şəkildə təşkil edir, gələcək fəaliyyətin modelini qura bilir, həm
özünün, həm də tələbələrinin fəaliyyət növlərini layihələşdirir.
Konstruktiv
qabiliyyət
təhsil-tərbiyə
prosesini
modelləşdirməyə, pedaqoji prosesdə bütün potensial imkanlardan
və biliklərdən səmərəli və fəal surətdə istihidə etməyə, pedaqoji
ustalığı artırmağa əlverişli şərait yaradır.
Layihələşdirmə qabiliyyəti həmçinin son məqsədi görməyə,
tələbənin gələcək ixtisaslaşması ilə bağlı aktual vəzifələri
konkretləşdirməyə, tədris etdiyi fənnin elmi-nəzəri və praktik
əhəmiyyətini düzgün müəyyənləşdirməyə imkan verir.
Didaktik qabiliyyətlər
informasiyaların seçilməsində, tədris
materialının hazırlanmasında, mövzunun şəxsiyyətyönümlü
imkanlarının
müəyyənləşdirilməsində,
təlim
metodlarının
seçilməsində. intizamın bərpa edilməsində və işgüzar təlim
şəraitinin yaradılmasında, tələbələrin idrak maraqlarının,
tələbatlarının stimullaşdırılmasında, öyrənənlərdə müstəqillik,
təşəbbüskarlıq və ləlim-idrak fəallığının artırılmasında təzahür edir.
Təifkilati qabiliyyətlər
tələbələrin fəaliyyətinə düzgün
rəhbərlikdə, onları aktiv ləlim-idrak prosesinə cəlb etməkdə, asudə
vaxtlarını günün tələbləri səviyyəsində qurmaq bacarığında, habelə
özünün ali məktəbdə pedaqoji əməyini təşkil etmək məharətində
ifadə olunur. Akademik qruplarda şəxsiyyəllərarası münasibətləri
tənzimləmək, tələbələri ictimai işlərə cəlb etmək və vəzifə bölgüsü
aparmaq, planlaşdırmaq, görülmüş işləri yekunlaşdırmaq və s.
təşkilati qabiliyyətlərlə bağlıdır.
Müəllim təkcə tələbələrin'fəaliyyət və davranışını deyil, öz
fəaliyyətini də real şəraitə uyğun dəyişdirməyi bacarmalıdır.
Pedaqoji prosesin nəticələrinə nəzarət etmək və korreksiya
işi aparmaq təşkilatçılıq qabiliyyəti ilə sıx bağlıdır.
Konvmmikativ (latınca komnnmicetio rabitə, əlaqə
deməkdir) qabiliyyət
münasibətlərin nizama salınması, tələbələrlə,
öz həmkarları və rəhbər işçilərlə məqsədəuyğun pedaqoji ünsiyyətin
yaradılması, tərbiyə işlərinin həyata keçirilməsi, pedaqoji prosesin
gedişinin təhlili, yol verilmiş səhvlərin, yaxud arzuolunmaz
nəticələrin səbəblərinin aşkarlanması və qısa zaman kəsiyində kor-
rektə edilməsilə bağlıdır. Kommunikativ qabiliyyət və ünsiyyətdə
103
komponentlik
(latınca componens, componentis - təşkil edən
deməkdir) müəllimə tələbələri, həmkarları ilə asanlıqla ünsiyyət
yaratmağa və beləliklə, pedaqoji vəzifələri müxtəlif situasiyalarda
səmərəli surətdə həll etməyə əlverişli şərait yaradır. Ünsiyyət
prosesində müəllim tələbəyə, sadəcə olaraq, informasiya çatdırmır,
emosional təsir göstərməklə, onu birgə fəaliyyətə, elmi
əməkdaşlığa təhrik edir.
Dostları ilə paylaş: