ƏRŞad namazali

Horadiz s

əni unutmadım... 

 

 

125 

Bundan  başqa  burada  “Aşura”  mərasim-

l

əri keçirilirdi. Aşura  yığışardılar və mollalar 

İmam  Hüseynin  başına  gətirilən müsibətlər-

d

ən danışar, həm də “Qurani Kərimin” ayələ-

rini v

ə mərsiyə oxuyardılar. 

O zaman baş molla – Oruc Abdinov, mol-

lalardan 

– 

Hüseynqulu 

Allacov, C

əlil 

Mehdiyev, H

əsən Məmmədov, Süleyman İbi-

şov, Xanlar İbişov və Cabbar Hacıyev fəallıq 

göst

ərərdilər. Məsciddə  dini ayinləri  –  Alı 

Şirinov,  Bayramalı  Ağayev  və  Əvdil  Ələkbərov  çox  gözəl  səslə 

oxuyardılar.  Hər  axşam  Molla  Oruc  İmam  Hüseynin  başına  gələn 

müsib

ətlərdən söylədikcə  qadınlar  “şaxsey-vaxsey” deyərək 

ağlardılar, kişilər isə sinə vurardılar. “Aşura günü” kənd camaatı və 

ətraf kəndlərdən də İmam Pirinin qarşısındakı geniş meydana gələrək 

bu m

ərasimdə iştirak etməyi hər kəs özünə borc bilərdi.  

K

ənd  qadınları  isə  evlərindən  bir  böyük  qazan  bişmiş  xörək 

g

ətirib ehsan verərdilər. Mərasim böyük izdihamla, “Qasım otağı”-nı 

əllərində  gəzdirərdilər.  Sonra  bir  atlı  əlindəki  şallaqla  “Müslüm 

uşaqları”-nı vura-vura meydana gətirərdi. Sonra molla Oruc hündür 

t

əpəyə  çıxıb,  günorta  vaxtı  İmam  Hüseynin  və  onun 72 nəfər 

silahdaşlarının qətl günü başlarına gələn hadisələri olduğu kimi geniş 

danışardı,  adamlar  ağlaşardı,  cavanlar  özlərini  zəncirlə  vurardılar, 

qadınlar  və  kişilər  sinə  vuraraq “Həsən-Hüseyn”

 

dey

ərək  “şaxsey-

vaxsey” ed

ərdilər.  Bundan  başqa  analar  öz  uşaqlarından  da,

 

xüsusi 

d

əlləyin  ülgücü  ilə  başın  alın  hissəsindən çərtib,  İmam  Hüseynin 

yolunda qan çıxarmaqla qurban verərdilər. Mənim anam atamdan 

qorxaraq  alnımdan  yox,  kürəyimdən ülgüclə  üç dəfə  kəsməklə 

qan çıxarardı.  Bu izdihamlı mərasimi görmək və orda iştirak etmək, 

h

ər bir insana qəlb ağrısı ilə yanaşı, insanlara yaxınlıq, mehribançılıq 

v

ə mənəvi ruh verirdi.

 

GÜNEY YATAQ 

YERİ 

Güney yataq yeri – Horadiz k

əndinin aşağısında, kolxoz bağının 

qurtaracağından  şərqə  tərəf, Ocaq dərəsinin  altında  yerləşən, 

 

Molla Xanlar İbişov

 

 

---

Ərşad Namazalı  

 

 

126 

qoyunların  saxlanan  yeridir.  Burada  çobanların  gecələməsi üçün 

yatacaq yerl

əri və qoyunlar üçün ağıllar vardı. 

Güney yataqda kolxozun 2500 qoyunu saxlanılırdı və bu yatağın 

müdiri – 

Arif Ağamalı oğlu Namazalıyev idi. 

  

ƏSƏD OCAĞI 

Əsəd  ocağı  –  Horadiz kəndində  oroqrafik obyektlərdən biri 

sayılır.  Məlumdur  ki,  ocaq  sözü  “müqəddəs  tapınaq  yeri”  kimi 

m

ənalandırılır.  Əsəd  ocağı  işğala  qədər kənd  adamların  ziyarətgah 

yeri  olmuşdur.  Əsəd  ocağı  –  Fərəcanlı  dərəsi ilə  Bayalı  dərəsi 

arasında yaşayan Mirzalı oğlu Əsəd kişinin evinin arxasında olduğu 

üçün k

əndlilər  bu  ocağa  “Əsəd  ocağı”  adı  vermişdilər.  Əsəd  kişi 

Seyid Şuşinski ilə bir oxumuş və dostluq etmişdi.  

Əsəd  kişi  bu  ocağı  daşla  hörüb  və  abadlaşdırıb.  Bu  ocaq 

müq

əddəs yer hesab edilir. 

 

HORADİZ KƏND QƏBİRİSTANLIĞI 

Horadiz q

əbiristanlığı  –  kəndin qərb  tərəfində, Cəbrayıl 

rayonunun Nüzgar k

əndinə  gedən torpaq yolun cənubunda,  Abışlı 

bağın  üstündə  yerləşən tarixi qəbiristanlıqdır.  Qəbiristanlıq  yurdun 

ən  əvvəl  yaddaşıdır,  deyənlər  yanılmamışlar.  Kimlər gəldi, kimlər 

keçdi? Bu sualın ən düzgün cavabı qəbiristanlıqdadır. 

Q

əbiristanlıq Abışlı bağı tərəfdən başlayaraq 4 hissəyə bölünür; 

1-ci hiss

ə: - 

Bu aiddir İmam Pirindən sonra, Horadiz kəndinin ilk 

yaranma dövrün

ə, yəni, qəbirlərin yeri təqribi bilinir ki, burada qəbirlər 

var imiş.

 

2-ci hiss

ə:  - 

Bu y

əqin ki,  mədəniyyətin və  güzəranın  nisbətən 

k

ənddə  inkişaf  dövrünə  aiddir, yəni burada qəbirlərin  baş  daşlarının 

hündürlüyü 1,5 v

ə  2 metr idi, eləcədə  baş  daşların üzərindəki kitabələr 

ərəb  əlifbası  ilə  yazılardı.  Orada  daşla  hörülmüş  sərdabəli qəbirlər də 

vardı.  

K

ənd  ağsaqqalı  80  yaşlı  Fərman Yadigarov deyirdi ki, mən və 

Molla Möhsün oğlu Həsən 1980-cı ildə bu qəbir baş daşlarında olan 

yazı kitabələrini oxuduqdan sonra bildik ki, 2-ci hissə daş kitabələrin 

üz

ərində olan yazılarda mərhumların ölüm tarixi 400-500 yaşı var. 

---

Horadiz s

əni unutmadım... 

 

 

127 

Dem

əli,  əgər 2-ci hissə  qəbiristanlığın  400-500  yaş  tarixinə 

malikdirs

ə, üstə  gəl mərhumların  yaşı  və  1-ci hissə  qəbiristanlıq, 

onda bel

ə çıxır ki, Horadiz kəndimizin 700-800 yaşı var, birdə üstə 

g

əl  “İmam  Piri”-nin  yanındakı  yaşayışını  IX  əsrdən  hesablasaq, 

Horadiz k

əndinin 1100 illik yaşı təsdiq olunur. Bəlkə də çox... 

3-cü hiss

ə: - 

Bu m

əzarlıqlar I və II – Dünya Müharibələrinin ağır 

dövrl

ərini  əhatə  edir. Belə  ki, bu qəbirlər kəndin çətin günlərini, 

camaatımızın  maddi  cəhətcə  ağır,  kasıbçılıq  dövrünü göstərir. Bu 

q

əbirlərin baş daşı əvəzi ancaq tut ağaclarından ibarətdir. 

4-cü hiss

ə: - 

Bu is

ə 1950-ci illərdən sonrakı dövrləri əhatə edir. 

Bel

ə  ki, qəbirlərin  baş  daşları  adi  daşlardan,  sonralar  yonulmuş 

daşdan  və  üzərinə  mərhumun  adı,  soy  adı,  ölüm tarixi  yazılırdı.  Daha 

sonralar is

ə  cilalanmış  ağ  daşlardan  və  baş  daşlarda  mərhumun  şəkli, 

h

əm də adı, atasının adı, soy adı, doğum və ölüm tarixi yazılardı.

  

 

Mürşüd Əmirovun qəbri qarşısında Əhliman İsmayılov

 

1970-ci ill

ərdən sonralar iri qara mərmərdən baş daşı və sinə daşı 

qoyulmağa  başladılar.  Bu  mərmərdən  olan  baş  daşına  mərhumun 

şəkli həkk  olunmaqla  onun  adı,  atasının  adı  və  soyadı,  doğum  və 

ölüm  tarixi  yazılırdı.  Döş  daşına  da mərhumun özünə  və  sənətinə 

uyğun şerlər yazmağa başladılar.

 

 

---