İndi isə bu funksiyaların hər birini ayrı-ayrılıqda araşdıraq.
Fiskal funksiya.
«Fisk» latın
sözü olub, zənbil deməkdir. Qədim
Romada ilk əvvəllər pulların saxlandığı kassa, sonralar imperatorların
şəxsi xəzinəsi və nəhayət, gəlir, vergi və digər rüsumların cəmləşdiyi
mərkəz fisk adlandırılmışdır. Bu funksiyanın
mahiyyəti dövlət
xərclərinin maliyyələşdirilməsini təmin etmək üçün ayrı-ayrı fiziki və
hüquqi şəxslərin gəlirlərinin (mənfəətinin) müəyyən hissəsinin dövlət
xəzinəsinə cəlb edilməsidir. Vergilərin əsas təyinatı,
yəni ümumdövlət
proqramlarının həyata keçirilməsi üçün vəsaitlərin dövlət büdcəsinə
toplanması, məhz bu funksiya vasitəsilə həyata keçirilir. Yerdə qalan
funksiyalar isə fiskal funksiyanın bir növ törəmələridir.
Bölüşdürücü funksiya.
Vergilərin bölüşdürücü funksiyasının
mahiyyəti ictimai gəlirin əhalinin ayrı-ayrı kateqoriyaları arasında
yenidən bölüşdürülməsindən ibarətdir.
Başqa sözlə, əhalinin güclü
təbəqəsinin vergi yükünün ağırlaşdırılması hesabına vəsaitlər bu
kateqoriyadan əhalinin daha zəif kateqoriyalarına ötürülür. Bölüşdürücü
funksiyaya
misal olaraq aksizləri, mütərəqqi vergitutmanı göstərmək
olar.
İqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş ölkələrin əksəriyyətində
vətəndaşları onların öz nəzarətləri xaricində
olan amillərin doğurduğu
iqtisadi çətinliklərdən qorunmasını təmin edən geniş sosial müdafiə
şəbəkəsi mövcuddur. Sosial müdafiə dedikdə,
ilk növbədə cəmiyyətin
aztəminatlı üzvlərinə maliyyə yardımını nəzərdə tutan dövlət
proqramları nəzərdə tutulur. Bu cür proqramlara işsizliyə görə
müavinətlərin verilməsi, əlilliyə və qocalığa görə pensiyaların verilməsi,
pulsuz
tibbi xidmətin göstərilməsi, pulsuz yaşayış sahələrinin verilməsi
və s. daxildir. Sosial müdafiə proqramları şəbəkəsinin mahiyyəti
Vergilərin əsas fu
nksiyaları
Fiskal
Tənzimləyici
Bölüşdürücü
Stimullaşdırıcı
Ləngidici
Təkrar istehsal
İnteqrasiyaedici
Nəzarətedici
Dostları ilə paylaş: 
