|
Ent davlat sharqsh
|
səhifə | 30/43 | tarix | 19.12.2023 | ölçüsü | 0,93 Mb. | | #151521 |
| pdffox.com turkiy-tildan-fors-tiliga-ozlashgan-sozlarning-fonšahbāz ba’d az kami sokut ru kard ba qahveči goft: “dāš akbar do tā γand pahlu biyār”
Shahboz biroz sukutdan so‘ng qahvachiga qaradi va dedi: “Akbar aka ikkita qand choy olib keling”
درک رادیب ارم یچتفاظن زاب ؟ديا هد روخن هک امش -94.مروخ یمن نم -
bāz nezāfatči marā bidār kard.
- šomā ke naxordeid?
Yana farrosh meni uyg‘otdi. - Siz yemadingizmi?
Ushbu jumlalardagi arabiy هوهق va تفاظن so‘zlari o‘zlariga یچ- so‘z yasovchi qo‘shimchasini qabul qilmoqda.
یچ هوهق ←یچ +هوهق یچتفاظن ←یچ+تفاظن
Bundan tashqari A.Quronbekovning “Fors tili leksikologiyasi” kitobida bir
qancha turkiy affikslar va yarimaffikslar keltirilgan. Masalan:
93 Ҳазратқулов Ж.Е., Абдусаматов М.Ш. Эрон адабиёти хрестоматияси. –Тошкент: Ўзбекистон, 1992. –Б. 106.
94 Ҳазратқулов Ж.Е., Абдусаматов М.Ш. Эрон адабиёти хрестоматияси. –Тошкент: Ўзбекистон, 1992. –Б. 112.
68
-ulu suffiksi (-ule, -lu) kichraytirish, erkalash ma’nosida ishlatiladi. Masalan:
zangule-qo‘ng‘iroqcha, maškule-kichik meshkob, kučulu-jajji bola; Hamzelu-Hamza avlodidan, γara γoyunlu-qora qo‘yli urug‘idan va shunga o‘xshash so‘zlar.
Turkiy tilidan bāši-boshliq, boshqaruvchi ma’nosidagi poluaffiks o‘zlashgan bo‘lib, hozirgi zamon fors tilida o‘rta asrlarda kirib kelgan so‘zlar ko‘plab uchraydi.
yuzbāši-yuzboshi, bāγbānbāši- bog‘bonlar kattasi, tajerbāši-tojirlar boshlig‘i, hammālbāši-hammollar kattasi va shunga o‘xshash so‘zlar, faqat o‘tmish, adabiyotida saqlanib qolgan.
-tāš (dāš) yarimaffiksi bilan yasalgan so‘zlar, jumladan: xeyeltāš-hammaslak, xājetāš-janob, dādāš-aka va shunga o‘xshash so‘zlar arxaik so‘zlarga aylangan yoki ba’zi mahalliy lahjalarda saqlanib qolgan.
-begi yarimaffiksi ham yangi so‘z yasamaydi, faqat tarixiy asarlarda, shuningdek, inson ismlarida uchraydi. Masalan: -qal’abegi-qal’aning boshlig‘i; Daryabegi-admiral (shaxs nomi) va shunga o‘xshash so‘zlar95.
Dostları ilə paylaş: |
|
|