Erzincan Üniversitesi Yayınları

 

 

194 

 

KAZANCYANTS, 

Ermeni 

birlikleri  yönetiminin  hazırladığı 

projenin 

gerçekleştirilmesiyle, 

Ermeni  halkı  davasının  ölüme 

gideceğini; 

bağımsız 

bir 

Ermenistan  kurma  hayaline  ciddi 

bir  darbe  vurulacağını;  bilinçli 

Taşnak  ve  Hınçak  yoldaşların  ve 

aynı  şekilde,  askerlik  hizmeti 

yapaca

k 

gönüllülerin-milislerin 

birliklerin  yerine  kurulacak  olan 

piyade  taburlarına  girmemeleri 

gerektiği;  birlik  karargâhlarından, 

bunların  serbest  giriş  belgelerini 

aldıktan  sonra,  küçük  gruplar 

halinde  ve  teker  teker  Van  ve 

Erzurum 

bölgelerine  yönelmek 

gerektiğini yazıyordu. Bu Belgeler, 

Kızıl  Haç’ta  ve  sairlerinde  hizmet 

edildiğini  onaylayan  belgeler 

olabilir.  İlk  fırsatta,  Türkiye 

Ermenistanı’nda 

toplanan 

gönüllüler,  İngiliz  Mezopotamya 

takımına 

katılmalılar, 

zira 

İngilizler,  Ermenistan'ın  yeniden 

kurulmasını  içtenlikle  istiyorlar. 

Bagratuni 

mektubu 

okuduktan 

sonra, 

bunu  kendisine  ulaştıran 

gönüllünün nezaretinde yaktı. 

Gönüllülerin 

çoğunluğunun  piyade  taburlarında 

hizmet 

etmek 

istemediklerine 

ilişkin  bilgiler  geliyor;  hatta  Dro, 

KERİ,  Hamazasp      gibi  birlik 

amirleri 

ve diğerleri de savaş sona 

erdiğinde 

onlara 

geçmişte 

yaptıklarını  Rus  Hükümeti’nin 

ödeteceği için güvenmiyorlar. 

MAJESTELERİ 

İMPARATORUN    Kafkasya 

Gene

l  Valisi  Özel  Kalem  Özel 

Bölümüne bugün № 2276 sayılı 

olarak gönderilmiştir. 

Tiflis 

İl Jandarma İdare 

Amiri

’ne  bugün  1277  sayılı 

olarak bildirilmiştir.  

İdare Amiri Albay (imza). 

---

 

 

195 

 

BELGE 61 

GARF. Fon 102. Sayı 1916. Dosya 29. Bölüm 92B. Sayfa 

15-

15 arkası. 

Hınçaklardan  oluşan  6.  Gönüllü  Ermeni  Birliğinin,  1. 

Piyade  Avcı  Taburuna  dönüştürüldüğü,  Pandukt’un  isteği  ile 

tutuklananlara 

verilen 

cezalar 

ve 

Pandukt’un  rütbesinin 

yükseltildiği. 

Çok Gizli 

№ 2694 

04.06.1916 

Erivan 

Ermeni Sosyal Demokrat 

Partisi Hınçak 

 9 no

’lu not 

Kars 

Bölgesi Erivan İl Jandarma İdare Amiri’nin Bilgileri 

“KÜÇÜK” GİZLİ SERVİSİ 

Bilgilerin giriş tarihi: 29.05.1916 

Gizli Servis

’ten Bilgileri Alan: Albay ANGİLEYEV 

 

Bilgilerin özü 

Ne yapılmıştır 

Hınçaklardan  oluşan  6. 

Ermeni  Gönüllü  Birliği,  1. 

Ermeni  Piyade  Avcı  Taburuna 

dönüştürüldü,  bunun  komutanı 

Bejanbek. 

Tiflis  Merkez  Komitesi, 

askerî  mahkemenin  kararından 

hiç  memnun  kalmadı.  Bu  karar 

uyarınca,  “Pandukt”un  isteği  ile, 

General  Çikovani  tarafından 

tutuklanan  36  milisten  biri  idam 

cezasına, 19’u kürek cezasına, 3’ü 

hapis  cezasına  çarptırılmış,  13 

kişi  de  beraat  etmişti.  Komite 

“Pandukt”a, 

başarılı 

olduğu 

takdirde, kendisine karşı tutumun 

değişeceğini  taahhüt  ederek, 

hükümlülerin 

durumlarının 

Bu 

notun 

kopyası 

MAJESTELERİ 

İMPARATORUN Kafkasya Genel 

Valisi’nin  Özel  Kalemi’nin  Özel 

Bölümüne,  bugün    №  2795  sayılı 

olarak gönderilmiştir. 

 

---

 

 

196 

 

yumuşatılması  husunda  gereken 

tedbirleri  alması  için  talimat 

verdi.  

Bu  yılın  20-22  Mayıs 

tarihlerinde  Haci  Gasparyan  ve 

Haçik 

TER-VARTANYAN 

(Tiflisli)  “Pandukt”un,  keyfiyen 

ve 

kendi 

iradesine 

göre 

kullanmakla  suçlandığı  para 

raporlarını 

denetlemek 

için 

Kars

’tan Erzurum’a gittiler.  

Petrograd

’daki  (Ermeni) 

Kongre 

için  Aleksandr  TER-

VARTANYAN (Tebrizli) “Mars” 

takma 

adıyla 

ve 

Akop 

KAZARYAN   

“LAZO”  takma 

adıyla gönderildi. 

“Pandukt”, 

zauryad-

yüzbaşılığa

18

 

yükseltildi. 

BELGE 62 

GARF. Fon 102

. Sayı 1916. Dosya 29. Bölüm 92 B. Sayfa 2-

2 arkası, 3-3 arkası, 4-4 arkası. 

Kafkasya  Eski  Genel  Valisi  Kont  Vorontsov-

Daşkov’un, 

Ermenilerden, 

Türkiye-İran  sınır  hattında  savaş  durumunda, 

Türkiye  sınırlarını  işgal  etmeleri;  Kürtlere  karşı  Ermeniler 

arasında  isyan  çıkartmak  için  birlikler  oluşturulması  ve  bunların 

silahlarla  donatılması  isteği;  Hınçak  ve  Taşnak  üyelerine  tam  bir 

serbestliğin tanınması; Hınçakların faaliyetleri. 

1914  yılı  Eylül  ayında,  MAJESTELERİ  İMPARATORUN 

Kafkasya  Eski  Genel  Valisi  Kont  Vorontsov-

Daşkov,  Sayın Dışişleri 

Bakanı ile yaptığı anlaşma gereğince Ermenilere, Türkiye ve İran sınır 

                                                           

 

18

  Zauryad-

yüzbaşı - XIX- XX. Yüzyılda Rusya'da, milisler için bir rütbe. – (Ç.N.) 

---