ƏSƏRLƏRİ I ciLD
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
18 Qonum-qonşuda saçyolduya çıxan arvadların ağzında barıt kimi partlayan, zəhmli kişilərin qamçı kimi şaqqıldat- dığı yeddiqatdan keçən söyüşləri azmı eşitmişik... Bəlkə bütün günü internetdə qurcalanan 16-18 yaşlı cavanların bu “vulqar” sözləri eşiməsi elə böyük qüsurdur? Kişi vulqar danışar! Qızbibi kişidənsə, belə oğul böyütməkdənsə, keçəl qız daha yaxşıdır. Məncə xalq dilindəki ədəbi qadağan çər- çivəsini çox ehmalca və lap azca açmaq lazımdır – qoy xalq dilinin şirin mehi ədəbiyyatımızın kifini süpürsün bir az. Görəsən indi tanış olacağınız Dursun qağanın təmiz qəlblə dediyi “zad”, “şey” nə dərəcədə Azərbaycan ədəbiyyatındakı “vulqarizm” formatına sığır? Ümumiyyətlə bu vulqarlıqdır, yoxsa söz qıtlığı və “mədəniyyət” çərçivəsində çaş-baş qalmış sadə xalqın dili? Xalqın arasında yaranan və ədəbiyyatçılardan başqa əksəriyyətin göz yumduğu dil nə dərəcədə vulqar sayıla bilər? Məgər bu ədəbiyyat xalqın deyil? Yaxud, xalqa xidmət etmir? Dolayısı ilə, “ütülü” ədəbiyyat, vulqarizm və xalq dili arasındakı kəskin sərhəd harda yaranır? Çoxumuzun çıxdığı o halal kənd çuxasının gözəlliyini, təzək qoxulu, yuxa salan o halal qadın əllərinin hərdən heç nə üstündə saç yolduğu zaman ağızlarından qaçırdığı, kişi- lərin padaraf 7 söyüşlərini “ədəbi qadağa”dan azad etmək olarmı? Əgər bu kitaba pul verib almısansa, demək həddi- buluğa çatmısan. Yaşın çatıbsa, internetin latayır saytlarında oxuyub-gördüklərinin yanında bu nədir ki – sadəcə, “çuşka” dediyimiz üzümçü, pambıqçı, tütünçü ana-bacılarımızın, zəhmətkeş əkinçilərin gündəlik kənd dilidir. Hansınızın ya- 7 Vulqar 19 xınlarınızdan latayır danışıqlı biri yoxdur ki? Qınını bəyən- məyən tısbağanı dalıqatta çevirənə eşq olsun! Mən də kənd- də doğulmuşam və heç vaxt qınımı bəyənməmək kimi bir arzum olmayıb. Verənə şükür, nə veribsə, qabımda və ca- nımdakı da odur. Kənd şəhərdən min dəfə yaxşıdır – təkcə mal nobatı, müftə kolxoz işi, bir də ot biçməyi olmaya..! Digər məqsədim isə, nə gizlədim, səni yönsüz yazılarımı oxumağa həvəsləndirmək, səni “şirəyə çəkmək”dir. Qoy, həm də qəmli könlünə (axı bu kitaba verdiyin pula azı beş ədəd çörək ala bilərdin...), yorulmuş güzlərinə bir az gülüş çöksün, könlün açılsın. Elə bil ki, buradakı qəhrəmanların hamısı sizin qonum-qonşulardır və onlarsa, heç vaxt biədəb sözlər işlətməzlər. Bilsələr ki, gündəlik danışdıqları hər ifadə şəhər yerində və kitaba yazılsa biədəblikdir, toba heç ağız- larını açıb kəlmə də kəsməzlər. Sadəcə, səmimi kənd dilinin bəzən vulqarlığın sərhəddinə yaxınlaşdığının fərqinə varmır- lar – axı onlar biclik bilməyən kənd adamlarıdırlar... Lap çoxdan şahidi olduğum bir səhnəni təsvir etməyə çalışacağam. Sovet hökumətinin ahıl vaxtlarında rayonlarda bir dəb düşmüşdü – tələbələri, şagirdləri, yolda-yolağada bikar gə- zənləri zorla kolxozlarda üzüm, pambıq, tütün yığmağa apa- rardılar. Bir gün bizi də orta məktəbdən ucqar bir dağ kən- dinə üzüm yığmağa aparmışdılar. Bu hay-küylü hadisəni də elə o vaxtı üzümlükdə eşitmişdim. Camaatımız, indi bunu dığğ 8 eliyib hamıya yaydığımı bilsələr, yəqin məni üzüm pasinkasına 9 sarıyıb dərimi diri-diri soyarlar. 8 Hay-haray salmaq 9 Beton tənək dirəyi 20 Sənin də insafın olsun, əgər qəlbiqara adam deyilsənsə, burada pis məna yozmayacaqsan – çünki, mən burada qəlbi- qara niyyət güdməmişəm. Mən çıxdığım kəndin çuxasını öz- ləmişəm... Çox şit alınıbsa, kıtabı “uf” demədən cır at – kitaba ver- diyin pulu isə gedib kitabxanadan geri al. Amma lütfən, ar- xamca söymə! Axı mən hələ yazmağı yenicə öyrənirəm... * * * Tənha kərkincək vələmir sahəsinin üstündə qanadlarını yelpik kimi elə tez-tez yelləyirdi ki, sanki, üzümçü qızların alnından yanaqlarına, oradan isə sinələrinə süzülən təri sərinlədə biləcəkmiş. Hərdən manşırladığı siçan dəməyinə şığayır, növbəti uğursuz cəhddən sonra yenə caynağıboş öz yerinə qayıdırdı – biz tərəfin dağ siçanları da yaman diri- başdı. Tənəklərin arasında eşələnən üzümçülərin isə kimi dilinin altında zümzümə edib yorulmadan gündəlik nor- masını doldurmaq uğrunda əzabla çarpışır, kimi kölgədə gizlənib sərinləyir, kimi də şirin qeybətlərin kələfini yığıb yığışdıra bilmirdi. Amma ucadan danışan iki qadının səsini aydınca eşitmək olurdu... – Ay qız Simavər, toba ağlım başımda gücəndi qaldı bu zəhrimar göydaşın iyindən. Görəsən bu hökumət niyə Azər- baycana göz verib işıq vermir. A başına dönüm, neft ifraz edirik, qaz ifraz edirik, gərək elə bu zəhərə qalmış çaxırı da biz ifraz edək? Bu zəhəri də ver canı çıxmış erməniyə, qoy onlar da bir kişi işinin qulpundan yapışsınlar dayna! Yeyib- yatmaqdan donuz kimi şişib qızarıblar. Çaxırı içə bilirlər, tənəyə baxa bilmirlər..? 21 – İfraz yox ey, külü qoyum təpənə, ixrac... – Aaz, lap ixlac olsun! Dursun başına daş düşmüş də şeşələnir ki, – “Rayonumuzun üzüm ifrazı planını vaxtından əvvəl ödəməsəm nə deyirsiniz deyin!”... Bu çər dəymiş gə- dələr niyə gəlmədi görəsən?! – Hansı gədələr ağız? – Şagirdləri deyirəm dayna. – Hələ tezdir axı. – Səni başın get simavarı qala, bu zəhrimarın tozundan dilim-boğazım qurudu, dilim dişlərimə ilişir. – Ağız, Tovuza de, mənim cızıma 10 hələ çox var. – Tovuz uşaq əmizdirir. Simavər: – Buy ayıb ola ağız! Bunun səyləri qırılsın, bu qız lap başını itirib ey. Qoşəllənin yanındamı əmizdirir? – Nə olsun ağız, Qoşəllə də onun qardaşı kimi bir şeydi dayna... – Ay qız səyləmə sən allah! Adam qardaşının yanında da uşaq əmizdirməz. Vallah Dursun qağa görsə, bu dəfə Qoşəlləni iti qovan kimi briqadirlikdən qovacaq. Görəsən Allah-təala hərdən belə kişiləri niyə yaradır? Bu kənd yerin- də Qoşəllə kimi oğlan niyə belə qızbibi oldu? – Aaz şəhərdə oxuyan nə təhər olmalıydı ki! Boynu qırılsın uşağını şəhərə oxumağa göndərənin. Bir də hər şeyi Allahın boynuna yıxma – bu qədər yükdən Allahın da boynu qırılar. Allah neyləsin, boylu-buxunlu cavan gədədi, o qədər arvadların yanında oturub-durub ki, axırda arvadlaşıb day- na... Dursunu da heç salamat durmasın. Qovur, cəhənnəmə 10 Üzüm cərgəsi, sıra, lək Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|