Felsefe ve d n b L mler anab L m dali
Yüklə 0,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
4 düzenin son kırıntılarına karşı duyduğu isyanı daha da şiddetlendirmeye yarar. Bu yüzden de çağımızın simgesi olan “homme revolte” (asi insan) haline gelmiştir 7 . Aşkın ilkelerden ve dolayısıyla da semavi olana, uymaktan mahrum kalan Batı modernitesi “insaniliğimiz”in çöküşünü hızlandırmış ve sonuçta evrensel felaket tehdidini beraberinde getiren bir nihilizmle sonlanmıştır. Burada belirtmek gerekir ki, slam uygarlığı, kendi varolma mantığına ters düşmeden asla böyle bir şey yapamazdı ve bu da, modern dünyanın neden slam topraklarında değil de Avrupa’da doğduğunu yeterince açıklamaktadır 8 . Ve adına da “Batı medeniyeti” ya da “Batı modernitesi” denilmektedir. Bunun böyle adlandırılması, modernitenin sadece bilimsel ve teknolojik gelişmeler anlamında değil, aynı zamanda felsefi temelleri itibariyle de, Avrupa’dan kök salıp dünyaya yayılması sebebiyle oldukça mantıklıdır 9 . Modernizmle meydana gelen dinin çöküşü ya da kutsalın yitirilişi, aslında insanın ve doğanın mahiyetine ilişkin bakış açısında meydana gelen kökten değişimin bir parçasıdır. nsanoğlunun Din-veya daha geniş bir çerçevede Gelenek-içinde yaşadığı her devirde suistimaller, hurafeler, anlayışsızlıklar, karşı çıkışlar, günahlar vs. olmuştur; lakin hiçbir zaman cennet ve cehennemin gerçekliği sorgulanmamış, Allah da alemin kendisiyle açıklandığı basit bir varsayım olarak görülmemiş ve şeytan da modası geçmiş bir “façon de parler” olarak telakki edilmemiştir. Bu devirlerde dünyevi hiyerarşi, biçimini ve ispatını kendisinden aldığı Semavi hiyerarşinin bir yansıması olarak kabul edilmiştir. Bunun zıddı bir bakış açısının ortaya çıkışı ancak yakın zamanlara rastlar. Bu bakış açısını en yalın bir biçimde profan (din-dışı, dünyevi, seküler) perspektif olarak adlandırabiliriz. Bu bakış açısı anti-geleneksel, ilerici, hümanist, akılcı, materyalist, deneyci, ferdiyetçi, eşitlikçi, serbest düşünceci ve aşırı duygusal bir bakış açısıdır. Böyle bir bakış açısı şu ya da bu biçimde her zaman varolmuştur; yeni olan onun ş imdilerde dünya çapına yayılmış ve hemen hemen tüm beşeri hayat ve düşünce alanlarını kaplamış hakimiyetidir 10 . ş te bu profan bakış açısı ya da dünya görüşü, Batı medeniyetinin ben-idrakinin oluşmasını sağlayan nihai etkendir. Batı insanının böyle bir bakış açısına sahip olmasını, sadece kilise ile yaşadığı problemlere indirgemek doğru değildir. Öncelikle
7 Pasquier, a.g.e. s.16 8 Pasquier, a.g.e. s.122 9 Thomas Michel SJ, “Zihinler Maneviyata Yabanileşmiş” Yeni Asya Gazetesi, 27 Ekim 2004. (bkz.http//www.yeniasya.com.tr) 10 Lord Nortbourne, Modern Dünyada Din, Çev. Şahabeddin Yalçın, nsan Yayınları, stanbul, 1995, s21 5 onun, Tanrı ve dünya ile olan zihnî tahayyülat ilişkilerinde yaşadığı süreçlere bakmak gerekir (Teizm, Deizm, Panteizm, Ateizm. vs…). Profan dünya görüşünün oluşmasında birçok etken olabilir. Ama bunların içinde Deizm düşüncesi, belki de en önemli etkendir. Çünkü, Deizmin iddiaları bu profan bakış açısını (dünya görüşünü) açık bir şekilde desteklemektedir. Yerleşik kavramlar çoğu zaman görüntülerinin gerisinde felsefeler gizlerler. Sözgelimi “ilerilik”, “uygarlık”, “çağdaşlaşma”, “modernizm”, “sekülerizm”, “laiklik”, “demokrasi”, “sosyalizm”, “ slam sosyalizmi”, “tutuculuk”, “özgürlük”, “sağcılık”, “solculuk”, “feminizm”, “milliyetçilik”, “sınıf”, “feodalite”, “bilimsellik” vs… slam medeniyeti açısından bu kavramlar en azından tartışmalıdır. Bunların modern içerim ve uzantılarıyla geleneksel kültürümüzün hiçbir ilişkisi olmadığı söylenebilir. Bu kavramlar yeni ve modern kimlikleriyle ayrı iklimlerin, başka medeniyetlerin dünya görüşlerini yansıtmakla birlikte, gerek bizim gerek tüm toplumların hayatında son derece etkili bir yere sahiptirler. 11
Bugün Batı medeniyeti denildiğinde akla ilk gelen “modernite”, “modernizm” ve “sekülerizm” kavramlarıdır. Çünkü bu kavramlar bir yaşam tarzını sembolize etmektedirler. Her insanın ve her toplumun bir yaşam tarzı, bu yaşam tarzını belirleyen temel bir dünya görüşü, bir felsefesi ve genel ilkeleri olduğuna göre; “modernite” ve “sekülerizm” kavramlarının yukarıda bahsettiğimiz profan bakış açısının bir ürünü olduğunu açık bir şekilde görebiliriz. Bu da bizi “Deizm” düşüncesi ile “modernite” ve “sekülerizm” arasında bir ilişki kurulabileceği sonucuna götürecektir. Çünkü, Deizmin iddialarıyla “modernite” ve “sekülerizm” kavramlarının içerdikleri anlamların örtüştüğü görülecektir. Veya, deistik din ve Tanrı anlayışının, moderniteyi ve sekülerizmi doğurduğunu söyleyebiliriz. Tarihte meydana gelen paradigma değişmelerinin -ister bilimde olsun ister toplum hayatında- altında yatan bazı temel ve anahtar kavramlar vardır. Modern paradigmanın omurgasını oluşturan “seküler” kavramı da böyle anahtar kavramlardan biridir. Bu kavramdan oluşturulan “sekülerizasyon” (dünyevileşme) ve “sekülerizm” (dünyevilik)
11 S.Nakib Attas, slam, Sekülerizm ve Geleceğin Felsefesi, Çev. M.Erol Kılıç, nsan Yayınları, stanbul, 1995, s.44; Ali Bulaç, Çağdaş Kavramlar ve Düzenler, Endülüs Yayınları, stanbul, 1992 (12. Basım), s.169.
Yüklə 0,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|