Əsil və sadələşdirilmiş məttılər "ÖNDƏr n ə Ş r iy y a t "

4 Altundağı  A1  ayğın  bilürüz B əkilindir,
Bəkil  qanı?
Qara polad  5  uz qılıcun  Bəkilündür,
Bəkil qanı?
Əgnundağı  dəm ür d o n u n 6 B əkilindir,
Bəkil  qanı?
Yanundağı yigitlər Bəkilindir,
Bəkil  qanı?
Ə gər 7  B əkil  bunda  imiş  isə,
G ecəyədəkin cəng edəydik,
A ğca tozlu  8  qatı  yaylar dartışaydıq.
A ğ yeləklü ötkün o x la r9  atışaydıq.
Sən B əkilün  nəsisən,  oğlan,
degil m izə!  -  dedi.
10 
B əkil  oğlı  burada  soylamış;  görəlim ,  xanım ,  nə  soyla- 
mış,  aydır:  11  “M ərə  kafir,  sən  məni  bilm əzm isin?  A ğ  alınlu 
B ayındır xanun  12 bəglərbəgisi Salur Qazan, qardaşı Qaragünə 
çapar yetdi.  13 D önəbilm əz D ülək Uran,  D özən oğlı Alp Rüs- 
D 250 
təm ,  B oz  atlu  1  B eyrək  bəg  Bəkilün  evində  içərlərdi,  səndən 
casus  gəldi.  2  Altm dağı  A1  ayğıra  B əkil  m əni  bindirdi;  qara 
polad uz 3 qılıcın qüvvət verdi; qarğu dalı sügüsin him m ət ver- 
di;  4  yanındağı  üç  yüz  yigidin  m ana  yoldaşlığa  qoşdı.  5  Mən 
B əkilin  oğlıyam,  m ərə  kafır!  B ərü gəl,  dögüşəlim !” -  dedi.
K a f ir 6 təkür aydır:  “Qatlan, m ərə qavat oğlı, m ən sana va- 
rayım!  -   dedi.  7  Altı  pərlü  gürzini  ələ  aldı,  oğlanun  üzərinə 
sürdi.  8  Oğlan  qalqanını  gürzə  qarşu  tutdı.  Y uqarudan  aşağa 9 
kafır oğlanı  qatı  urdı.  Qalqanını  avatdı,  tuğulqasım   10 yoğurdı, 
qapaqlarm   sıyırdı,  oğlanı  alımadı.  Gürzlə  11  dögişdilər,  qara 
polad uz qılıc  ilə dartışdılar, s ə r p ə -l2sərpə m eydanda qılıclaş- 
dılar,  çiginləri  doğrandı,  qılıc13lan  avandı,  bir-birin  alımadı. 
D 2 5 1 
Qarğu  dalı  sügülər  ilə  1 qırışdılar,  m eydanda  buğa kibi  süsəş- 
dilər;  köksləri d ə lin d i,2 sügüləri sındı, b ir-b irin  alımadılar. At 
üzərindən  ikisi  3  qarvaşdılar,  dartışdılar.  K afırün  güci  ziyadə, 
oğlan  zəbun 4 oldı.  Allah Taalaya yalvarub  soylam ış,  görəlim, 
necə  so y la m ış,5  aydır:
Y ucalardan  yucasan,
yuca Tanrı!
K im sə  bilm əz  necəsən,
6  görklü  Tanrı!
S ən A d ə m ə  tac  urdun,
Şeytana  lən ət  qıldun
7 B ir suçdan ötri
dərgahdan  sürdün.
İbrahim i  tutdurdun,
8  X am   gönə  çulğadun,
G ötürüb  oda  atdurdun.
Odı  bustan 9  qıldun.
B irligünə  sığındım ,  əziz  Allah,
xocam ,  m ana  m ədəd!  -  dedi.
10 
Kafir  aydır:  “Oğlan,  alındunsa,  Tannnamı  yalvarursan? 
Sənün 11 bir Tannn varsa, mənüm yetmiş iki bütxanam var!” -  dedi.
Oğlan  12  aydır:  “Ya  asi  məlun,  sən  pütlərünə  yalvarırsan, 
m ən  13  aləm ləri  yoqdan  v ar edən  A llahım a  sığındım ” ,  -  dedi. 
D252 
Haq  1 Taala C əbrayilə  buyurdı  kim:  “Ya Cəbrayil,  var,  şol 
quluma 2  qırq  ə rc ə   qüvvət  verdim ” ,  -  dedi.
Oğlan  kafıri  götürdi,  3  yerə  urdı.  Burnından  qanı  düdük 
kibi  şorladı.  Sıçrayub  4  şahin  kibi  kafırin  boğazın  ələ  aldı.
Kafır  aydır:  “Yigit,  5  am an,  sizün  dinə  nə  derlər,  dinünə 
girdim ” , -  dedi.  Parm aq  6 götürüb,  şəhadət gətürüb  müsəlman 
oldı.  Qalan  7  kafırlər bilüb,  meydam  salub  qaçdı.
Aqınçılar kafırin  8  elin-günin  urub  qızın-gəlinin  osir etdi- 
lər.  Oğlan 9 babasına m uştçı  göndərdi, “qırımım  aldum ” , -  d e- 
di.  Ağ  saqallu  10  babası  qarşu  gəldi.  Oğlınıfi  boymnı  qucdı. 
Dönüb  11  evlərin ə  gəldilər.
Qarşu  yatan  qara  dağdan  oğlana yaylaq  12  verdi.  Qaraqucı 
yügrək  atdan  təvləverdi.  A ğca  13  yüzlü  oğlına  ağca  qoyun  şü- 
D253 
lən  verdi.  Ala  gözlü  oğlına  1  al  duvaxlu  gəlin  aldı.  Ağ  alınlu 
Bayındır xana  pəncik  çıqardı.  2  Oğhn  aldı,  Bayındır xanın  di- 
vamna vardı.  Ə1  öpdi.
3 
Padşah  Q azan  oğlı  Uruzun  sağ yam na  ana yer 4  göstərdi. 
C übbə-çuğa  çırğab  geyürdi.

---

Dədəm  Qorqud  5  gəlübən,  şadlıq  çaldı.  Bu  oğuznaməyi 
düzdi-qoşdı,  6  “B əkil  oğlı  Əmramn  olsun!”  -   dedi.  Ğazilər 
b aşın a7 nə  gəldügin  söylədi:
Yum verəyin, xanım!
Yerlü qara dağların  8 yıqılmasun!
Kölgəlicə  qaba ağacın  kəsilm əsün!
Allah verən 9 üm idin üzülm əsün!
Günahınızı  adı  görklü M əhəm m ədə  10 bağışlasun,
xanım,  hey!!!
- • § # 8 1 4 4 g i s - -
U ŞU N   Q O C A   O Ğ LI  SƏ G R Ə K   BO YINI  " 
B Ə Y A N E D Ə R
Oğuz  zam anında,  Uşun  qoca  12  deyərlər*,  bir  kişi  vardı. 
Öm ründə  iki  oğlı  vardı.  U lu 13 oğlının  adı  Ə grək  idi.  Bahadır, 
D254 
dəlü,  yaxşı  yigid  1  idi.  Bayındır  xanın  divanm a  qaçan  istəsə 
v arır-gəlür2di.  B əglərbəgi  olan  Qazan  divam nda  buna  heç 
qapu-baca  3  yoğdı.  B əgləri  basub,  Qazan  önində  oturardı. 
Kim səyə  4  iltifat  eyləm əzdi.
M əgər xanım , genə bir gün bəgləri basub 5 oturıcaq T ərsu- 
zamış derlərdi, O ğuzda bir y ig it6 vardı, aydır:  “M ərə Uşun qo- 
ca oğlı, bu oturan b ə g lə r 7 hər biri oturduğı yeri q ılıcıyla-ətm ə- 
giylə  alubdur.  M ərə,  sən  8 başumı  kəsdin,  qanmı  tökdün,  acmı 
doyurdun,  yalıncaqmı  9 donatdın?!” -  dedi.
Əgrək aydır:  “M ərə Tərsuzam ış,  baş  10 kəsüb-qan tökm ək 
hünərm idir?”  -  dedi.  Aydır:  “Bəli,  hünərdir  11  y a” .
Tərsuzam ışın  sözi  Ə grəgə  kar  eylədi.  Durdı,  12  Qazan 
bəgdən  aqın  dilədi.  A qın  verdi,  çağırtdı.  Aqınçı  13  dərildi.  Üç 
D255 
yüz  say  cidalu  yigit  bunun  yanına  cəm   1 oldı.  M eyxanədə  beş 
g ün.yem ə-içm ə  oldı.  A ndan  Şiröküz  2  ucından  G ögcə  dənizo 
dəkin cl  çarpdı.  Ğ alaba toyum  oldı.  3  Yolı  Ə lincə  qalasına  uğ- 
ramışdı.  Q ara  tokür orada bir qorı  4 yapdırm ışdı.  Uçardan  qaz, 
tavuq;  yürürdən  keyik,  tavşan  5  bu  hovlaya  doldurub,  Oğuz 
yigitlərinə  bunı  dam  ctm işdi.
Uşun  6  qoca  oğlının  bu  qorıya  uğradı.  Qorının  qapusın 
ovatdılar.7Sığın-keyik, qaz-tavuq qırdılar; yedilor-içdilor.  A t- 
larının  8  əyərlərin  aldılar,  geyim lərin  çıqardılar.
M əgər  Q ara  Tokürün  casusı  9  vardı,  bunları  gördi.  Gəlüb 
aydır:  “M ərə,  Oğuzdan  10 bir bölük atlı  gəldi.  Qorum n qapusın 
ovatdılar,  atlarm ın  11  əyərin alub, geyim lərin çıqardılar.  M ərə, 
nə  durarsız?”  -  dedi.
Altı  12  yüz  qara  donlu  kafır  bunların  üzərinə  qoyuldılar. 
Yigitləri  13  qırdılar,  Ə grəgi  tutdılar.  Əlincə  qalasına  zindana 
bıraqdılar.
K atib  “Ulaş  o ğ lu   Salur  Q azan ”  yazm aq   istəm işdir.

---