Executive Summary of the research
Yüklə 0,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qrafik 6. Valideynlərin təhsili (%)
- Qrafik 7. Ailələrin aylıq gəliri .
19
Sorğu nəticələrinə uyğun olaraq, sorğuda iştirak edən müəllimlərin təxminən 56,2%-i xüsusi təhsilə görə 50% artımı almır 24 . Müəllimlər köməkçi kadrlarının çatışmazlığını qeyd etdilər və bildirdilər ki, təhsil qaydalarına uyğun olaraq, ƏU-a dərs deyən müəllimlər sinifdə əlilliyi olan uşaqlara zəruri xidmətlər göstərməkdə tədris fəaliyyətinə kömək edən köməkçilərlə təmin edilməlidirlər 25 . Lakin ölkədə, xüsusilə kənd və rayon məktəblərində müəllimlərin əksəriyyəti bu cür köməkçilərlə təmin edilmir (sorğu nəticələrinə uyğun olaraq, müəllimlərin yalnız təxminən 19%-nin köməkçisi vardır). Sorğuda və HQM-də iştirak edən müəllimlərin əksəriyyəti hesab edir ki, köməkçilərin mövcudluğu müəllimlərin tədris fəaliyyətini, habelə əlil şagirdlərin və onların tipik həmyaşıdlarının təlim fəaliyyətini xeyli asanlaşdıracaqdır. İnkluziv təhsil üzrə pilot layihələri həyata keçirən məktəblərə milli inkluziv təhsil proqramı çərçivəsində müəllim köməkçiləri təyin edilmişdir. Proqramın müddəti 2009-cu ilin yanvarında bitdiyinə görə, həmin ştat vahidi ləğv ediləcək, pilot layihələrin həyata keçirilməsi məqsədilə işə götürülən müəllimlər isə ixtisar ediləcəklər.
Tədqiqat zamanı o da məlum oldu ki, ƏU-ın təhsili sahəsində müəllimlərin və şagirdlərin fəaliyyətinin keyfiyyətini qiymətləndirmək üçün qəbul edilmiş standart göstəriciləri artıq köhnəlmiş, yeni standartlar isə hazırlanmamışdır. 3.3. Ailə, dövlət, qohumlar tərəfindən göstərilən dəstək Bu tədqiqatın əsas hədəflərindən biri ƏU-ın təhsil almasında mühüm rol oynayan ailələri idi. Valideynlərin qərarına təsir göstərə biləcək amillərin müxtəlifliyini əhatə etmək məqsədilə tədqiqat əsasında tipik uşaqların valideynləri üçün sorğu vərəqəsi tərtib edildi, onlarla HQM təşkil edildi, müəllimlərin və ekspertlərin rəyləri öyrənildi. Lakin əsas diqqət ƏU-ın valideynlərinə yönəldilmişdi. Sorğuda iştirak edən valideynlərin təxminən 90%-i bir, 9.7%-i isə iki əlil uşaqlarının olduğunu bildirdi. Sorğuda iştirak edən valideynlərin 67%-i analar, 24.4%-i atalar, yerdə qalan faizi valideyn qismində baba və ya nənələr təşkil edirdi. Sorğuda iştirak edən valideynlərin 24%-i elmi dərəcəyə malik olan, 52.3%-i ali, 10%-i isə orta təhsilli idi. (Cədvəl 6). Valideynlərin böyük əksəriyyəti, yəni 87%-i tam ailə (hər iki valideynin olduğu ailə) olduğunu bildirmişdi.
Eyni zamanda ƏU-ın sorğuda iştirak edən valideynləri öz uşaqlarının bir neçə əsas tələbatı barədə məlumat verdilər, və həmin tələbatları ödəmək üçün hər ay xeyli məbləğdə vəsaitə ehtiyac olduqlarını bildirdilər. Valideynlərin əksəriyyəti qeyd etdi ki, onların əlilliyi olan uşaqları pəhriz saxlamalıdırlar. Sorğu nəticələrinə görə, valideynlərin təxminən 40%-i hesab edir ki, yalnız əlilliyi olan uşaqlarının tələbatını (əsasən qida, dərman və paltar xərclərini) ödəmək üçün onlara hər ay 300 Azərbaycan manatı lazımdır. Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, sorğuda iştirak edən valideynlərin 80%- indən çoxu öz ailəsinin hər ay cəmi 250 AZN-dən az pul qazandığını bildirdi (Cədvəl 7). 75
24 Direktorlar arasında keçirilən sorğunun nəticələrinə görə, bu göstərici hətta 50%-dən də aşağıdır. 25 Tədqiqat nəticələrinə uyğun olaraq, yalnız aşağıda sadalanan böyük və kiçik şəhərlərdə İnkluziv təhsili sınaqdan keçirən məktəblər müəllim köməkçiləri ilə təmin edilir: Bakı, Sumqayıt, Mingəçevir və Yevlax. Bəzi şifahi dəlillər vardır ki, hətta həmin məktəblər belə bir nəfər də olsun müəllim köməkçisi ilə təmin edilmir.
2.1 9.9
14.9
9.0
9.9
52.3
2.1
Primary Middle School
High School Vocational
Higher Education Master
Doctorate
Əsas Orta
Peşə Ali
Magistr Doktor
20
Xüsusilə ölkənin kəndlərində işsizlik səviyyəsinin yüksək olması 26 belə qənaətə gəlməyə imkan verir ki, valideynlər öz ailə büdcələrini artırmaq üçün məhdud imkanlara malikdirlər. Yoxsulluq Azərbaycanda əsas problemlərdən biri olaraq qalır, əhalinin təxminən beşdə biri yoxsulluq həddindən aşağı səviyyədə yaşayır 27 . Daha dəqiq desək, valideynlər ciddi maddi çətinliklərlə rastlaşması onların öz əlilliyi olan uşaqlarının təhsilinə kömək etmək imkanlarını məhdudlaşdırır.
Sorğuda iştirak edən valideynlər bildirdilər ki, onlara qohumları tərəfindən köməklik edilir, lakin bu yardım əhəmiyyətli həcmdə deyildir. Sorğuda iştirak edən valideynlərin təxminən 59%-i bildirdi ki, onlar öz ƏU-i ilə məşğul olarkən psixoloji çətinliklərə üzləşirlər. Valideynlər bu çətinliklərin öhdəsindən gəlməkdə öz qohumlarından və hökumətdən kömək gözləyirlər (Cədvəl 8). Valideynlərin təxminən üçdə biri hesab edir ki, onların əlilliyi olan uşaqlarının tibbi müalicəsi mövcud vəziyyətdən çıxış yoludur, valideynlərin təxminən 20%-i isə hesab edir ki, çətinliklərin öhdəsindən gəlmək üçün dövlət maliyyə yardımı artırılmalıdır.
26 İşlə təmin edilmə səviyyəsi də rəsmi və beynəlxalq statistika arasında ziddiyyəti əks etdirən daha bir göstəricidir. Hökumətin verdiyi məlumata görə, son beş il ərzində 650.000-dən çox yeni iş yeri açılmışdır, onların 80%-indən çoxu rayonların payına düşür. Lakin bir çox yerli və beynəlxalq ekspert bu məlumatın həqiqətə uyğunluğundan ciddi şübhə edirlər. 27 Bu halda da dövlət məlumatları və alternativ məlumatlar arasında uyğunsuzluq vardır: AH iddia edir ki, yoxsulluq səviyyəsi 15%- dən aşağı düşmüşdür, DB kimi beynəlxalq təşkilatlar isə hesab edir ki, yoxsulluq səviyyəsi hələ də yüksəkdir və 25%-ə yaxındır, və bununla da 2003-cü ildən bəri əldə edilən əhəmiyyətli irəliləyişi təsdiq edir. DB tərəfindən 2002-ci ildə keçirilən ailə büdcələri haqqında sonuncu sorğu əsnasında məlum oldu ki, yoxsulluğun səviyyəsi rayonlarda, xüsusilə Naxçıvan Muxtar Respublikasında, məcburi köçkün və qaçqın qəsəbələrində və Bakının şəhərətrafı qəsəbələrində həddindən artıq yüksəkdir. Bu barədə daha çox məlumat əldə etmək üçün DB-nin www.worldbank.org ünvanlı internet saytına daxil olun.
7. Ailələrin aylıq gəliri .
5.7 18.4
28.4
18.0
29.5
0 - 5 AZN 50 - 100 AZN
100 - 150 AZN 150 - 200 AZN
250 AZN and more
Yüklə 0,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|