19
Füzuli rayonu
Füzuli camaatı əməksevər, torpaq qədri bilən insanlardır,
Xatırlayıram ki, 1970-1980-cı illərdə onlar plan və tapĢırıqlara
artıqlaması ilə əməl edirdilər. Gərgin əməkləri hesabına yüksək
məvacib alırdılar, xoĢ güzəranda yaĢayırdılar. Hər dəfə bu regiona
gələndə yerli sakinlərdən razılıq eĢidərdim.
Heydər Əliyev,
ümummilli lider.
Məkrli qonşularımızın Qarabağı mənimsəmək planında Füzuli
rayonu da varmış. Füzuli rayonu 1930-cu ildə rayon statusu almiş, ilk adı
isə Qarabulaq olmuşdur. Füzulidən danışarkən təkcə bir faktı demək
kifayətdir: yalnız Azərbaycanın deyil, dünyanın ən qədim tarixə malik
abidələrindən biri Azıx mağarası Füzuli rayonu ərazisindədir. Bəli. Bu
rayon həm də yaşı minilliklərə gedib çıxan Azıx mağarası, Quruçay
mədəniyyəti, tarixi və memarlıq abidələri ilə tanınır. Eləcə də neçə-neçə
alimi, yazıçısı, şairi, musiqiçisi ilə respublikamızda ad-san qazanmışdır.
20
Ağdam rayonu
Azərbaycanın, eləcə də Qarabağın gözəl guşələrindən olan
Agdamın ermənilər tərəfindən işğalından 24 il keçir. 1993-cü ilin 23 iyul
günləri yəqin ki xalqımız tərəfindən heç vaxt unudulmayacaq.
Qarabağ problemi Agdama, ağdamlılara böyük zərbə vurdu. Qeyd
edək ki, Ağdamın işğalı təkcə erməni təcavüzünün, erməni məkrinin
qurbanı deyil, o vaxtkı hakimiyyət çəkisməsinin nəticəsi idi. Indi
hamımızın ürəyində bir ağrı var. Ağdam camaatı köçkün vəziyyətində
yaşasa da, sabaha inamla baxır.
Agdam Qarabağın aranı ilə dağı arasında yerləşir. Yaradan bu
bölgədən heç nəyi əsirgəməyib. Dağ havası ilə aran günəşi burada
qovuşaraq güclü bir iksir kimi həyata güclü təkan verir. Çeşmələr,
kəhrizlər, dağlardan axıb gələn bol sular münbit torpaqları cana gətirir.
Min illərdən gələn əkin-biçin, maldarlıq təcrübəsi bu yerin qoçaq
insanlarına təsərrüfatın bütün sahələrində bol məhsul əldə etməyə imkan
verir. Elə buna görə də Ağdamın yorulmaq bilməyən övladları həmişə
özlərinə xoş güzəran qurublar. Qazanılan nailiyyətlər bu torpağın şöhrətini
yaxın-uzaqlara yayıb.
Ürəyində qisas hissi, yangı var,
Həndəvərdə neçə-neçə yağı var.
21
Bilirəm ki, gözündə göz dağı var,
Külü göyə sovurulan şəhərim.
Sənə məlhəm ola bilsək nə dərdim!
Erməni təcavüzü nəticəsində doğma yurd yerlərindən didərgin
düşmüş, ev-eşiyini itirmiş insanların dözümü və ümidi qarşısında söz də
acizdir. Elə bir gün olmur ki, bu insanlar yurd yerlərini, el-obalarını, ev-
eşiklərini, həyat-bacalarını xatırlamasınlar. Təbii ki, onlar öz evlərinin
hənirini, bag-bağatlarının ətrini, doğma ocaqlarının istisini heç bir yerdə
duya bilmirlər. Doğma yurdun zümzüməli çayları, diş göynədən bulaqları,
zümrüd meşələri, yaşıl ormanları qəlbimizdə həzin bir bayatıya çevrilib.
Yaranın ağrısı isti-isti hiss olunur, ancaq illər keçdikcə, yurd həsrəti
daha çox qövr edir, qəlbimizi göynədir.
Cəbrayıl rayonu
Cəbrayıl rayonu Azərbaycan Respublikasının cənub-qərbində, İranla
sərhəddə yerləşir. Sahəsi 1050 kv.km, əhalisi 55 min nəfər olmuşdur.
Minilliklərin yadigarı olan tarixi, dini və mədəni abidələri, milli-
memarlıq nümunələri ilə zəngin Cəbrayıl rayonunun Ermənistan
tərəfindən işğalından 24 il ötür. Təcavüskar, vandalizm siyasəti yeridən
ermənilərin məqsədi qonşu torpaqlarını təkcə zəbt etmək deyil, işğala
məruz qoyduqları ərazilərdəki abidələri- tarixin yadigarlarını yer üzündən
silməkdir. Cəbrayıl rayonu ərazisində də belə sərvətlər-maddi-mədəniyyət
abidələri az olmayıb. Təəssüf ki, bu gün onlardan əlimizdə yalnız şəkilləri
22
qalib. Erməni təcavüzkarları Azərbaycanın mədəni irsi sayılan
mədəniyyət obyektlərini xüsusi qəddarlıqla məhv etmişlər. Dağlıq Qarabağ
bölgəsində və ətraf rayonlarda Azərbaycanın nilli mədəniyyət ocaqlarına
erməni təcavüzkarlarının vurduğu ziyanın dəyərini dəqiqləşdirmək o qədər
də asan deyil. Çünki, elə maddi-mənəvi sərvətlərimiz talan edilib ki,
onları heç bir meyarla qiymətləndirmək olmaz. Məhv edilmiş sərvətlər
nəinki Azərbaycanın, həm də sivilizasiyalı bəşəriyyətin əvəzolunmaz
mədəniyyət nümunələri idi.
Milli-mənəvi dəyərlərimizin, tarixi və mədəni abidələrimizin zəngin,
həm də qədim nümunələrini qoynunda minilliklər boyu saxlayan, 55 min
nəfər əhalisi, 82 kəndi, 74 məktəbi, 12 mədəniyyət evi, 32 klubu olan
Cəbrayıl rayonu 23 avqust 1993-cü il tarixində erməni vandalizminin
qurbanına çevrildi. Rayonun münbit və məhsuldar torpaqları kəhrizlərdən
başqa, Həkəri və Araz çaylarından qidalanırdı. Xatırladaq ki, Ermənistanın
təcavüzkarlığı daha da genişlənərək intensiv xarakter alanda rayonun
müdafiəsinə qalxanlar az deyildi. Təkcə Cəbrayıl şəhərinin işğalı günü 50
nəfər canını bu torpağa qurban verdi. Bütövlükdə torpaq uğrunda şəhid
olan cəbrayıllıların sayı 350 nəfərdir. 650 yə yaxın itki və yaralısı olan
cəbrayıllıların 6-sı Azərbaycanın Milli Qəhrəmanıdır.
Qubadlı rayonu
Qubadlı Ermənistanla 120 km məsafədə həmsərhəddir. Qubadlı
rayonu şimaldan Laçın rayonu, cənubdan Zəngilan rayonu, şərqdən
Xocavənd və Cəbrayıl rayonları, qərbdən Ermənistanla həmsərhəddir.
Dostları ilə paylaş: |