F. Köçərli adına Respublika UĢaq Kitabxanası
Yüklə 359,37 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Azərbaycan artıq o ölkədir ki, öz torpağının iĢğalına dözməyəcəkdir. Azərbaycan artıq o ölkədir ki, öz iqtisadi
- Xocalı Ģəhəri
9
Tarix yaddaşsızları cəzalandırır. Azərbaycan xalqı zaman-zaman unutqanlığı ucbatından bir çox müsibətlərə məruz qalmışdır. Respublika Prezidenti cənab İlham Əliyev Milli Məclisin 2006-cı il payız sessiyasının açılışında demişdir: “Azərbaycan artıq o ölkədir ki, öz torpağının
Xankəndi şəhəri Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən 26 dekabr 1991-ci il tarixində işğal olunmuş, orada separatçı rejim yaradılmışdır. Məhz həmin tarixdə Xankəndindən sonuncu azərbaycanlı ailələr qovulmuş və 1989-cu ildən soydaşlarımıza qarşı aparılan etnik təmizləmə başa çatmışdır. Xankəndinin itirilməsi isə Xocalı soyqırımına, Şuşa, Laçın, Kəlbəcər, Ağdam, Cəbrayıl, Füzuli, Qubadlı və Zəngilanın işğalına yol açdı. Yuxarı Qarabağın mərkəzi olan Xankəndi Qarqar çayının sahilində, Qarabağ silsiləsinin Şərq ətəyində, Bakıdan 329 km aralıda yerləşir. O illərdə Xankəndi Azərbaycanın inkişaf etmiş sənaye mərkəzi idi. Şəhərdə yüngül və yeyinti sənayesi müəssisələri vardı. Elektrotexnika, avtomobil təmiri və asfalt-beton zavodları, tikinti materilları, sənaye, istehsalat və tədris istehsalat kombinatları belə müəssisələrdən idi. 10
Erməni hərbi qüvvələri 1992-ci il fevral ayının 25-dən 26-na keçən gecə XX əsrin ən dəhşətli və qanlı faciəsini - Xocalı soyqırımını törətmişlər. Bu, İkinci Dünya müharibəsində faşızmin törətdiyi dəhşətli qırğınlardan sonra müasir dövrdə ermənilərlə birlikdə Rusiyanın 366-cı motoatıcı alayı əsgərlərinin törətdiyi kütləvi və ən dəhşətli soyqırımdır. Azərbaycanın qədim sivilizasiya mərkəzlərindən olan Xocalı şəhəri hələ 1991-ci ilin oktyabr ayından hər tərəfdən düşmən əhatəsində idi. Sonuncu mülkü vertolyot 1992-ci il yanvarın 28-də Xocalıya gələ bilmişdi, lakin Şuşa şəhəri üzərində 40 nəfərlik mülki vertalyotun vurulmasından sonra hava yolları da bağlanmışdı. 1992-ci il yanvarın 2-dən şəhərin elektrik energisi də kəsilmişdi. Xocalı şəhəri əhalinin və onun müdafiəçilərinin iradəsi və dözümü sayəsində yaşaya bilirdi. Şəhər əsasən atıcı silahlarla silahlanmış yerli könüllü dəstələr, milis və Milli Ordunun birləşmiş qüvvələri tərəfindən müdafiə olunurdu. Fevralın ikinci yarısında Xocalı erməni hərbi birləşmələrinin blokadasına alınaraq müntəzəm şəkildə hər gün artilleriya və ağır hərbi texnikadan atəşə tutulurdu. Xocalıya hücum edən ermənilər Xankəndində yerləşən 366-cı rus alayının hərbi texnikası ilə silahlanmışdılar. Hücum 1992-ci il fevralın 25-i axşam başlandı. Səhər iki saat tank və BTR-lərdən, eləcə də “Alazan” tipli raketlərdən açılan güclü atəşə tutuldu. Xocalı üç tərəfdən mühasirəyə alındığı üçün, əhali yalnız Əsgəran istiqamətində irəliləyib xilas olmağa
11
can atırdı. Lakin tezliklə aydın oldu ki, bu, bir tələdir. Naxçıvanık kəndi yaxınlığında ermənilər əliyalın, silahsız əhalini fasiləsiz atəşə tutdular. Şaxtalı havada meşələri qət edərək taqətdən düşmüş insanların - uşaqların, qadınların, qocaların çoxu məhz Əsgəran-Naxçıvanik yolunda ermənilərin törətdiyi vəhşiliklərin qurbanı oldular. Ermənilər bu faciədən sonra belə, vertolyotlar vasitəsilə ag xalat və maskalarda meşələri gəzərək insanları əsir götürməkdən çəkinməmişdilər. O vaxtkı Azərbaycan hökuməti isə faciəni xalqdan gizlətməyə çalışmışdı. Fevralın 28-də telejurnalist Çingiz Mustafayevin başçılıq etdiyi yerli yurnalistlərdən ibarət qrup vertolyotla azərbaycanlıların məhv edildiyi əraziyə oldular. Hər tərəf avtomat güllələri və süngülərlə qətlə yetirilmiş qoca, uşaq və qadın meyitləri ilə dolu idi. Ermənilərin fasiləsiz atəşləri yalnız dörd cəsədi götürməyə imkan vermişdi. Martın 1-də xarici və yerli yurnalistlərdən ibarət qrup buraya gəldikdən sonra faciənin miqyası daha aydın göründü. Bir çox meyitlərin bədənləri süngi ilə deşik- deşik edilmiş, başlarının dərisi soyulmuş, gözləri çıxarılmış, burun və qulaqları kəsilmişdi. Xocalı soyqırımının dəhşətli mənzərəsi belədir: 613 nəfər öldürülmüş (63 nəfər uşaq, 106 nəfər qadın, 70 nəfər qoca); 8 ailə tamamilə məhv edilmiş; 25 uşaq valideynlərinin hər ikisini itirmiş; 130 uşaq valideynlərdən birini itirmiş; 487 nəfər yaralanmış; 1275 nəfər əsir və 150 nəfər itkin düşmüşdür. Dövlətə və mülki vətəndaşlara 5 milyard manat (1992-ci il qiymətləri ilə) ziyan dəymişdir. Sonradan erməni quldurları etiraf edirdilər ki, Xocalı Əsgəranla Xankəndini birləşdirən dəhliz rolu oynadığı, həm də azərbaycanlıların nəzarətində olan hava limanı burada yerləşdiyi üçün bu qırğını törətmişlər. Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi 26 fevralı “Xocalı soyqırımı günü” elan etmişdir. Hər il xalqımız fevralın 26-da saat 17-00-da Xocalı şəhidlərinin müqəddəs ruhunu bir dəqiqəlik sükutla yad edir. Hazirda Xocalı əhalisi 48 rayonda qaçqın vəziyyətdə yaşayırlar. Bəşəriyyət XX əsrdə bir çox müdhiş soyqırım və etnik təmizləmə cinayətlərinin şahidi olmuşdur. Xocalı onların içərisində daha dəhşətlisidir. Bu soyqırımın təşkilatçıları və icraçıları bəşəriyyətə qarşı ən ağır cinayətlər törətmiş canilər kimi beynəlxalq qanunlar əsasında mühakimə olunmalıdırlar.
Yüklə 359,37 Kb. Dostları ilə paylaş:
|