Fərqanə HÜseynova müSTƏQİLLİk döVRÜNDƏ azərbaycan – TÜRKİYƏ ƏlaqəLƏRİNİn kulturoloji aspektləRİ
Yüklə 2,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
__________Milli Kitabxana__________ 110 Azərbaycan – Türkiyə mədəni əlaqələrinə xüsusi diqqət ye- tirən Türkiyə rəsmi dairələri Azərbaycanın hələ müstəqillik qa- zanmadığı illərdə də bu sahəyə ciddi qayğı göstərmişlər. Bunun bir örnəyi olaraq Türkiyə Respublikasının prezidenti Turgut Özalın Azərbaycan Respublikasına 12 mart 1991-ci il tarixin- dəki səfəri zamanı qarşılıqlı razılaşmaları və birgə bəyanna- məni misal gətirmək olar (146, s. 89). Türkiyə Cümhuriyyəti Cümhurbaşqanı Turqut Özalın 15- 16 mart 1991-ci il tarixində Azərbaycana bu ziyarəti Azərbay- can – Türkiyə dostluq, qonşuluq və qarşılıqlı fayda təməllərinə dayanan əməkdaşlıq əlaqələrinin inkişafının bir sübutu olmuş, bu əlaqələrin daha da inkişafı üçün mövcud olan böyük po- tensialın bir daha təsbitinə vəsilə olmuşdur. İkili əlaqələr mövzusunda Bakıda keçirilən fikir mübadiləsi əsasında Türkiyə və Azərbaycan tərəfi Azərbaycan – Türkiyə ticarət, iqtisadi, mədəniyyət və sosial əməkdaşlığa yeni sürət və istiqamətlər qazandırmaq vacibliyini və bunu mümkün gördük- lərini qeyd etmişlər. Türkiyə və Azərbaycan rəsmilərinin imzaladıqları Türkiyə və Azərbaycan Respublikaları arasında müxtəlif sahələrdə əməkdaşlıq protokolları bu məqsədlərə nail olunmasını nəzərdə tuturdu. Tərəflər 12 mart 1991-ci il tarixində Türkiyə Cümhu- riyyəti ilə Sovet İttifaqı arasında imzalanan dostluq, mehriban qonşuluq və əməkdaşlıq müqaviləsinin əhəmiyyətini ayrıca vurğulamışlar (146, s.89). Həmin ərəfədə – 16 mart 1991-ci il tarixində Türkiyə Cum- huriyəti hökuməti və Azərbaycan Respublikası hökuməti ara- sında turizm sahəsində də əməkdaşlıq protokolu imzalanmışdır (146, s. 90-91). 10 maddəlik bu protokolda (5 il müddətinə keçərli olan) qeyd olunur ki, tərəflər iki ölkə vətəndaşlarına ta- rixi, mədəni və turistik dəyərlərini daha yaxşı bir şəkildə tanıt- maq məqsədilə iki ölkə arasındakı turistik mübadilələrin daha da artırılmasına və iki ölkənin rəsmi turizm qurumları arasında əməkdaşlığın inkişafına hər baxımdan yardım ediləcəkdir. __________Milli Kitabxana__________ 111 Hər iki ölkənin vətəndaşlarının bir-birilərinə turizm səy- hətləri üçün hər bir imkan veriləcəkdir. Qrşılıqlı olaraq turistik vizalar verilməsi problemləri aradan qaldırılacaqdır. Turizm fə- aliyyətlərinə, reklama şərait yaradılacaqdır. Viza, sərhəd, köm- rük qaydaları sadələşdiriləcəkdir. Ekoloji təmizlik, çeşidli tu- rizm mərkəzlərinin inşaatını, kadr hazırlığı, xarici turizm sahəsində ortaq şirkətlərin qurulmasını və turizmə bağlı digər problemləri nəzərdə tutaraq qarşılıqlı əməkdaşlıq inkişaf etdi- rilməlidir. Əlaqədar qurumlar hər iki ölkədə müntəzəm toplan- tılar keçirməlidirlər (146, s.90-91). Türkiyə ilə Azərbaycan rəsmilərinin 3 may 1992-ci il tari- xində verdikləri ortaq bəyənatda bildirilirdi ki, Türkiyə Cüm- huriyyəti Baş Bakanı Süleyman Dəmirəl Azərbaycan Respub- likası Cümhurbaşkan Vekili Yaqub Məmmədovun dəvətilə 2-3 may 1992-ci il tarixlərində Azərbaycan Respublikasına rəsmi bir ziyarətdə olmuşdur. Tərəflər iki ölkə arasında tarixdən qaynaqlanan qardaşlıq əlaqələrinə uyğun olaraq, çox səmimi və dostluq atmosferində görüşmüşlər. Görüşmələrdə ikili əlaqələri maraqlandıran bütün məsələlər ilə regional və beynəlxalq məsələlər müzakirə olunmuş və tərəflər ölkələrindəki siyasi və iqtisadi durum haqqında informasiya mübadiləsində olmuşlar (158,s.119). Elm, təhsil və mədəniyyət sahələrindəki əlaqələrin də də- yişdirilməsinin, iki ölkə xalqının bir-birilərinə daha da yaxın- laşmasında oynayacağı önəmli rola işarət edən tərəflər, bu məqsədlə elm, təhsil və mədəniyyət sahələrindəki mütəxəssis xidmətləri, texniki və elmi əməkdaşlıq anlaşması imzalamışlar. Bundan başqa Türk tərəfi, 1992-1993 tədris ilində Azərbaycana 600-ü orta təhsildə, 1400-ü ali təhsildə istifadə olunmaq üzrə cəmi 2000 öyrənciyə təqaüdlü kontenjan ayırdığını bildirmiş- dir. Azərbaycan tərəfi, bu imkanı böyük məmnunluqla qarşıla- dığını ifadə etmişdir. Bu imkanın həyata keçirilməsi üçün tərəflər əlaqədar rəsmilərini əməkdaşlıqla görəvləndirmişlər. __________Milli Kitabxana__________ 112 Tərəflər, Türkiyə ilə Azərbaycan arasındakı mədəniyyət əlaqələrinin dəyişdirilməsində televiziya yayınlarının əhəmiy- yətinə diqqət çəkmişlər. Bu çərçivədə, Türkiyə Radio Televizi- ya Qurumunun Avropa, Asiya və Şimali Afrikanı əhatə edən AVRASYA-TV yayınının Azərbaycanda transformasiyası və Azərbaycan kino və TV proqramlarının da bu yayında yer al- ması üçün bir əməkdaşlıq protokolu imzalanmışdır (158, s.120- 121). 1992-ci il 5 may tarixində Azərbaycan – Türkiyə mədəni əlaqələrinin perspektivlərinə istiqamətlənmiş Türkiyə Cüm- huriyyəti ilə Azərbaycan Respublikası arasında təlim-tərbiyə, təhsil, mütəxəssis xidmətləri, texniki və elmi əməkdaşlıq sahəsində də müqavilə imzalanmışdır (158). Bildirilmişdir ki, aşağıda tərəflər olaraq adlandırılacaq olan Türkiyə Cümhuriy- yəti və Azərbaycan Respublikası: Bir-birilərinin suverenliyinə, müstəqilliyinə və ərazi bütün- lüyünə sayğı və daxili işlərinə qarışmama prinsipi ilə müsbət olaraq aralarındakı əməkdaşlığın inkişafına yönəlik qərar- lılıqlarını təsdiq edərək; Aralarındakı dil, tarix, kültür və ənənə yaxınlığının, çox- yönlü əməkdaşlığı inkişaf etdirmək üçün sağlam bir zəmin ya- ratdığına dair inamlarını yeniləyərək; 24 yanvar 1992-ci ildə Ankarada imzalanmış olan “Türkiyə Cümhuriyyəti ilə Azərbaycan Respublikası arasında dostluq, əməkdaşlıq və mehriban qonşuluq müqaviləsi”nə uygun olaraq və iki ölkə arasındakı mövcud əməkdaşlığı və dostluğu çeşid- ləndirmək və inkişaf etdirmək arzusundan doğaraq, egitim, öy- rətim, mütəxəssis xidmətləri, texnika və elm sahələrində də əməkdaşlıq etməyi arzu edərək aşağıdakı xüsuslarda razılığa gəlmişlər. 11 maddəlik müqavilə ilə tanişlıqdan da aşkar göründüyü kimi, bu anlaşmanın məqsədi tərəflər arasında təlim-tərbiyə, təhsil, mütəxəssis xidmətləri, texnika və elm sahələrində əmək- daşlığı təsis və icra etməkdir. Müqavilədə o da qeyd olunur ki, Yüklə 2,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|