FəNN: vergiLƏr və vergitutma mühaziRƏ MÜƏLLİMİ: İ. E. D. M. C. HÜseynov mövzu Vergilərin yaranması və inkişaf tarixi
Yüklə 1,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- KitabYurdu.az 20
| qədər yüksək və proqressiv
vergi dərəcələrinin zəruriliyini əsaslandırırdı. Onun fikrincə proqressiv vergi sistemi istehsalçını investisiya sahəsində riskli qərarlar qəbul etmək üçün stimullaşdırmalıdır. Bundan başqa aşağı vergilər dövlət xəzinəsinə daxilolmaları azaldır və bununla da iqtisadi dayanıqsızlığı gücləndirir. Bununla, Keyns nəzəriyyəsinə görə vergilər dövlət tənzimlənməsi sistemində mühüm rol oynamalıdırlar. Yüksək vergilər iqtisadi fəallığı stimullaşdırır, iqtisadiyyatdakı balanslaşmaya təsir edir. C.Keynsin iqtisadi nəzəriyyəsi böyük tətbiqi əhəmiyyət də kəsb etmişdir. Məsələn, I Dünya müharibəsi ərəfəsində İngiltərə hökuməti ondan istifadə etmişdir. KitabYurdu.az 20 Ötən əsrin 50-ci illərində Çikaqo Universitetinin iqtisadiyyat professoru Milton Fridman tərəfindən irəli sürülən monetarizm vergi nəzəriyyəsi pulun kəmiyyət nəzəriyyəsinə əsaslanırdı. Onun fikrinə görə iqtisadiyyatın tənzimlənməsini pulun miqdarından və bankların faiz dərəcəsindən asılı olan pul dövriyyəsi vasitəsi ilə həyata keçirmək olar . O, vergilər vasitəsi ilə artıq pulları dövriyyədən çıxarmaqla pul kütləsinin tənzimlənməsinə kömək edə bilərlər. Beləliklə, monetarizm və Keyns nəzəriyyələrində vergilər iqtisadiyyatın inkişafına əngəl törədən amillərin təsirini azaldır. Lakin birinci halda bu amillər artıq pul kütləsidirsə, ikinci halda artıq yığımlardır. Ötən əsrin 80-ci illərində amerikalı alimlər M.Berns, Q.Stayn və A.Laffer tərəfindən işlənib hazırlanmış təklif iqtisadiyyatı nəzəriyyəsində vergilərə iqtisadi inkişafın və tənzimləmənin əsas amillərindən biri kimi baxılır. Bu nəzəriyyəyə görə vergitutma səviyyəsinin yüksək olması sahibkarlıq və investisiya fəallığına mənfi təsir göstərir, bu isə son nəticədə vergi ödənişlərinin azalmasına gətirib çıxarır. Vergitutmanın proqressivliyi və büdcə gəlirləri arasındakı kəmiyyət asılığının parabolik əyrisini quraraq, A.Laffer belə bir nəticəyə gəldi ki, vergilərin azaldılması investisiya fəallığına müsbət təsir göstərir. O yazırdı ki, «Əyrinin əsasında duran fundamental ideya ondan ibarətdir ki, vergi dərəcələrinin son həddi nə qədər yüksək olarsa, ayrı- ayrı fərdlərdə ondan yayınmanı doğuran motivlər bir o qədər güclü olacaq. İnsanlar vergi ödəmək üçün işləmirlər. Vergilər çıxılmaqla xalis gəlir bu adamın işlədiyini və ya yerində durduğunu müəyyən edir». İqtisadiyyatda daha tez-tez müraciət edilən, lakin hələ də öz həllini tapmamış əsas problem Yüklə 1,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|