Fənn haqqinda məlumat. Metalların təsnifatı

Vermikulyar qrafitli çuqun
Vermikulyar qrafitli çuqun (BГЧ) yeni konstruksiya materialı kimi ümumi maşınqayırmada, dizel mühərriklərinin hazırlanmasında və metallurgiyanın müxtəlif sahələrində istifadə edilir.
Bu çuqun tökmə xassələri və yaxşı istilikkeçiriciliyinə görə boz çuqunlara, mphkəmlik və p-astikliyinə görə isə yüksəkmöhkəmlikli çuqunlara yaxındır. Çuqunda vermikulyar qrafitin alınması üçün hal-hazırda müxtəlif üsullardan istifadə edilir. Bu məqsədlə xarici ölkələrdə maye çuquna tər-kibində 0,015-0,040% Mg, 0,2-0,5% Ti, 0,001-0,01% CE olan liqatur verirlər. Çuqunda qalan Mg-un miqdarı 0,015-0,25% olmalıdır. Çuqunda gəstərilən qədər Mg-un saxlanılması şətin oldu-ğundan bu üsul az tərbiq edilir. Ən geniş yayılmış üsul maye çuqunu nadir torpaq metallar tərkibli

Xüsusi çuqunlar
Bu qrupa qəlpəyədavamlı, odadavamlı və korroziyaya davamlı çuqunlar aiddirlər.Boz çuqun-ların qəlpəyədavamlılığını artırmaq üçün onları 5%-ə qədər Si-la legirləyirlər. Bu çuqunların qəl-pəyədavamlılığı 700-800⁰ C-yə qədərdir. Çuqunların korroziyaya davamlılığını artırmaq üçün on-ları Si, Cr-la legirləyirlər. Si-lu çuqunlrın korroziyaya qarşı davamlılığını artırmaq üçün onları Mo –lə legirləyirlər.
36 Termiki emalın əsas növləri.
Termiki emalın mahiyyəti məmulatı müəyyən temperatura qədər qızdırıb, həmin temperaturda müəyyən qədər saxlayıb bu və ya digər sürətlə soyutmaqla ona bir sıra yeni xassələr verməkdən ibarətdir. Termiki emal nəticəsində metalların mexaniki xassələrininn dəyişməsi onların strukturunun dəyişməsi ilə əlaqədardır. Deməli, metal və ərintilərin strukturunu dəyişməklə onlara mexaniki, fiziki, kimyəvi, texnoloji və digər yeni-yeni xassələr vermək olar. Həqiqətən termiki emal vasitəsilə metal və ərintilərin bərkliyini, mökkəmliyini, korroziyaya qarşı müqavimətini artyırmaq, ömrünü uzatmaq və plastikliyini çoxaltmaq kimi bir sıra digər xassələrini daha da yaxşılaşdırmaq mümkündür.
Sadə tərkibli ucuz ərintiləri termiki emala uğradaraq onların xassələrini yüksəltmək yolu ilə daha mürəkkəb tərkibli, az tapılan və baha başa gələn ərintilərin xassələri səviyyəsinə qaldırmaq olar. Nətcədə ucuz ərinti növlərindən, yüksək keyfiyyətli məmulat almaq imkanı əldə edilir. Termiki emal məmulata yayma, sərbəst döymə, tökmə yolu ilə alınan məmulata xas olmayan bir sıra xüsusi xassələr verildiyindən, onların tətbiq sahələri olduqca genişlındirilir. Termiki emalın əsasa növləri aşağıdakılardır:
1-ci - tabalma;
2-ci - tablandırma;
3-cü - normallaşdırma;
4-cü - tabəksiltmə.