Əsil və sadələşdirilmiş məttılər "ÖNDƏr n ə Ş r iy y a t "



Yüklə 175,22 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə82/92
tarix21.06.2018
ölçüsü175,22 Kb.
#49895
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   92

Darı 
- Dənli  bitki  (arpa, buğda cinsindən).
Darımaq 
- Talan  etmək.
Dartmaq 
-  Dartmaq;  Çəkmək,  söymək;  “...ağ birçəklü 
qarınun
südin dartdı” .
Daşqun-daşqun  -   Daşqın-daşqın.
Davul 
- Davul.  H ər iki tərəfi  dəri  ilə  tutulmuş  musiqi  aləti
(nağaranm böyük forması).
Davul  urmaq 
-  Davul  çalmaq,  davul döymək.
Davulbaz 
- Bax:  Davul.
Dayaq 
- Dayaq,  dəstək ola biləcək  ağac,  dayanacaq 
şey, dayaq,
dəstək;  dayaq,  dirək,  ağac,  kömək,  arxa,  himayə, 
özül.
Dayamaq 
-  Dayaq olmaq;  dəstək qoymaq,  dirək 
vurmaq.
Davanınaq 
-  1.  Dayanmaq,  ehtiyat etmək,  3.  yüklənmək,  ağırlığını
vermək.
Dayə  (f) 
-  Dayə;  emizdirmədən uşağa baxan  daye.
Daz 
Daz, keçəl.
Degəc 
-  Dedikdə.
Degil 
-  Deyil.
Devlət 
-   Sərvət.
Deyindi 
-  Haydı.
D ədə  I 
- 1.  Baba,  ananın və ya  atanın  atası,  2.  ata,
3.  dərvişlərin  piri,  4.  ixtiyar yaşlı;  hörmət mənasında 
ixtiyar kişilərə  müraciət.
D ədə  II 
-  Ləqəb -  Dədə  Qorqud (k.a.).
Dəgin 
-   -dək, qədər.
Dəfi  (ə.) 
-  Dərhal, birdən.
D əgəndə 
-  Gəldiyi  zaman,  işıq  vurduğu zaman, 
əks etdiyi  vaxt.
D əgənək 
-  Dəyənək,  iri  əl  ağacı.
Dəgirman 
-  Dəyirman.
Dəgm ək 
- Çatmaq, yetişmek, vasil  olmaq.
Dəklü 
-  Qədər,  kimi.
Dəli 
-  Qəhrəman,  qorxusuz.
Dəlim 
-  Çoxlu.
D əlm ək 
-   1.  Delik açmaq,  2.  göz-göz etmək.
Dəlü 
-  (Bax:  dəli).
Dəlük 
-  Dəlik-deşik.
Dəlülük
-   Dəlilik.
Dəm (f.)
-   An.  vaxt, zaman.
Dəmrən
-   Oxun  dəmir ucluğu.
Dəmrənsüz
-   Ucluqsuz.  Dəmir olmayan,  ucuna dəm ir taxılmamış 
olan.
Dəmür
-   Dəmir,  dəmirdən;  Dəmür don -  zireh;  demür donlu -  
zirehli,  zirehlənmiş;  Dəmürlü -  zirehli.
Dənəmək
-   Sınamaq,  təcrübə etmək.
Dənlü
-   Qədər.
Dəpə
-  1.  Tepə,  kiçik  dağ,  2.  uc,  zirvə.
Dəpəcük
-  Təpecik.
Dəpəgən
-   Tepəyən,  cuman.
D əpələm ək
-  Tepələmək.
D əpər
-   Baltaya bənzər döyüş  silahı.
Dəpilmək
-  Təpik  altında qalmaq.
Dəpmə
-  Təpik atma, təpik, qoşa;  Dəpmə  urmaq -   şıllaq  atmaq, 
tepikləmək.
Dəpmək
-  Şıllaqlamaq,  ayaqla  vurmaq,  heyvanın  arxa  ayaqla geri 
vurması.
Dəprənm ək
-  Terpənmək;  siikələnmək,  silkələnib  qalxmaq; 
Depdiklerincə -  ayaqlarını vurduqca.
Dəprətmək
-  Terpetmək.
Dərəcik
-   Kiçik derə.
Dərgah  (f.)
-  1.  Astana,  kandar,  qapı  önü;  saray,  iqamətgah, 
2.  Allahın  mərheməti,  şofqəti,  köməyi,  inayəti 
monasında.
Dəri
-  Deri;  Heyvanın  tüklə  örtülü  dərisi;  Gön.
Dərib  durmaq -  Toplamaq.
Dərilmək
-  Toplanmaq.
Dərləmək
-  Terləmək,  qan-tər içində  olmaq.
Dərmək
-  Toplamaq.
Dərnək
-  Məclis,  qanunvericilik yeri.
Dərnəksiz
-   Qanun-qaydasız,  başı  pozuq.
Dərsinmək
-  Çekilməyən,  çetin  dartılan  (ox-yay).
Dərvənd  (f.)
-  Dağ  keçidi.
Dərviş (f.)
-  Derviş;  Qapı-qapı  gəzərek,  yaxud meydançalarda 
adamları  başına yığaraq peyğəmbəre,  imamlara  və


Dəstur (ə.)
Dəstursızca
Dəviləm ək
Didar//dizar (f.)
Dikilmək
Dikmək
Dil
Dilbənd
Dilək
Diləm ək
Dilmək
Dilkü
Din
Dinləm ək
Dinli 
Diraz (f.) 
Dirək
Dirgürmək
Dirim
Dirlük
Dişi
Ditm ək
Ditrəm ək
Divan  (ə.)
Divşirmək
Dizar
Doğan
Kərbəla hadisələrinə həsr olunmuş qəsidələri  avazla 
oxuyan sufi.
Müsaidə,  izin,  icazə.
İcazəsiz,  izinsiz.
Dava etmək, haqqı aramaq, hesab  soruşmaq.
1.  Üz,  çöhrə,  2.  camal, Allahm camalı,  üzü.
Tikilmək,  qurulmaq.
Tikmək.
Dil,  ağızda olan dil;  əsir,  dustaq,  düşmon haqqında 
xobər almaq,  düşmənin vəziyyətini  söylətmək üçün 
alınan əsir.
Çalma.
İstək, arzu,  xahiş,  tələb,  təmənna.
İstomək,  arzu etmək, rica etmək.
Dilimləmek;  uzun-uzun yarmaq,  uzun və ensiz 
dilimlərə  bölmək,  yastı  kəsmək,  yarmaq,  kəsmək, 
kəsik-kəsik etmək.
Tülkü.
Qeybət.  Arxadan pisləmə,  birini  arxasınca qınama, 
dedi-qodu etmək;  Din dinləmək -   iki  adamın 
danışığına gizlicə qulaq asmaq.
1.  Qulaq vermək,  2.  saymaq,  3.  öyüd almaq,  itaət 
etmək.
Dinə qulluq edən.
Uzun;  Diraz etmək -  uzatmaq.
Dirək,  dayaq,  paya;  dirək  urmaq -  dayaq  vurmaq;  (Bir 
şeyi  saxlamaq üçün  altına vurulan  tir,  sütun,  dayaq).
1.  Diriltmək,  2.  sağ buraxmaq.
Dirilik,  həyat.
Bax:  Dirim.
Dişi;  Dişi  əhli -  qadın,  qadın  cinsi.
Didmək,  xırdalamaq.
Titrəmək.
Məclis,  böyüklərin toplandığı yer,  hökumət məclisi. 
Yığmaq,  dərmək,  döşürmək.
Bax:  didar.
Möhkem eyri  dimdikli,  uzun,  iti  qanadlı,  iti  caynaqlı 
yırtıcı  ov quşu.
Doğmaq
Doxarlı
Dola
Dolab
Dolama
Dolamac
Doqunmaq
Doquzlama
Don
Donanma
Donatma
Donlu
Dop
Dopa
Doru
Doynıaq
Doyum
Dögmək
Dögüşmək
Dökdürmək
Dökmək
Döl
Dölbənd
Dölək 
Dölüm 
Dövlət (ə.) 
Dövlətlü 
Dövlətsüz 
Dövşürmək 
// döşürmək 
Durğurma
-  Dünyaya gəlmek,  doğulmaq.
-   Toxarlar (xalq adı).
-   Bələk.
-   Çox,  bol;  Dolab-dolab ağ  süd -  bol  süd,  məmədən 
gələn gur süd.
-   Geyim adı.
-   Dolambac.
-   Toxunmaq,  deymək,  ilişmək,  rast gəlmək.
-   Qədim türk adətlərindən  birinin  ifadəsidir.  Qədim 
türklər birinə hədiyyə verərkən yaxud bir günahkarı 
cəzalandırarkən doqquz denə qiymetli  əşya verərlər 
və  ya alardılar.
-  Geiym.
-   Geyinmə.
-   Geyindirmə.
-  Donlu, geyimli.
-  M ərkəz,  orta;  Dopa dəpmək -  merkezə  cummaq.
-  Topa.
-  At cinsi.
-   Dözmek,  səbr etmək.
-  Qənimət.
-  Döymək, çalmaq;  Davullar dögmək.
-  Savaşmaq,  mübahisə  etmək,  döyüş  etmok,  müharibo 
etmək.
-   Tökdürmək,  axıtmaq.
-   Tökmək.
-  Döl;  töremə;  nəsil.
-  Çox  ince  və sıx  toxunmuş pambıqlı  qumaş,  nazik 
batist,  ağ incə bez çalma.
-  Gözəl  cins.
-   Döl  yeri.
-  Ağıl.  Bəxt,  iqbal,  uğur,  xeyir,  səadət.
-  1.  Bextli, xeyirli,  2.  uca,  ulu,  3.  ağıllı.
-  Uğursuz,  xeyirsiz.
-  Yığmaq,  toplamaq,  dərmək,  dərib gətirmək.
-  Durquzma,  qaldırma.


Yüklə 175,22 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   92




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə