cəmiyyətdə gəlirlərin yenidən bölüşdürülməsinə gətirib çıxarır.
Bunun
da əsasında cəmiyyətin müəyyən bir təbəqəsinə müavinətlərin
ödənilməsi üçün digər təbəqəsindən vergilər tutulur. Müasir cəmiyyətdə
sosial stabilliyin təmin edilməsinin əsas vergi vasitələri aşağıdakılardır:
- əmək haqqından sosial sığorta fonduna ayırmalar şəklində tutulan
vergilər;
Fiziki şəxslərin gəlir vergisi üzrə vergi güzəştləri.
Tənzimləyici funksiya.
Bu funksiya
vergi mexanizmləri vasitəsi
ilə dövlətin qarşıya qoyduğu müəyyən məqsədlərə nail olunmasına
xidmət edir. Bu funksiya vasitəsi ilə vergilər,
təkrar istehsal prosesinə
onun sürətini stimullaşdırmaq və ya ləngitməklə əhəmiyyətli təsir
göstərir, kapital xidmətini gücləndirir və ya zəiflədir, ödəniş qabiliyyətli
tələbi artırır və ya azaldır.
Görkəmli ingilis iqtisadçısı C.Keynsin fikrincə vergilər cəmiyyətdə
yalnız iqtisadi münasibətləri tənzimləmək üçün mövcuddur.
Vergilərin tənzimləyici funksiyasını təhlil edərkən onun aşağıdakı
üç alt funksiyasını qeyd etmək lazımdır:
- stimullaşdırıcı
alt funksiya;
- ləngidici alt funksiya;
- təkrar istehsal alt funksiyası.
İnteqrasiyaedici funksiya.
XX əsrin sonlarında
vergilər bazar
iqtisadiyyatının tənzimlənməsi mexanizmlərində keyfiyyətcə yeni bir
funksiyanı yerinə yetirməyə başladılar. Bu
öz əksini xarici iqtisadi
münasibətlərin tənzimlənməsində vergilərin inteqrasiyaedici funksiyanı
yerinə yetirməsində tapmış oldu. Onun meydana çıxmasını şərtləndirən
əsas amil dünya təsərrüfat sisteminin inkişafının
xarakterik xüsusiyyəti
ilə, yəni milli iqtisadiyyatların qarşılıqlı asılılıq proseslərinin güclənməsi
və təsərrüfat həyatının hərtərəfli beynəlmiləlləşməsi ilə bağlıdır.
Vergilər ərazi təsərrüfat və siyasi maraqlarla bir-biri ilə bağlı olan
dövlətlər üçün vahid iqtisadi məkanın formalaşdırılması vasitələrindən
birinə çevrildilər. Dövlətlərin təsərrüfat həyatının qarşılıqlı asılılığının
güclənməsi və beynəlmiləlləşməsi prosesinin ən parlaq təzahürü Avropa
İttifaqı çərçivəsində iqtisadi inteqrasiyadır. Avropa İttifaqı
üzvü olan
ölkələrin milli vergi sistemlərinin vahid şəklə salınması və bir-birinə
uyğunlaşdırılması siyasəti Avropa İttifaqı
çərçivəsində inteqrasiya
proseslərinin təmin edilməsinin güclü aləti oldu. Praktikada vergilərin
inteqrasiyaedici funksiyasının reallaşdırılması ölkələr arasında
gömrük
maneələrinin, ikiqat vergitutmanın aradan qaldırılması barədə ikitərəfli
Dostları ilə paylaş: 
