xavānin
atrāk tarākame
dokākin
xonlar
turklar turkmanlar
do‘konlar
دندوب ناخ لهرﮑش دنزرف ینایک ناخ دمحم و ناخ لهدبع دنزرف ینایک ناخ یلو ٬شﮑب نیناوخ نيرخآ
.74دنا هتشذگ رد .ش١٨٥١ و ١٨٥٨ یاه لاس رد بیترت هب هک āxerin xavānin-e Bakaš, Valixān Kayāniy farzand-e Abdullaxān va
Moxamadxān Kayāniy farzand-e šokrollāxān budand ke be tartib dar sālhā-ye 1323 va 1351 š. dar gozāšteand.
Bakashning so`nggi xonlari Abdullaxonning o`g`li Valixon Kayoniy va Shokrulloxonning o`g`li Muhammadxon Kayoniylar oldinma-ketin 1323 va 1351 h.sh yili vafot etganlar.
Shuningdek, turkiy o‘zlashmalar fors tiliga kirib kelgach, yana bir morfologik jarayonda, ya’ni yangi so‘z yasalishida ham ishtirok etishi mumkin. Fors tilidagi turkiy o`zlashma so‘zlar bemalol so‘z yasovchi affikslarni qabul qilib yangi otlar yasaydi:
ninachi
uycha
sanjāγak
otāqak
کقاجنس ← ک + قاجنس
کقاتا ← ک+قاتا
هب شا هنومن نيرتﮑچوک و دش یم هتخاس یعمج هتسد اي هرفن ود ٬هرفن کي ٬فلتخم هزادنا هب نیشام
.75دوب نفلت کقاتا کي هزادنا
73 Л.И. Жирков Персидский язык. Элементарная грамматика., М. 2009.50-стр. 74 www.amarr.blogfa.com/post-32.aspx
75 Ҳазратқулов Ж.Е., Абдусаматов М.Ш. Эрон адабиёти хрестоматияси. –Тошкент: Ўзбекистон, 1992. –Б. 175.
59
Māšin be andoze-ye moxtalef, yek nafare, do nafare yā daste-ye jam’i sāxte
mišod va kučektarin namuneyaš be andāze-ye yek otāγak-e telefon bud. Mashina turli xil, bir kishilik, ikki kishilik yoki ko‘pchilik o‘lchamda
qurilardi va eng kichik namunasi bir telefon uychasi o‘lchamida edi.
.76دنامب بآ ريز رد لاس هس ات دناوت یم و دنک یم دشر بآ ريز رد کقاجنس نيا
In sanjāγak dar zir-e āb rošd mikonad va mitavānad tā se sāl dar zir-e āb bemānad.
Bu ninachi suv ostida voyaga yetadi va uch yilgacha suv ostida qola oladi.
Turkiy o‘zlashmalar yarimaffikslarni ham qabul qilib, yangi otlar yasashi mumkin:
eshkak eshish
klub lager
tugmasoz
γāyeγrāni
bāšgāh ordugāh
dogmesāz
ینارقياق ← ینار + قياق
هاگشاب ← هاگ + شاب هاگودرا ← هاگ + ودرا
زاس همگد ← زاس + همگد
رارق نویساردف رایتخا رد ار دوخ یماسا دنراد تصرف زورما ات سیلوپسرپ و للاقتسا هاگشاب ود
77.دنهد Do bāšgāh Esteγlol va persepulis tā emruz forsat dārand asāmi-ye xodrā
dar extiyār-e federāsiyun γarār dehand.
Ikki klub Istiqlol va Persopolis federatsiyaga o`z ro‘yxatni topshirish uchun bugungacha vaqtlari bor.
Shuningdek, turkiy o`zlashmalar kompozitsiya usulida ham otlar yasalishida ishtirok etadi:
76 www.fa.m.vikipediya.org. 77 یرهشمه №163. 2011.
60
uchrashuv joyi
qushxona artilleriya
choparxona čāpārxāne
pātuγ
γušxāne tupxāne
هناخراپاچ ← هناخ +راپاچ
غوتاپ ← غوت + اپ
هناخشوق ← هناخ + شوق
هناخبوت ← هناخ + بوت
هن و دنک رادیب باوخ زا ار هناخ لها بش فصن هک یا هچب هن و دنراد یلاجنج هن اه هناخبحاص 78دزاسب ارسناوراک اي و هناخ راپاچ هب لدب ار هناخ هک یدايز دمآ و تفر
Sāhebxānehā na janjāli dārand va na bačei ke nesf-e šab ahl-e xānerā az xāb bidār konad va na raft-o āmad-e ziyādi ke xāne rā badal be čāpārxāne va yo kārvānsarā besāzad.
Uy egalari na shovqin solishardi, na bolalari yarim kechasi uydagilarni uyg‘otib va na ko‘plab bordi-keldilardan uyni choparxonaga yoki karvonsaroyga aylantirib yuborishardi.
Ushbu jumladagi turkiy راپاچ so`ziga هناخ so`zi qo`shilmoqda va yangi so`z yasalmoqda.
Dostları ilə paylaş: |