Eylül 2016 İstanbul/Türkiye

118  

Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevî

Yukarıdaki beyitlerde de görüldüğü üzere ona göre altmış üç yaşında kabre 

girmek Rasûlullah’ın sünnetidir.

Kabre girmek Rasûlullah sünnetleri

İbadet eylemek HakkRasulû’nün adetleri

56

Ahmed Yesevî, “O sebepten altmış üçte girdim yere” nakarat mısralı ikinci 

hikmetinde Hz. Muhammed ile olan özel ilişkisini ve altmış üç yaşından son-

ra hayatının geri kalan kısmını yer altında geçirmesinin sebebinin bir kısmına 

işaret etsek de daha geniş şekilde bunu şöyle anlatmaktadır:

“Rahim içinde belirdim, ses geldi; 

“Zikir söyle!” dedi, organlarım titreyiverdi, 

Ruhum girdi, kemiklerim Allah” dedi, 

Dört yüz yıldan sonra çıkıp ümmet olacak 

Nice yıllar dolaşıp halka yol gösterecek 

On dört bin âlim kendisine hizmet eyleyecek

Dokuz ay ve dokuz günde yere düştüm, 

Dokuz saat duramadım, göğe uçtum, 

Arş ve Kürsü derecesini varıp kucakladım. 

Arş üstünde namaz kılıp dizimi büktüm; 

Dileğimi söyleyip, Hakk’a bakıp gözyaşı döktüm. 

Bir yaşımda ruhlar bana pay verdi; 

İki yaşımda peygamberler gelip gördü 

Üç yaşımda kırklar gelip halimi sordu; 

Dört yaşımda Hak Mustafa verdi hurma 

Yol gösterdim nice günahkâra yola girdi 

Nereye varsam Hızır Babam bana yoldaş oldu. 

(…)

Yedi yaşımda Arslan Babam beni arayıp buldu, 

(…)

56

  Ahmed Yesevî, Divan-ı Hikmet, s. 373 (Hikmet 184)

---

Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevî 

 119

Sekizimde sekiz yandan yol açıldı;

“Hikmet söyle” diye başıma nurlar saçıldı; 

Allah’a hamdolsun Pir-i kâmil mey içirdi

57

(…)

On sekiz yaşımda Kırklar ile şarap içtim; 

Hak Mustafa’nın güzelliklerini gördüm. 

(…)

Yaşım yetti yirmiye, geçtim makam

Allah’a hamd olsun, pir hizmetini eyledim tamam

58

(…)

Ben yirmi sekiz yaşıta âşık oldum

59

(…)

Otuz birdeHızır Baba’m mey içirdi. 

(…)

Otuz üç yaşımda saki olup mey paylaştırdım. 

(…)

Otuz altı yaşta oldum kemal sahibi oldum; 

Hak Mustafa gösterdiler bana cemal

60

(…)

Altmışüçte çağrı geldi; “Kul yere gir!..” 

Hem canınım, cananınım, canını ver. 

Hu kılıcını ele alıp nefsini kır… 

(…)

Kul Hoca Ahmed, nefsi teptim, nefsi teptim; 

Ondan sonra cananımı arayıp buldum; 

Ölmeden önce can vermenin derdini çektim.

61

Netice  olarak  Ahmed  Yesevî’nin  Hz.  Peygamber’in  vefat  yaşıyla  birlikte 

toprağın altına girmesi, sünnet bilincinin ayrı bir boyutunu yansıtması açı-

sından önemlidir. Fakat onun bu durumu yalnız kendisine ait özel bir haldir. 

Bunda duygusallık ve coşkunluk zirvededir. Dolayısıyla bu halin diğer insan-

lar için ne sünnet ne de bağlayıcı bir tarafı vardır. Zaten Ahmet Yesevî kendisi 

57

  Ahmed Yesevî, Divan-ı Hikmet, s. 66-68 (Hikmet 2)

58

  Ahmed Yesevî, Divan-ı Hikmet, s. 70 (Hikmet 3)

59

  Ahmed Yesevî, Divan-ı Hikmet, s. 73 (Hikmet 4)

60

  Ahmed Yesevî, Divan-ı Hikmet, s. 75 (Hikmet 5)

61

  Ahmed Yesevî, Divan-ı Hikmet, s. 79 (Hikmet 7)

---

120  

Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevî

toprak altına girmiş, ama hiç bir müridine bunu tavsiye etmemiş, uygulayan 

da olmamıştır. 

3. Peygamberliğinin Alameti Olarak Hz. Peygamber’in Mucizeleri ve 

Miraç Mucizesi

Ahmed Yesevî eserinde Hz. Peygamber’in mucizelerine yer verir. Üzerinde 

durulan mucizeler Kur’ân ve tabiatıyla Allah’ın Peygamber’e âyetlerini, kadri-

nin, birliğinin nişanlarını göstermek istediği Hak’tan başka kimsenin olmadı-

ğı bir makamda gerçekleşen miraç mucizesidir.

62

 Bunlar arasında Miraç muci-

zesine ayrı bir yer verir.Miraciye türünde yazıldığı anlaşılan 80. Hikmette Hz. 

Muhammed’in miraç mucizesi şöyle anlatılır:

Ey dostlar, bildireyim HakkRasûlû’nden

Ümmet olsan, işitip salât-selam söyleyin dostlar.

O büyük ve küçük âlemler için rahmettir

Ümmet olsan, işitip salât-selam söyleyin dostlar.

Allahım armağan eyledi O’na Mirac

Rahmet denizi dolup aşırı dalgalandı

Koydu O’nun başı üzere “la-emruk” tac;

Gerçek ümmetseniz; işitip salât selâm söyleyin dostlar

Önce Cebrail alıp geldi O’na Burak;

Burak’a binip kıldı Hazret bin tumturak;

Burak uçup havalandı hinde’l-Irak;

Gerçek ümmetseniz; işitip salât selâm söyleyin dostlar

Aksa’ya varıp indi görün orada Server;

Yığıldılar bütün ruhlar, O peygamber

Mübarek nefes verdi ruhlar orada yekser

Gerçek ümmetseniz; işitip salât selâm söyleyin dostlar

Cebrail alıp o Hazreti havalandı;

O Sidretu’l-müntehâ’ya ulaştılar hemen

Mustafa’yı Cebrail eyledi güzel ser-efraz

Gerçek ümmetseniz; işitip salât selâm söyleyin dostlar

62

  Fatih M. Şeker, İslamlaşma Sürecinde Türklerin İslam Tasavvuru, Ankara 2010, s. 448.

---

Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevî 

 121

Makamından geçemeyip Cebrâil kaldı;

Yularını o Mikâil gelip aldı;

Son zamanda Mikâil yorulup kaldı;

Gerçek ümmetseniz; işitip salât selâm söyleyin dostlar

O İsrâfıl O’nu alıp uçtu cennete

O makamda Rasûl eyledi değişik bir sefer

O hem kaldı makamında eyleyip figan

Gerçek ümmetseniz; işitip salât selâm söyleyin dostlar

Arş’a bakıp adım attı Rasûlullah;

Na’leyni koyayım dedi Hakk Mustafa;

Nida geldi: Na’leyn ile sen adım at ha;

Gerçek ümmetseniz; işitip salât selâm söyleyin dostlar

Hakk tarafından nida geldi: “Erinî beni”

Ey Habibim, bana yakın gel beri

Mahrem eyleyim has sırrıma şimdi seni...

Gerçek ümmetseniz; işitip salât selâm söyleyin dostlar

Hakk’a bakıp adım attı Rasûlullah;

Hak’tan başka kimse yoktur orada yoldaş

Böyle makam kimseye yok, vallah-billah

Gerçek ümmetseniz; işitip salât selâm söyleyin dostlar

Gerçek ümmetsen, bu sözleri iyi bilip al;

Bu sözler seçkin ümmete bal benzeri

Münafıka uymaz bu söz, gelir melal;

Gerçek ümmetseniz; işitip salât selâm söyleyin dostlar

Münafıklar şüphe edip oldu münkir

Sabaha cehennemde dimağından çıkar bil duman

Sonra duyulan pişmanlıktan sana ne fayda

Gerçek ümmetseniz; işitip salât selâm söyleyin dostlar

Mustafa’nın Mirac’ına sal kulak;

Kim işitse, gönlü olur hoş sudan ak;

Gerçek ümmetsen, işitip ağla pınar misali

Gerçek ümmetseniz; işitip salât selâm söyleyin dostlar

---