ƏSƏRLƏRİ I ciLD
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
14 düm səni..., ona görə hirsimi tökürdüm... Amma sənin də o erkəklərə yazığın gəlsin, adamın tükləri biz-biz olur. – Baş üstə Tubum... – Salantur.., deyirsən Naxışın başı ağrıyır? – Hə vallah... – Onda biraz da gözləyək dayna, görək başımıza nə iş gəlir... Di get eviŋa, özüŋa muğayat ol, yaman düşkünləmi- sən. Hara gedirdin belə sapoqlu-zaddı? – Kövşənə – kişilərlə arx badlamağa 5 gedirik. Sənin ya- naqlarıŋa uzaqdan baxmaqdan sınıxaram da, düşgünlüyə- rəm də, kəklik yerişli Tubum mənim. Yaxşı, di salamat qal... – Sağ ol ağrın ürəyimə. Özüŋa korluq vermə sən allah. Tez-tez görsən, yoxsa təklikdən bağrım çatlar. Səni görmə- səm havalanaram. İstəyirsən günorta gəl, sənə qaz ətindən yaxşı bir soyutma hazırlayım... – Yox. Kənd yeridir – görüb eliyən olar, adıŋa söz çıxar. – Bu kənd dağılsın elə! Necə istəyirsən! Heç gəlmə! – Di küsmə yenə, yekə qızsan! – Hə.., yekə qız... – 52 yaşlı qız... Qız Tubu! Çıx get cə- hənnəmıŋa, gözüm görməsin səni!... Salantur qızın könlünü almaq istədi: – Qısqanc Tubum! Mələk Tubum! Gözəl Tubum mənim! Biz qovuşacağıq, mütləq qovuşacağıq... Tubu: – Hə, qovuşacağıq. Ancaq, cəhənnəmdə! – Orda nə işimiz var? – Sən axtaladığın toğluların, mən də yolduğum qazların qarğışını, günahını ödəmək üçün... 5 Bənd bərkitmək 15 * * * ...Di hı! Düzdür, şirin qarabağ şivəmi də qatıb bəzi ədə- biyyat qaydalarını da qəsdən pozdum. Ancaq, onu demək istəyirəm ki, biri qaydası üzrə kağıza yazsa ki, – “Başına daş düşsün..!” – hansı ki, qayda elə bu cürdür – həmən xirt- dəyindən yapışıb sual verərik, – “Kimin başına deyirsən?!”. Bu yersiz sualı ona görə veririk ki, qarğışın ünvanı, yeyəsi dəqiq göstərilməmiş olur, isimin hansısa halı (ya yeyəlik, ya da yönlük haldır deyəsən...) burda pozulub və şəxs əvəzliyi (şəxs əvəzliklərinin eyniləşməsi baş verir, bir söz iki şəxsə də şamil edilə bilir – “sənin başına”, “onun başına”) problemi yaranır. Amma deyəndə ki, – “Başıŋa daş düşsün!”, – artıq bu zaman xirtdəyindən yapışmadan birbaşa yumruğu ovur- duna vururuq. Burda, “sənin” sözünü yazmamaqla xeyli qə- naət və ünvanı birbaşa ayırd etmiş oluruq. Digər bir məsələ – sağır nunun yoxluğundan yaranan şivələrə nəzər salaq... Misal, – “Sənin öləninin göru çatlasın!” qarğışı. “Öləninin” sözündəkı “-ninin” hissəsi dilə dolaşır – pəltək effekti yaradır, fonetikamızda türklərin “gəliyorum” sözündəki “-liyorum” dolaşıqlığı kimi ağız orqanlarını əzib- büzür. Odur ki, Kürdəmir tərəfdə “öləninin” əvəzinə “ölənu- un”, Göyçay tərəflərdə “ölənuyun”, Bakı tərəfdə “ölənü- vün”, Qarabağda “ölənıqın”, el arasında isə “öləniin” və s. şivələr yaranır. Amma, fikrimcə bu sözün ütülü deyilişi “öləniŋın” şəklində daha münasibdir. Mənimki bura qədərdir, qalanı dilçilərin insafına qalır... Qarğışlarımıza baxın: “Adın qalsın!”, “Səsin batsın!”... “Sağır nun”un adı batıb, səsi qalıb. Bir hərf neçə illərdir ki, doğma dilindən didərgin salınıb. Bu səsin dalınca düşən olsaydı, 20 16 illik didərginliyimdə bir şeyə yaradığımdan rahat nəfəs alar- dım – son nəfəsini vermək üzrə olan bir hərfi yenidən dün- yaya gətirməyin sevincini yaşayardım... Əgər həddimi lap aşmışamsa, bağışlayın – günahımı yazın “söz azadlığının” ayağına. Hamı müğənni ola bilər, mən yaza bilmərəm?! “Sağır nun”a süni tənəffüs vermək is- tədim. Süni tənəffüs qaydalarını isə hər kəs bilməlidir – mü- həndis də, filoloq da... Nənəmin, ən çox lağa qoyduğum bu deyimini, – “Uşaqda sikəpərdiliyə 6 bax ey sən allah! Ay bala birjə hovur dıŋ-dincəl dayna! Bıy ayıb ola ağız, - şitənmə dedikcə gədə ərəmşiyir ey! Səs-küyündən “tilvizor”da oxuyanı da aŋışdıra bilmirəm!” – elə orijinal deyimindəki kimi yazmaq mümkün deyilsə, ya da ədəbiyyatın duzsuz “ənlik-kirşanıyla” bəzəyib yazmalıyamsa, onda heç nə yazmamağım daha məsləhətdir. Əminəm ki, “sağır nun” hərfinə qovuşsaydıq, bu əsrin ən böyük divanını yazanlardan biri də mən olardım. Qurana and olsun ki, ondan sonra bir dastanlar yazardım ki, gəl gö- rəsən! Cəhənnəmdə, ya cənnətdə “sağır nun”un hüzurunda görüşərik inşallah! 24 oktyabr 2012-ci il (gecə saat 3.47-4.33) 6 Yekəbaşlıq, tərbiyəsizlik 17 Türkün məsəli Ə gər “sağır nun”dan bir şey təməsiyanlamadınızsa, on- da ürəkli yaza bilməməyimin başqa bir dərdini də deyim. Kim deyirsə ki, – “ədəbi dilimiz çox zəgindir”, – mən bununla razı deyiləm. Mətləbimi açıqlayım. ...“Ulu sözünə baxmayan ulaya-ulaya gəzər” – deyiblər ağsaqqallar. Ağsaqqal da var birdən elə zayıllayır ki, adamın dəymişi dura dura, kalı tökülür. Ancaq, rəhmətlik Misirxan kişi hamıya, – “Ay xalası göyçək<”lə başlayıb elə köntöy sözlər deyirdi ki, adamın qeyrətində şallaq kimi zoqquldasa da, ürəyə yağ kimi yayılırdı. Hərdən ədəbi yazılarımızdakı elə “mədəni vulqarizm”lə rastlaşırsan ki, süniliyi, sönük- lüyü, ya da çılpaqlığı adamın lap ətini tökür. Nozəmbillah, demirəm ha söyüşü elə olduğu kimi zoplayasan kitabın vərəqlərinə – onda da şitini çıxarmış olarsan. Ancaq, dili- mizdə ərəb-fars mənşəli olmayan 5-6 doğma söz qalmışdı, onları da işlədəndə ya “türkün məsəli” deməlisən, ya da qəliz avropa sinonimi ilə “vulqarlığını” ört-basdır etməyə məcbursan. Danışığımızda mədəni sinonim tapa bilməyəndə isə “zad”, “şey”lə başımızı girləyib dururuq. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|