Əsil və sadələşdirilmiş məttılər "ÖNDƏr n ə Ş r iy y a t "

At  ağızlu  Aruz  qoca  6  evinə  çapar  gəldi.  Atasına  Basatın 
sevinc  v e rd i:7  “Muştuluq!  Oğlun D əpəgözi  dəplədi!”  -  dedi.
Qalm  Oğuz  8  bəgləri  yetdilər.  Salaxana qayasına  gəldilər. 
Dəpəgözin  9 başmı ortaya gətürdilər.
D ədəm   Qorqud  gəlübən  şadlıq  10  çaldı.  Ğazi  ərənlər 
başına  nə  gəldigin  aydı  verdi.  11  H əm  Basata  alqış verdi:
Qara dağa  yetdügində  aşıt  12  versün!
Qanlu-qanlu  sulardan keçit versün!  -  dedi.
13 
Ərliklə  qardaşın  qanın  aldın.  Qalın O ğuz  bəglərini  bun- 
D235 
c
İ
l ii
 
1 qurtardın.  Qadir Allah yüzün  ağ etsün,  B asat!” -  dedi.
2  Ölüm vaqtı  gəldügində  arı  imandan  ayırmasun! 
G ünahınızı3  adı  görklü  M əhəm m əd M ustafaya 
bağışlasun,  xannn,  hey!
4 B Ə K İL   O Ğ LI  Ə M RANIN  BOYINI  BƏYA N  E D Ə R
D 236
D237
5  Qam  Ğan  oğlı  xan  Bayındır yerindən  durmışdı.  6 A ğ  ban 
evini  qara yerin  üzərin ə  dikdirmişdi.  Ala  sayvan  7  gög  yüzinə 
aşanmışdı.  Bin  yerdə  ipəg  xalıcası  8  döşətm işdi.  İç  Oğuz  Daş 
Oğuz bəgləri  yığnaq 9  olmışdı.
D oquz  tüm ən  Gürcüstanın  xəracı  gəldi:  10 bir at,  bir qılıc, 
bir  çom aq  gətirdilər.  Bayındır  xan  qatı  11  səxt  oldı.  D ədəm  
Qorqud  gəldi,  şadlıq  çaldı.  12  “Xanım ,  niyə  səxt  olursan?”  -  
dedi.  Aydır:  “N ecə  səxt  olmayam?  13  H ər  yil  altun-aqça  g ə- 
lürdi,  y ig id ə-b əg ə  verirdin,  xatirləri  1  xoş  olurdı.  Şimdi  bunı 
kim ə  v erər kim,  xatiri  xoş  2  ola?”  -  dedi.
D ədə Qorqud aydır:  “Xanım,  bunun üçini  d a x ı3 bir yigidə 
verəlim ,  -   dedi,  -   O ğuz  elinə  qaravul  olsun!”  -   dedi.  4  Xan 
Bayındır “K im ə v erəlim ?” -  dedi, sağına-solına b a q d ı.5  K im - 
sə  razı  olmadı.  “B ək il”  derlərdi,  bir  yigit  vardı.  Ana  6  baqdı, 
aydır:  “Sən  n ə  d ersən ?”  Bəkil  razı  oldı.  Qalqdı,  7  yer  öpdi. 
D ədəm  Q orqud him m ət qılıcın belinə bağladı.  Ç o m ağ ı8 om u- 
zına  bıraqdı.  Yayı  qarusına  keçürdi.  Şahbaz  9  ayğırı  çəkdirdi, 
buda bindi.  X əsm ini,  qövmini  ayırdı,  10  evini  çözdi.  Oğuzdan 
köç  eylədi.  B ərdəyə,  G əncəyə  11  varub vətən  tutdı.  Doquz tü- 
mən  Gürcüstan  ağzına  12  varub  qondı,  qaravullıq  eylədi.  Yad- 
kafır  gəlsə,  başın  13  Oğuza  orməğan  göndərdi.  Yılda  bir  kərro 
Bayındır xan  1 divanına  varardı.
Yenə  Bayındır xandan adam gəldi, “te z 2 gələsən” deyii;  pos 
Bəkil gəldi,  pişkeşin  çəkdi.  B ayındır3  xanın  əlin  öpdi.  Xan  doxi 
Bəkili  qonaqladı.  Yaxşı 4  at, yaxşı  qaftan, vafır xərclıq  verdi.  Üç 
gün  tamam  5  ağırladı.  “Üç gün dəxi  Bəkili  av-şikar otilə qonaq- 
layalım ,6 bəglər!” -  dedi.
Av  çığırtdılar.  Çün  av  yarağı  oldı,  kim  atın  7  ögor,  kim 
qılıcın, kim  çəküb ox atm ağın ögər.  S alurQ azan 8 nə atın ögdi, 
nə  kəndin  ögdi;  am m a  bəglərin  hünərin  9 söylədi.
Üç  yüz  altmış  altı  alp  ava  binsə,  qanlu  10  keyik  üzərinə 
yüriş  olsa,  B əkil  nə  yay  qurardı,  11  nə  ox  atardı.  Haman  yayı 
biləgindən çıqarardı,  12  buğam n-sığım n  boynına  atardı,  çəküb 
durğuzardı.  13  Arıq  olsa,  qulağm  dələrdi,  avda  bəllü  olsun

---

D239
deyü;  1  amma  semüz  olsa,  boğazlardı.  Arıq  olsa,  qulağm   d ə - 
lə rd i,2  avda bəllü olsun deyü;  am ma semüz olsa, b o ğ az la rd ı.3 
Ə gər b əg lər keyik alsa,  qulağı  dəlük olsa,  “B əkül  sünicidir”  4 
deyü  B əkilə  göndərərlərdi.
Qazan  bəg  aydır:  “Bu  hünər  atınmıdır,  5  ərinm idir?” 
“Xanım , ərindir”, -  dedilər. Xan aydır:  “Yoq, at iş lə m ə s ə ,6 ə r 
ögünm əz.  H ünər atındır” , -  dedi.  Bu söz B əkilə  xoş  gəlm ədi. 
7  B əkil  aydır:  “Alplar içində bizi  qusqunum uzdan balcığa b a- 
turdun” , - 8  dedi.  Baym dır xanıii bəxşişin öninə  dökdi.  X ana 9 
küsdi. Divandan çıqdı. Atın çəkdilər. Ala gözlü  10 yigitlərin alub 
evinə gəldi. Oğlancıqları qarşu g ə ld i,11 oxşamadı. A ğ y ü z lü x a - 
tunına  söyləm ədi.  Xatun  12  burada  soylamış,  görəlim ,  xanım, 
nə  soylamış,  aydır:
Altun  13  taxtım  ayası,  bəgim  yigit!
G öz açuban  gördügüm,
Könül  1 verüb  sevdügüm.
Qalqubanı yerindən  durı  gəldin.
A la gözlü 2 yigitlərin yanına saldın.
Arqu beli  Ala dağdan dünin  aşdın.
3  Aqmdılı  görklü  sudan  dünin keçdin.
A ğ  alınlu Bayındır 4 xamii  divanına
dünin vardm, 
bəglərlə  yedün-içdin.
Qövmlü  5  qövm iylə  gənəşdim i?
ö ə r ib   başın  ğovğada qaldımı?
Qanı  x a n ım ,6  altunda yaxşı  atı  yoq!
Alnunda  altun  aşıq cübbəsi  yoq!
7  Ala  gözlü bəglərin  oxşamazsan.
Ağca  yüzlü  görklüiilə  8  söyləşm əzsən,
nədir halıii? -  dedi.
Bəkil  soylamış,  g ö rə lim ,9  xanım , nə  soylam ış,  aydır:
Qalqubanı  yerim dən  durı  gəldim.
Y elisi  10 qara Qazılıq atm  butun bindim.
A rqu beli  Ala dağdan  11  dünin aşdım.
Aqındılı  görkli  suyı  dəlüb  dünin keçdim .
D240
D241
12  Ağ  alınlu  Bayındırın  divam na  çapar vardım.
A la gözlü  b əg lərlə  13  yedim -içdim .
Q övm lü qövm iylə  görklü  gördüm.
X anım ızıii n əz əri  bizdən  1  dönmüş  gördüm.
E li-güni  köçürüfi,
doquz tüm ən  Gürcüstana  2  gedəlim!
O ğuza asi  oldum ,  bəllü bilin!  -  dedi.
Xatun  3  aydır:  “Yigidim , bəg yigidim!  Padşahlar Tanrımn 
kölgəsidir.  4  Padşahına  asi  olanın  işi  rast gəlm əz.  Arı  köiiüldə 
5  pas  olsa,  şərab  açar.  Sən  gedəli,  xamm,  arqurı  yatan  6  Ala 
dağlarun  avlanm amışdır.  Ava bingil,  könlüii  açılsun!” -  dedi.
7 
B əkil  gördi,  xatun  kişinin  aqlı-kələcisi  eyüdür.  Qazılıq  8 
atın çəkdirüb,  butun bindi.  Ava  getdi.
Av  avlayu  gəzərkən  9 önindən bir yaralu keyik çıqdı.  B ə - 
kil  buiia at saldı.  10 Buğanın  ardmdan  irdi.  Yay kirişin  boynına 
atdı.  Buğa  11  acmışdı,  kəndüyi  bir  yuca  yerdən  atdı.  Bəkil  at 
cilavısın  12  yeiiim ədi,  bilə  uçdı.  Sağ  oyluğı  qayaya  toqındı, 
sındı.  13  B əkil  aru  durdı,  ağladı.  Aydır:  “Ulu  oğlum,  ulu  qar- 
daşım  1 yoq.  Haman  biləgindən  gəz  çıqarub,  atının  tərkilərini 
dartdı  2  urdı.  Qaftanı  altından  ayağın  bərk sardı,  var  3  qüvvə- 
tiylə atının yelisinə düşdi.  Avçılardan ayru d ilb ə n d i4 boğazına 
keçdi.  Ordusı  ucına gəldi.  O ğ lan cu ğ ı5  Əmran  bahadır babası- 
na qarşu gəldi.  Gördi  bəfizi  sararm ış,6 dilbəndi  boğazına  keç- 
miş.  Yoldaşlarını  sorub,  oğlan  burada 7  soylamış,  görəlim ,  x a- 
nım ,  ne  soylamış:
Qalqubanı  yerindən  d u r ı8 gəldin,
Yelisi  qara  Qazlıq  atın butun bindin.
A rq u r ı9 yatan  ala dağlar ətəg in ə  ava vardın.
Q ara donlu  kafırlərə  10 uğradınmı?
Ala  gözlü  yigitlərin  qırdırdıiimı?
A ğız-dildən  bir qac  "   kəlm ə  x əb ə r mafia,
Q ara  başım   qurban  olsun,  ağam,  sana!  -  dedi.
Bəkil  12  oğlına  soylamış,  görəlim ,  xanım,  nə  soylam ış;  aydır:
Oğul,  ay  13  oğul!
Qalqubanı  yerim dən  durı  gəldim.
-» » § 8 1 3 7 a s ~

---