Fənn haqqinda məlumat. Metalların təsnifatı

40. Poladın tablanma qabliyyəti.





44. Kimyəvi-termiki emal haqqında məlumat.

Parçalanan qaz molekulunun faizlə miqdarına dislokasiya dərəcəsi deyilir.
Absorbsiya prosesi- bu proses qaz-metal sərhəddində baş verir və səth tərəfindən sərbəst aktuv atomların udulmasından (həll olmasından ) ibarətdir. Bu proses o vaxt mümkündür ki, sərbəst aktiv atomlar əsas metalda həll ola bilsin.
Diffuziya prosei- bu proses absorbsiya olunmuş atomların səthdən məmulun daxilinə diffuziya olmasından ibarətdir. Nəticədə məmulatın səthində diffuziya təbəqəsi yaranır. Absorbsiya çox tez, diffuziya isə gec gedən prosesdir.
45. Sementitləşdirmə.

46. Azotlaşdırmada əsas proseslər.


47. Diffuziyalı metallaşdirma.
Hissənin səth qatını alüminium, xrom, sink, molibden, berillium və s. eelementlərlə zənginləş-dirmə prosesinə metallarla diffuzion zənginləşdirmə deyilir. Səthi göstərilən elementlərlə zənginlə-şən metalların qəlpə əmələ gətirməyə, korroziyaya və yeyilməyə qarşı davamlılığı, eləcə də bərkliyi çox yüksək olur. Diffuzion metallaşma üsulları əsasən aşağıdakılardır:
- diffuziya ediləcək ərinmiş elementə səthi zənginləşdiriləcək məmulun salınması;
- elektroliz və ya elektrolizsiz difffuziya ediləcək elementin ərinmiş duzlarında metalın səthinin zənginləşdirilməsi;
- sublimasiya fazasında buxarlanma ilə alınan diffuziya ediləcək elementlə metalın səthinin zən-ginləşdirilməsi;
48. Poladın termomexaniki emalı.Yüksək temperaturlu termomexaniki emal.




49. Aşağı temperaturlu termomexaniki emal.




50. Armatur poladları.


51. İnşaat poladları



52. Yastıq poladları.
Maşın və mexanizmlərin ən məsuliyyətli hissələrindən biri yastıqlardır. Onlar metalkəsən dəz-gahların dəqiqliyini və məhsuldarlığını, elektrik mühərriklərinin etibarlılığını, avtomobillərin, təy-yarələrin, vaqonların keyfiyyətini müəyyən edirlər.
İş vaxtl diyirlənmə yastıqlarının kürəcikləri (başqa sözlə diyircəkləri) yastığın həlqələrinin xa-rici və daxili həlqələri üzrə diyirlənirlər. Əksər hallarda yastıqların sıradan çıxmasının səbəbi həlqə-lərin işçi səthlərinin yorulması, sınması və dağılmasıdır.Odur ki, yastıqların həlqələrinin və kürrə-ciklərin iş şəraiti onlardan yüksək bərklik və yeyilməyə qarşı müqavimət tələb edir. Bunun üçün yastıqları əsasən yüksəkkarbonlu xromlu və xrommanqansilisiumlu poladlardan hazırlayırlar. Xorm bu poladlara tablanma dərinliyini artırmaq məqsədilə verilir. Cədvəl 3- də diyirlənən yastıq polad-larının markaları verilmişdir.
Cədvəldə verilən tərkiblə yanaşı yastıq poladlarında qeyri-metsllik qatışıqların miqdarı da çox az olmalıdır. Belə ki, qeyri-metallik qatışıqlar işçi səthə, xüsusilə kürəciyin həlqə ilə kontaktda ol-duğu nöqtəyə düşdükdə yaranan lokal gərginlik təsirindən yerli dağılma baş verə bildiyindən yastı-ğın uzunömürlülüyü kəskin azalır.

Yastıq poladlarında karbid likivasiyası da lmamalıdır.
Ağır dinamiki yük altında işləyən iri ölçülü ( diametri 0,5-2 m) diyircəkli yastıqları hazırlamaq üçün sementitlənən 20X2H4A və 18X ГТ markalı poladlardan istifadə edilir. Bu poladlarda qaz sementitləməsi ilə 1,2-3,5 mm qat alındıqdan sonra onları əvvəlcə yüksək temperaturlu tabəksilt-məyə, sonra isə yağda tablamaqla 160⁰ C-də tabəksiltməyə uğradırlar.
Kimyəvi aktiv mühitdə (dəniz suyu, azot turşusu və s) işləyən yastıqları tərkibində 0,9-1,0%C, 17-19% Cr olan paslanmayan 95X18 poladından hazırlayırlar.