Fərqanə HÜseynova müSTƏQİLLİk döVRÜNDƏ azərbaycan – TÜRKİYƏ ƏlaqəLƏRİNİn kulturoloji aspektləRİ
Yüklə 2,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
__________Milli Kitabxana__________ 95 yanaşı Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətinin bir sıra nüfuzlu uni- versitetləri də azərbaycanlı gəncləri öz tələbələri sırasında görmək arzusunda olduğunu sərgidə göstərirdilər (43, 2005, 18 mart, № 11). Qazi Universitetinin prorektoru, professor, elmlər doktoru Tülin xanım Öygürun, bu ali məktəbin Türkcə Öyrənim, Araşdırma və Uyğulama Mərkəzinin başqanı, professor, elmlər doktoru İsa Özkanın, onun həyat yoldaşı, Qazi Universitetinin ədəbiyyat fakültəsinin türk dili və ədəbiyyatı bölümünün müəllimi, filoloq, araşdırıcı, tərcüməçi Fatma xanım Özkanın müsahibələrində məhz Azərbaycan – Türkiyə qarşılıqlı elmi- mədəni əlaqələrinə, eyni zamanda ədəbiyyat məsələlərinə toxu- nulmuşdur. Tülin xanım müsahibəsində bildirmişdir ki, Azər- baycan bizə qardaş ölkədir. Sizin ölkədən Türkiyəyə, özəlliklə Qazi Universitetinə çoxsaylı tələbələr öz tutur. Bugünkü sərginin əsas məqsədi Türkiyədəki yüksək səviyyədə yara- dılmış təhsil sistemini Azərbaycanda daha yaxından, daha yaxşı tanıtmaq, burada ölkəmizdə oxumaq arzusunda olan yu- xarı sinif şagirdlərinə, gənclərə geniş məlumat vermək, onların seçim imkanlarını artırmaqdır. Bizim bundan bir ay sonra Qazaxıstanda sərgimiz olacaq. Əgər Azərbaycan universitetləri də orada iştirak etmək istəsələr, böyük məmnuniyyətlə onlara yardımçı ola bilərik. Elm və təhsil əlaqələrimizin inkişafına biz böyük əhəmiyyət veririk. Eyni zamanda istərdik ki, bu müna- sibətlər qarşılıqlı olsun. Türk Dünyasına daxil olan cümhuriy- yətlərə çox önəm veririk. Orada yaşayan türklər bizi seçərkən, bilməlidirlər ki, Türkiyədə çox yüksək təhsil sistemi mövcud- dur. Dünya standartlarına cavab verən ciddi, açıq, şəffaf bilik verən təhsil müəssisələrində gələcəyin mütəxəssislərinə geniş ali savad vermək imkanımız vardır. Bütün bu imkanları Azər- baycandakı gənclərə, ali təhsil almaq istəyən qardaşlarımıza anlatmaq istəyirik. Bundan sonra başqa türk cümhuriyyətlərin- də də bu istiqamətdə fəaliyyətimizi genişləndirəcək, yeni-yeni __________Milli Kitabxana__________ 96 tədbirlər, sərgilər keçirməklə qaşılıqlı tələbə mübadiləsinə şəra- it yaradacağıq (43, 2005, 18 mart, № 11). İsa Öskanın da fikirləri Azərbaycan – Türkiyə mədəni əla- qələri baxımından maraq doğurur. O demişdir ki, Bakıda Tür- kiyə universitetlərinin sərgisini təşkil etməkdə, onların fəaliy- yətini geniş işıqlandırmaqda, bizdəki təhsil sisteminin xüsusiy- yətlərini, dərs proqramlarının incəliklərini, həmçinin geniş əla- qələr imkanını göstərməkdə məqsədimiz həm də Azərbaycana olan sonsuz sevgi hisslərimizi sizlərlə bölüşməkdir. Orta mək- təbin son sinfində oxuyanları təlimatlandırır, onlara geniş mə- lumat veririk. Qeyd etdiyiniz kimi, dünyada və Türkiyədə bilik sahələrində – ali təhsil sistemində çox şey dəyişilib, yerləşib. Türkiyədəki bir sıra universitetlər ölkə xaricindəki bir çox yer- lərdə öz bölmələrini yaratmış və ya əksinə, xarici ali məktəb- lərin, məsələn Nyu York Texniki Universiteti kimi nüfuzlu təh- sil ocaqlarının diplomunu öz tələbələrinə verirlər. Bu baxımdan Azərbaycanda da müəyyən əlaqələr yaratmaq istəyirik və fəaliyyət niyyətlərimiz var (43, 2005, 18 mart, № 11). Türkiyəli alimlər belə bir yekdil qənaətdə olduqlarını ifadə etmişlər ki, türksoylu ölkələrin həm orta, həm də ali təhsil sis- temləri bir-birinə yaxınlaşmalıdır. Akademik çalışmalar sahə- sində də əlaqələrimizi möhkəmləndirməliyik. Yəni bir vahid sistemi qəbul etməliyik. Və bütün bunları dünyaya tanıtmalı- yıq. Əgər türk ölkələri – Qazaxıstan, Özbəkistan, Türkmənis- tan, Qırğızıstan, Azərbaycan və Türkiyə ali təhsil sistemində birliyə gəlsələr, birgə dərslik və proqramlar hazırlasalar, ortaq çalışmalara malik olsalar, sözsüz ki, bütün dünya tərəfindən çox ciddi qəbul ediləcəklər. Lakin bu zaman ortaya bir dil problemi çıxır. Ortaq bilik, elm, ünsiyyət vasitəsi kimi hansı türkcəni götürməli? Təbii ki, türk dövlətləri tərəfindən bir ün- siyyət dili qəbul etmək çox vacibdir. Bu ünsiyyət dili nə ədəbi dil, nə də ortaq dildir. Bir dili, yaxud bir türk ləhcəsini əsas götürərək, elm və təhsil sahələrində birgə çalışmalara getməyin vaxtı artıq çoxdan çatıb. Məsələn, vaxtilə rus və ya günümüzdə __________Milli Kitabxana__________ 97 ingilis dilinin oynadığı rolu indi hansısa bir türkcə mütləq apar- malıdır. Müxtəlif türk dillərindən sözləri götürməklə ortaq bir dil yaratmaq istəyənlərin mövqeyinə hörmətlə yanaşsaq da, fik- rimizcə, bu heç də problemin həlli yolu deyildir. Onsuz da indi- ki texnoloji inqilab vaxtı bütün dillər arasında sıx bir əlaqə var- dır, sözlər alınır, sözlər verilir. Bu zaman məsafədən təhsil də asanlaşacaq. Düzdür, ucuz başa gələn bu təhsil formasında in- sani hisslər, tələbələrin rəqabəti, gənclərin intellekt yarışması zəif olacaq. Bilgi öyrənmək, onu qazanmaq yolları çox fərqlidir və tez-tez dəyişir. Keçən ilin bilgisi ilə builki məlumatlar, elmi dəyərlər arasında böyük fərqlər mövcuddur. Türk Dünyasında yaşayan insanlar yeniliklərdən geri qalmamalı, hər bir dəyişik- liklərə birlikdə hazır olmalıdır (43, 2005, 18 mart, № 11). Türkiyənin elm və təhsil mütəxəssisləri nəşriyyat məsələ- lərinə də xüsusi diqqət yetirmişlər. Onlar vurğulamışlar ki, çox böyük dühalar və yaradıcı şəxsiyyətlər yetirən bir ədəbiyyat olaraq Azərbaycan ədəbiyyatını yaxından tanıtdıran nəşriyyat- lar Türkiyədə yoxdur. Amma quzeyli-güneyli Azərbaycan yazarlarından B.Vahabzadə, M.Şəhriyar kimi şairlər, Anar və Elçin kimi nasirlər son illər Türkiyədə çox çap olundular, onlar tanınırlar, oxunurlar. Biz özümüz də Anarın əsərlərini sevə- sevə oxuyuruq, bəzilərini isə türkcəmizə uyğunlaşdırmışıq. Bundan qabaq Türkiyə Mədəniyyət Nazirliyinin maliyyə dəstəyi ilə M.C.Məmmədquluzadənin həyat yoldaşı Həmidə xanımın “Xatirələr”ini bir kitab şəklinə salaraq Türkiyədə nəşr etdirmişik (43, 2005, 18 mart, № 11). Yüklə 2,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|