Filologiya elmləri doktoru, professor

Bərdədən Bab ül*Əbvaba ticarət yolu 
Istəxri (səh. 192—193) bildirir: Bərdədən Bərzəncə — 18 fərsəx, Bər- zəncdən 
Kür  bərəsinə  və  Şamaxıya  —  14  fərsəx,  Şamaxıdan  Şarvana  —  3  gün,  Şarvandan 
Laicana — 2 gün, Laicandan Samur körpüsünə — 12 fərsəx, Samur körpüsündən Bab 
ül-Əbvaba — 20 fərsəxdir. 
İbn Hövqel (səh. 350) bildirir; Bərdədən Kür kənarında böyük Bardic şəhərinə — 
18 fərsəx,  Bardicdən  Kürü  keçərək  Şamaxıya  —  14  fərsəx,  Şamaxıdan  Şarvana  —  3 
gün, Şarvandan Laicana — 2 gün, Laicandan Samur körpüsünə  — 12 fərsəx, Samur 
körpüsündən Bab üt-Əbvaba — 20 fərsəxdir. Cəmi təqribən 90 fərsəxdir. 
Müqəddəsi (səh. 381—382) bildirir: Bərdədən Bərzəncə — 1 mənzil, Bərzəncdən 
Şamaxıya — 2 mənzil, sonra Şarvana — 3 mənzil, sonra Laicana 
—
 
2 mənzil, sonra Samur körpüsünə — 2 mənzil, sonra da Bab üi-Əbvaba — 3 mənzil 
yoldur. 
İbn Xordadbeh (səh. 122) bildirir; Bərdədən Bab ül-Əbvaba — 15 mənzil yoldur. 
(Jüdamə (səh. 227) bildirir: Bərdədən Bab ül-Əbvaba — 15 mənzildir. İdrisi (səh. 
321—322) bildirir: Bərdədən Barduca — 54 mil, Barducdan Şamaxıya — 42 mil, 
Şamaxıdan Şarvana — 3 mənzil, Şarvandan Laicana — 2 mənzil, Laicandan Samur 
körpüsünə — 36 mil, sonra da Bab ül-Əbvaba — 60 mildir. Cəmi 300 mil yoldur. 
Bərdədən Dəbilə ticarət yolu 
İstəxri (səh. 193) bildirir: Bərdədən Kalkatusa — 9 fərsəx, Kalkatusdan Matrisə 
— 13 fərsəx, Matrisdən Davmisə — 12 fərsəx, Davmisdən Kil Kuya 
—
 
16 fərsəx, Kil Kuydan Sisacana — 16 fərsəx, Sisacandan Dəbilə — 16 fərsəxdir. 
Müqəddəsi  (səh.  382)  bildirir:  Bərdədən  Kalkatusa  —  1  mənzil,  Kalkatusdan 
Matrisə — 2 mənzil, sonra Dumisə — 2 mənzil, sonra Kilvaya — 2 mənzil, sonra da 
Dəbilə. 
tbn  Xordadbeh  (səh.  122)  bildirir:  Bərdədən  Dəbilə  —  7  mənzil  yol  vardır. 
Qüdamə (səh. 227) bildirir: Bərdədən Dəbilə — 7 mənzildir. 
İdrisi (səh. 324) bildirir: Bərdədən Kalkatusa — 27 mil, oradan Mayrisə 
—
 
39 mil, oradan Kaylakavsara (məsafə göstərilməmişdir), oradan Sisacana 
—
 
48 mil, sonra da Dəbilə — 48 mildir. Cəmi 162 mildir. 
Ərdəbildan Marağaya ticarət yolu 
İstəxri  (səh.  194)  bildirir:  Ərdəbildən  Mayanice  —  20  fərsəx,  Mayanic-  dən 
Xunəcə — 7 fərsəx, Xunocdən Kulsara — 3 fərsəx, Kulsardan Marağaya 
—
 
10
 farsəxdir. 
Ərdəbildən Amidə ticarət yolu 
İstəxri (səh. 194) bildirir: Ərdəbildən Marağaya — 40 fərsəx, Marağa- dan Deh 
Xarrakana — 2 mənzil, Deh Xarrakaiıdan Urmiyəyə — 2 mənzil, Urmiyədən Salmasa 
— 2 mənzil, [Salmasdan Təbrizə — 2 mənzil, oradan Mərəndə — 2 mənzil, Mərənddən 
Salmasa — 1 mənzil]. Salmasdan Xuveyə 
—
 
7 fərsəx, Xuveydən Berkeriyə — 30 fərsəx, Berkeriden Ərcişə — 1 gün, Ərcİşdən 
Xilata — 3 gün, Xİlatdan Bidlisə — 1 gün, Bidlisdən Mayafariqinə 
—
 
3 gün, Mayafariqinden Araide — 2 gün yoldur. 
146 

---

tbn  Hövqəl  (səh.  363)  bildirir:  Ərdebildən  Marağaya  təqribən  —  40  fər*  səx, 
Maragadan  Urmiyəyə  təqribən  —  30  fərsəx,  Urmiyədən  Salmasa  —  2  mənzil. 
Salmasdan Xuveyə — 9 fərsəx, Xuveydən Bergeriyə — 30 fərsəx, Bergeridən Ərcişə — 
2 gün, Ərcİşdəıı Xilata — 3 gün, Xilatdan Bidlisə — 3 gün, Bidiisdən Arzan yolu ile 
Mayafariqinə — 4 gün, Mayafariqindən Ami- də — 
2
 gün yoldur. 
Müqəddəsi  (səh.  383—384)  bildirir:  Ərdəbildən  Mayanicə  —  2  mənzil, 
Mayanicdən Xunəcə — 1 mənzil, Xunəcdən Kulsara — 1 mənzil, sonra Marağaya — 1 
mənzil, Marağadan Xarrakana, ya da Urmiyəyə — 2 mənzil, sonra Salmasa bir o qədər, 
sonra Xuveyə — 1 mənzil, sonra Berkeriyə — 5 mənzil, sonra Ərcişə — 2 mənzil, sonra 
Axlata,  ya  da  Bidlisə  (hərəsinə)  —  3  mənzil,  Bidiisdən  Amidə  və  Mayafariqinə 
(hərəsinə) — 4 mənzil yoldur. 
idrisi (səh. 326—327) bildirir: Ərdəbildən Kulsara — 84 mil. 
Marağadan  Urmiyəyə  —  72  mil,  Urmiyədən  Salmasa  —  48  mil.  Salmasdan 
Xuveyə — 27 mil, Xuveydən Bergeriyə 90 mil, oradan Ərcişə — 45 mil, oradan Xilata 
— 75 mil,  ya da  — 3 mənzil,  Xilatdan Bidlisə  — 75 mil, oradan Arzana  — 75 mil, 
Arzandan Mayafariqinə — 112 mil, yaxud — 4 mənzil, oradan Amidə — 2 mil yoldur. 
Marağadan Dəbilə ticarət yolu 
Istəxri (səh. 194) bildirir: Marağadan Urmiyəyə — 30 fərsəx, Urmiyədən Salmasa 
—  14  fərsəx.  Salmasdan  Xuveyə  —  7  fərsəx,  Xuveydən  Naxçıvana  —  3  gün, 
Naxçıvandan Dəbilə — 4 mənzil yoldur. 
tbn Hövqəl (səh. 353) bildirir: Marağadan Urmiyə — Salmas yolu ilə Xuveyə — 
53 fərsəx, Xuveydən Naxçıvana — 5 gün, Naxçıvandan Dəbilə — 4 mənzil yoldur. 
Müqəddəsi  (səh.  383)  bildirir:  Marağadan  Urmiyəyə  —  1  mənzil,  Urmiyədən 
Salmasa — 1 mənzil, Salmasdan Xuveyə — 2 mənzil, Xuveydən Naxçıvana — 3 gün, 
Naxçıvandan Dəbilə — 4 mənzil yol vardır. 
İdrisi (səh. 328) bildirir; Marağadan Xuveyə — 159 mil, Xuveydən Naşa vaya — 
5 mənzil, Naşavadan Dəbilə — 4 mənzil yoldur. Cəmi 305 mildir. 
"Tülkü kitabında"' göstərilən ticarət yolları 
Dvindən Berdkunka — 60 mil, oradan Partava — 140 mil, oradan Xəzər dənizinə 
— 90 mil. 
Dvindən Naxçıvana — 70 mil, oradan Qandzak — Şaxastana — 120 mil. 
Naxçıvandan  Ərdəbilə  —  200  mil,  oradan  Vardanakertə  —  70  mil,  oradan 
Paytakarana (Beyləqana) — 60 mil, oradan Xəzər dənizinə — 50 mil. 
An an is i Şirakatsinin' yollar haqqında məlumatı 
Dvindən  Koxba  —  50  mil,  oradan  Kotagexeviyə  —  120  mil,  oradan  Tpxikə 
(Tbilisiyə) — 140 mil, oradan Unarakertə — 70 mil, oradan Partava 
—
 
100
 mil. 
Xəzər dənizi yolları 
Istəxri  (səh.  226—227)  bildirir:  Abeskundan  sağ  sahilboyu  Xəzər  ölkəsinə 
təqribən — 300 fərsəx, sol sahilboyu ilə də o qədər yoldur. 
Tabasarandan Bab ül-Əbvaba — bir həftə. Səməndərdən Bab ül-Əbvaba 
—
 
4 gün. Sərir padşahhğı ilə Bab ül-Əbvab arasında — 3 gün. 
147 

---