Fənnin adı: Fövqəladə halların təhlükəli amilləri

700mm- ə
qədər diametrli boruların 
yerləşmə məsafəsi 500m-dən, 
700mm- 
dən çox diametrli boru kəmərlərinin 
yerləşmə məsafəsi isə 
1000m- 
dən az olmamalıdır. Boru kəmərinin aşağı tərəfindən 
küveyt tikilməlidir ki, onlar da qəza vaxtı axıdılmış neft tullantılarının ərazisindən 
xaric olunmasını təmin edir. Belə küveytlərin tikintisi isə yerli yaşayış məntəqələri 

---

üçün təhlükəsiz olmalıdır. 
Dağlıq ərazilərdə neft tullantıları atan küveytlərin trassası yerli relyefə 
uyğun boru kəmərlərinin trassasına təxminən paralel formada tikilir. Küveytlər 
tikilərkən onların kotlavanından çıxarılan qrunt prizma şəklində aşağı tərəfə 
tökülür ki, bu da boru kəmərlərindən sızma zamanı onların əlavə müdafiə 
olunmasına xidmət edir. 
Boru kəmərlərinin dağlıq ərazidən keçən yuxarı tərəfindən böyük bir sahəni 
əhatə edən yağış - leysan sularından yaranan axını aşağı tərəfə keçirmək üçün 
leysanötürən və kanal qurğularının tikilməsi zərurəti yaranır. 
Magistral boru kəmərinin trassası ilə 
110kV
gərginlikli elektrik xəttinin 
kəşismə yerində boru kəməri hər iki tərəfindən 
60
0
-
dən az olmayan bucaq altında 
yeraltı hissədən keçirilməlidir. 
Boru kəmərlərinə qoyulan əsas konstruktiv tələblər 
Neft və neft məhsulları nəql edən boru kəmərlərinə qoyulan konstruktiv 
tələblər aşağıdakılardır: 
- boru kəmərinin diametri texniki layihə normaları əsasında hesablanmalıdır; 
-
 
boru kəmərində əks istiqamətdə neft və neft məhsullarının nəqlinin iştirakı 
olmadan boru kəmərinin uzunluğu boyunca işçi təzyiqin aşağı düşməsindən və 
istismar şəraitindən asılı olaraq divarının qalınlığı müxtəlif olan borulardan kəməri 
layihələndirmək lazımdır; 
Boru kəmərlərinə qoyulan əsas konstruktiv tələblər 
Neft və neft məhsulları nəql edən boru kəmərlərinə qoyulan konstruktiv 
tələblər aşağıdakılardır: 
-
 
boru kəmərinin diametri texniki layihə normaları əsasında hesablanmalıdır; 
-
 
boru kəmərində əks istiqamətdə neft və neft məhsullarının nəqlinin iştirakı 
olmadan boru kəmərinin uzunluğu boyunca işçi təzyiqin aşağı düşməsindən və 
istismar şəraitindən asılı olaraq divarının qalınlığı müxtəlif olan borulardan kəməri 
layihələndirmək lazımdır; 

---

-
 
bağlayıcı armaturu flansların köməyi ilə quraşdırılmalıdır, boru kəmərinin 
halqa və bağlayıcıları (ventilləri) yanmayan materiallardan hazırlanmalıdır; 
-
 
boru kəmərinin buraxılabilən əyilmə radiusu üfüqi və şaquli, müstəvilər 
üzrə möhkəmlik, boru kəmərinin divarının yerli dayanıqlığı şərtlərinə görə 
hesabatla tapılmalıdır; 
-
 
boru kəmərinin minimal əyilmə radiusu onun diametrinin 5 mislinə bərabər olan 
qiymətdən az olmamalıdır. 
Magistral boru kəmərlərinin birləşmə və düyün yerlərində kompressor və 
nasos stansiyaları tikildiyindən, boruya daxildən yaranan təzyiqin və boru 
metalının temperatur dəyişməsi nəzərə alınaraq bu düyün hissələrinin uzununa 
yerdəyişməsinin qiyməti təyin edilməlidir. Hesabat zamani 
uzununa yerdəyişmədə boru kəmərinə birləşdirilən konstruktiv elementlərin olması 
nəzərə alınmalıdır. Uzununa yerdəyişmənin azaldılması məqsədi ilə boru kəmərləri 
üzərində xüsusi tədbirlərin görülməsi lazım gəlir. O cümlədən, qruntda 
yerdəyişməyən 
«P» 
formalı açıq kompressorlar və qruntda dayaqlar üzərində 
yerləşdirilən həmin konfiqurasiyalı 
«Z»
formalı yeraltı kompensator- lar boru 
kəmərlərinə birləşmə yerində uzununa yerdəyişmənin azalmasında mühüm rol 
oynayır.