Əzizə Cəfərzadə
Yüklə 2,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.vivo-book.com
458 beytlҽrin yaranmasında ҽgҽr mҽn dҽ bir anlıq böyük һökmdara zövq vermiĢҽmsҽ, bҽxtiyaram.
Qızın dodaqlarını xҽfif bir tҽbҽssüm titrҽtdi, bunu görҽn Ģair qҽlbindҽ düĢündü: «Qadının ҽn yaxĢı bҽzҽyi tҽbҽssümdür, ilaһi».
Qızın cürҽtli sözlҽrindҽn vҽzirin qҽlbi titrҽdi, qorxdu. Amma Ģair bir söz demҽdi. Müҽlliminin tҽrifini dinlҽyҽn bir Ģagird sevincilҽ qıza baxır, danıĢmasını seyr edirdi. Qız sözünü bitirҽndҽ dillҽndi: – Sҽni yaradan pҽrvҽrdigara afҽrinlҽr olsun. Adın nҽdi?
Bu dҽfҽ qızın ҽvҽzinҽ vҽzir cavab verdi: – Kҽnizinizin adı Aytҽkindir. – Sҽnҽ bu adı verҽn valideyninin ömrü uzun olsun! Hardadılarsa, de! Quldurlarsa – azad edҽrҽm, ҽsirdirlҽrsҽ – ҽsarҽtdҽn qurtararam. Dünya malından qҽni edҽrҽm.
Qızın gözlҽrindҽ һҽr Ģey dҽyiĢdi. ġair dҽ, Ģeir dҽ www.vivo-book.com
459
bir anda öldü. Yerindҽ cahangir bir һökmdarın ҽlilҽ qanlara qҽrq olmuĢ doğma kҽnd, ölҽn cҽngavҽrlҽr içindҽ qardaĢı, ҽsir gedҽnlҽr içindҽ yerini-yurdunu bilmҽdiyi ata-anası canlandı. Yaraları qövr elҽdiz sҽn buraya intiqam üçün gҽlmiĢdin, Aytҽkin! Doğma oymağının, ҽzizlҽrinin intiqamı üçün yaĢayırdın, ҽzizlҽrinin intiqamı üçün yaĢayırdın, qız! ġair mҽclisindҽ Ģeir üçün, zövqlҽr üçün yaĢamırdın, qız! Ġntiqam üçün yaĢayırdın!
Qızın gözlҽrindҽ fҽrin söndüyünü, һҽr birindҽ bir inci gilҽlҽndiyini görҽn Ģair, Aytҽkinin ağır bir dҽrdinҽ toxunduğunu anladı. Elҽ zҽnn etdi ki, yetim qızın yarasının gözünü qoparıb, ölҽn valideynini yadına salıb, tҽҽssüflҽndi:
– Ҽfv et, – dedi, – bilmҽdiyim dҽrdinҽ toxundum. Allaһın rҽһmҽti һamımızın üstündҽ olsun. Vҽzir dҽ, qızlar da һeyrҽt içindҽ susub Ģaһın kҽnizlҽ söһbҽtinҽ qulaq asırdılar. Bundan sonra artıq ortaya yeni
www.vivo-book.com
460 mövzu gҽtirmҽk mümkün olmadı. ġaһ qalxdı. Onun ardınca vҽzir dҽ, qızlar da qalxdılar. ġaһ qoca vҽzirin sarayını tҽrk edib gedҽndҽ dedi: – Sabaһ qҽsrin sҽnҽt һücrҽlҽrini Aytҽkinҽ özüm göstҽrҽcҽyҽm.
* * * ...Qҽsr olduqca böyük idi. Bürünc iĢlҽmҽli Ģҽbҽkҽli darvaza demҽk olar ki, daim açıq qalırdı. Böyük dҽvҽ karvanlarının yerlҽĢҽ bilҽcҽyi nҽһҽng, bağatlı һҽyҽt uca һücrҽ-barılarla ҽһatҽ olunmuĢdu. Darvazadan baxanda һҽyҽtin üzbҽüz sҽmtindҽ ikimҽrtҽbҽli bina ucalırdı. Sağ-sol tҽrҽfdҽn barılar boyu tikilmiĢ һücrҽ-otaqlar bir-mҽrtҽbҽli olsa da saxsı kҽrpiclҽrdҽn һҽndҽsi fiqurları – bҽzҽyi-ornamentlҽri ilҽ ҽsas binadan az gözҽl deyildilҽr. Hҽyҽtin ortasında güllüklҽr içҽrisindҽ fҽvvarҽli, dumduru, gözyaĢı kimi su dolu һovuz vardı. Uca ağaclar vҽ һovuzun böyründҽn imarҽtҽ gedҽn yol boyu ҽkilmiĢ sҽrvlҽr xiyabanı, һҽyҽtҽ xҽfif kölgҽlҽrlҽ dolu park görkҽmi verirdi. Ҽndҽrun isҽ imarҽtin arxasında
www.vivo-book.com
461 yerlҽĢirdi. Ġki tҽrҽfdҽn yolu vardı: bir birun – imarҽtin daxili tҽrҽfindҽn, bir dҽ dal һҽyҽtҽ çıxan qapıdan. Dal һҽyҽtlҽ ön һҽyҽtin arasını Ģҽbҽkҽli taxta һasar kҽsirdi. Xatınlar, cariyҽlҽr ön һҽyҽtdҽ görünmҽz, yalnız dal һҽyҽtdҽki bağçaya vҽ güllüyҽ çıxa bilҽrdilҽr. Burada sҽrvlҽrin ҽһatҽ etdiyi fҽvvarҽli һovuzda müxtҽlif biçimli ҽlvan balıqlar üzüĢürdü. Ağacların arasında arabir һürkҽk ceyran, ҽlvan tovuz quĢları görünürdü.
Aytҽkin saraya gҽldiyinin ikinci günü axĢamüstü Ģaһın istiraһҽt otağına çağırıldı. ġaһ onu böyük bir mҽһҽbbҽt vҽ intizarla gözlҽyirdi. – Sҽnҽ imarҽti özüm göstҽrҽcҽyҽm, – dedi vҽ onlar gündüz gҽlib-gedҽnlҽr, xidmҽtçilҽr, gözҽtçilҽr dolu olan, indi isҽ darvazası sımsıx bağlanmıĢ ön һҽyҽtҽ endilҽr. Cavan Ģaһ qıza barı boyu uzanan, ins-cinsdҽn xali otaqları niĢan vermҽyҽ baĢladı:
– Bura xҽttatlar üçündür. Qҽdimdҽ Ҽndҽlüsdҽ 41 bir qazi
41 Kordova qazisi Əbdül-Mütarrifi Əbdürrəhman ibn Məhəmməb ibn Əhməd ibn www.vivo-book.com
462 olub. Böyük kitab һҽvҽskarı imiĢ. Altı xҽttat daima onunçün kitab üzü köçürҽrmiĢ. Harda yaxĢı kitab adı eĢitsҽ, böyük qiymҽtҽ alar, kitabın ҽslini oxumaqçün һeç kҽsҽ vermҽzmiĢ, üzünü köçürtdürüb verҽrmiĢ. Mҽnim dҽ qҽsdim elҽ bir kitabxana düzҽltmҽkdi.
Otağın içҽrisindҽ müxtҽlif ölçülü xırda kҽtillҽr, alçaq mizlҽr düzülmüĢdü. Mizlҽrin üzҽrindҽ müzҽyyҽn qҽlҽmdanlar, Ģamdanlar, yazı lҽvazimatı, ҽlvan rҽnglҽr, qızıl vҽ gümüĢ ҽrintisi üçün piyalҽlҽr, rҽһillҽr var idi. Xҽttat, rҽssam, Ģirazҽçi vҽ bҽzҽkçilҽr bu otaqlardan ikisindҽ yerlҽĢirdi. Xҽttatlar ҽlyazmalarının üzünü köçürür, ağ buraxılmıĢ sҽһifҽlҽrinҽ rҽssamlar mövzuya uyğun, ҽlvan miniatürlҽr çҽkirdilҽr.
Qız böyük bir maraqla bütün bu Ģeir dolu, elm dolu alҽmi seyr edir vҽ düĢünürdü: «ġeirҽ dҽ, sözün qüdrҽtinҽ dҽ yüksҽk qiymҽt verҽn һökmdar, bҽs qҽlbindҽki daĢlıq
Übeydüllah ər-Rüayni ( X-XI əsrlər) nəzərdə tutulur. Yüklə 2,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|