F. Köçərli adına Respublika UĢaq Kitabxanası
Yüklə 359,37 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ġuĢa Ģəhəri
- Kəlbəcər rayonu
- ümummilli lider
12
“ġuĢasız Qarabağ, Qarabağsız isə, ümumiyyətlə, Azərbaycan yoxdur.” Heydər Əliyev, ümummilli lider Qarabağ Azərbaycanın incisidirsə, Şuşa da onun tacıdır. Şuşanın məhz tac olmaq mahiyyəti elə onun coğrafi quruluşu ilə bağlıdır. Yeri, havası, suyu ilə Şuşa müalicə-kurort məskəni kimi ta qədimdən Azərbaycan xalqının ümid yeridir. Şuşa həm də Azərbaycanın qədim yaşayış məskənlərindən biridir. Bu şəhərin tarixini tədqiqatçılar 1750-51- ci illərlə bağlayırlar. O vaxtdan ki, Pənahəli xan Qarabağ xanlığının əsasını qoymuş və indiki Şuşanı özünə paytaxt seçmiş, oranı möhkəmləndirilmiş Qala-şəhərə çevirmişdir. Ətraf ərazilərdən, əsasən də indiki Ağcabədi, Ağdam, Bərdə, Tərtər və Füzuli rayonlarından köçüb gələnlərin hesabına şəhər qısa müddətdə xeyli böyümüş, təbii gözəlliyi və baximlı binaları ilə diqqəti cəlb etmişdir. Şəhər bir müddət Pənahəli xanın şərəfinə Pənahabad, eyni zamanda hündür qala divarlarına görə Qala, Şuşa qalası və Şuşa adlandırılmışdır. 13
Bu ulu şəhərin adı ətrafında xeyli mübahisələr getmişdir. Xüsusən bəzi erməni müəllifləri “Şuşa” sözünün mənşəyini erməni dilində axtarmağa və onu ermənicə yozmağa səmərəsiz cəhdlər göstərmişlər. Azərbaycanda da “Şuşa “ sözünün etimoloji mənası ətrafında mübahisələr getmişdir. Ən yaxşı halda “Şuşa” toponiminin guya Şuşa adlı qadın adından götürüldüyünü də iddia etmişlər. Elmi ədəbiyyatda “Şuşa” sözünün yaranması belə izah edilir: Pənahəli xan ilk dəfə Cıdır düzünə qalxanda buranın xöş mənzərəsindən və havasından vəcdə gəlir və deyir ki, bu yerin necə də şüşə kimi saf havası var. Guya Şuşa yer adı da elə həmin “şüşə kimidir” ifadəsindən qalıbmış. Şuşa ərazisini ulu babalarımız müqəddəs saymışlar. Yəni Şuşa həmin əlamətin ucalığını, yenilməzliyin, paklığın da əks etdiricisidir. Cənnətdir hər bucağın Sənə qurban bu canım Bir vaxt sevinc payımdın İndisə qəm ocağım.
Sənsizlik üzdü məni, Yollara düzdü məni. Dərdlilər sırasına, Həsrətin yazdı məni.
14
Laçın, həqiqətən, laçınlar yuvası idi. “Qüdrətdən səngərli-qalalı dağlar”a övladlıq edən müdrik, dünyagörmüş baba-nənələr, zəhmətdən yoğrulmuş ata-analar, igid oğullar, namuslu qız-gəlinlər o yerləri heç nəyə dəyişməzdilər. Nə dünyanın hər cür rahatlığına, nə də var- dövlətə. Hara getsələr, harda mehribanlıq görsələr də darıxıb geri dönər, yamaclara qonmuş obalarda dinə-imana gələrdilər. Hər bulağı bir şəfa qaynağı, hər çiçəyi bir məlhəm olan bu dağların min bir neməti yaxın-uzaqlarda Laçının adına şan-şöhrət gətirərdi. Zaman-zaman cənnətmisal yerlərə tamah salan yağıların istəyi gözlərində qalmışdı. Laçın alınmaz qala olmuşdu... 1992-ci ilin müdhiş və faciəli may günləri damarlarında azərbaycanlı qanı axan hər kəsin qəlbindən və yaddaşından heç vaxt silinməyəcək. Dağlar gözəli Şuşa, cəmi bir neçə gündən sonra isə ərlər, ərənlər oylağı, həmişə ümid və güvənc yerimiz Laçın düşmənə təhvil verildi. Tariximizin heç bir çağında nə Şuşa, nə də Laçın düşmən tapdağı altına düşməmişdir. Burada təkcə Sultan bəyin, onun qardaşı Xosrov bəyin tariximizə qızıl hərflərlə yazılan mərdlik və qəhrəmanlıqlarını xatırlamaq kifayətdir. İyirmi beş il əvvəl Laçın şəhəri, “Qayğı” qəsəbəsi, 125 kənd, 1835 kvadrat kilometrlik ərazi, 72 min hektarlıq yaylaq sahəsi, 34 min hektar meşə zolağı, müxtəlif rəngli mərmər, kobalt, bozalt, civə, qızıl, 15
dəmir, uran, qranit yataqları və s. yeraltı və yerüstü sərvətlərlə zəngin Azərbaycan ərazisi erməni silahlı qüvvələri tərəfindən işğal edilmişdir. Laçın rayonunun 48 sənaye, 63 kənd təssərrüfatı, 217 mədəniyyət, 108 təhsil, 462 ticarət, 96 məişət, 30 rabitə, avtonəqliyyat müəssisəsi və sair obyektləri ilə birlikdə qarət edilmişdir.
Kəlbəcər rayonu
Kəlbəcər Azərbaycanın ayrılmaz bir parçasıdır, bir hissəsidir. Heç Ģübhəsiz, o gün gələcək ki, Kəlbəcər rayonu Ermənistan silahlı qüvvələrinin iĢğalından azad olacaq və Kəlbəcərin vətəndaĢları, sakinləri, bizim soydaĢlarımız öz yerlərinə, yurdlarına qayıdacaqlar. Heydər Əliyev, ümummilli lider Yaz əlvan donunu biçəndə, elat çiçəkli dağların qoynuna köç edərdi. Yayda buz kimi, büllur gözlü bulaqların suyu min loğmanın yığılıb çarə edə bilmədiyi xəstəyə dərman olardı. Kəlbəcərin şah zirvələri qarşısında bütün zirvələr baş əyərdi.
Yüklə 359,37 Kb. Dostları ilə paylaş:
|