Ent davlat sharqsh

Sodda fe’llar. Ilmiy tadqiqot ishi mobaynida turkiy o‘zlashmalardan yasalgan sodda fe’llar kam uchratildi.

ندیپاق γāpidan ندیچوک kuchidan ندیپاچ čāpidan
ندیپوت tupidan
tutib olmoq ko‘chmoq o‘g‘irlamoq
do‘q qilmoq

.⁸⁸دندیچوک ناتسزوخ مرگ قطانم هب سرگاز رياشع ašāyer-e zāgros be manāteγ-e garm-e Xuzestān kučidand.
Zagros qabilalari Xuzestonning issiq mintaqalariga ko`chib o`tdilar.

⁸⁷ Ҳазратқулов Ж.Е., Абдусаматов М.Ш. Эрон адабиёти хрестоматияси. –Тошкент: Ўзбекистон, 1992. –Б. 136.

⁸⁸ www.magiran.com/npview.asp
65
Qo‘shma fe’llar. Ot yoki boshqa so‘z turkumlari va ko‘makchi fe’llar

yordamida yasalgan fe’llar qo‘shma fe’llar deyiladi. Qo‘shma fe’llar ikki qismdan ot va fe’l qismidan tashkil topganini inobatga olsak, bu turdagi fe’llarda ham turli o‘zlashmalar, xususan turkiy o‘zlashmalar ham ishtirok etishi mumkin. Umuman olganda, qo‘shma fe’llar fors tili fe’llarining asosiy qismini tashkil qiladi, turkiy o‘zlashmalarni ham sodda fe’llarga nisbatan qo‘shma fe’llarda ko‘proq uchratish mumkin. Bunda hozirgi fors tili lug‘at tarkibidan o‘rin olgan ot, sifat, ravish va boshqa so‘z turkumlariga oid turkiy so‘zlar sodda fe’llar bilan birikib qo‘shma fe’llar yasaydi.

نداد کیشک نتفر غارس ندرک قاچ ندز قوب
ندز همتابمچ
keshik dādan sorāγ raftan čāγ kardan buγ zadan
čambātme zadan
qo‘riqlamoq yo‘qlab bormoq
semirtirmoq, boqmoq signal chalmoq
cho‘kkalab o‘tirmoq

. ⁸⁹مدز همتابمچ نیمز ور و مدش هتسخ هرخلااب

Belāxare xaste šodam va ru zamin čambātme zadam. Oxiri charchadim va yerga cho‘kkalab o‘tirib oldim.

.⁹⁰تفر رد تشپ و دش هدایپ درﮑن زاب ار رد یسک یتقو و دز قوب رگيد راب هس ود هدننار

rānande do se bor digar buγ zad va vaγti kasi dar rā bāz nakard piyāde šod

va pošt-e dar raft.


Haydovchi yana ikki uch bor signal chaldi va darvozani hech kim ochavermagach, mashinadan tushib eshik ortiga bordi.

⁸⁹ Ҳазратқулов Ж.Е., Абдусаматов М.Ш. Эрон адабиёти хрестоматияси. –Тошкент: Ўзбекистон, 1992. –Б. 112.

⁹⁰ ١١٥/١٨٣٣ نارهت راتس دمحا لآ للاج
66
Ushbu jumlalardagi همتابمچ va قوب kabi turkiy o‘zlashmalar ندز sodda fe`li

bilan birikib qo‘shma fe’l yasashda ishtirok etmoqda.