160
xüsusilə insan orqanizmi üçün faydalı olan əlavələrin daxil edil-
məsidir. Sağlam qidalanma nəzəriyyəsinə uyğun olaraq, bütün
dünyada həyata keçirilən ideyalara görə insanın qəbul etdiyi qida
məhsulları, funksional inqredientlərə malik olmalıdır ki, insan
müasir sivilizasiyanın yaratdığı xəstəliklərə qarşı dözümlü olsun,
bu xəstəliklərin keçməsini yüngülləşdirsin, qocalma prosesini lən-
gitsin, əlverişsiz ekoloji vəziyyətin təsirini azaltsın, insanın immun
sistemini möhkəmlətsin və sağlamlığını qorusun.
Mayonez istehsalında əlavə kimi itburnunun istifadə edilməsi
perspektivli sayılır. İtburnu meyvəsi bioloji aktiv maddələrin 2
əsas qrupuna malikdir:
flavonoidlər ( katexinlər, kversetinlər, kempferol və anto-
sianlar) – 14%-dək;
üzvi turşular (askorbin, alma və limon) – 7%-dək.
İtburnu meyvəsinin lətində şəkərlər (8,1%), pektinlər (2,7%),
pentozanlar (2,3%), azotlu maddələr (3,6%), dabbaq və rəngləyici
maddələr (3,6%), efir yağları (0,04%) olur. Toxumunda E –
vitamini vardır.
İtburnunun xırdalanmış meyvələrinin sulu ekstraktının sonra-
kı qurudulması yolu ilə “Xolopek” preparatı alınmışdır. Hazır
məhsul açıq-şabalıdı rəngli toz olub, suda həll olan, turşa-şirin
dadlı, itburnu meyvəsinə xas olan dada malikdir.
Əlavələrin öyrənilməsi yolu ilə 3 mayonez nümunəsi hazırlan-
mışdır. Əsas kimi klassik yüksək kalorili 67% yağlılığa malik
klassik “Provansal” mayonezi götürülmüşdür. Yeni mayonez re-
septinin tərkibinə aşağıdakılar aiddir: bitki yağı, yumurta tozu,
xardal tozu, sirkə, duz, şəkər, ədviyyatlar və əlavələr.
Funksional əlavə kimi 1 saylı nümunədə başınağacı şirəsi, 2
saylı nümunədə kəkotu, 3 saylı nümunədə isə başınağacı və kəko-
tunun qarışığından istifadə olunmuşdur. Yeni mayonez növlərinin
resepti 3.18 saylı cədvəldə verilmişdir.
161
Cədvəl 3.18
Yeni mayonez növlərinin resepti
s/n
Mayonezin
komponetləri
Nümunələr
№ 1
№ 2
№ 3
1
Bitki yağı
65,5
65,5
65,5
2
Yumurta tozu
5,2
5,2
5,2
3
Şəkər tozu
2,0
2,0
2,0
4
Duz
1,3
1,5
1,6
5
Quru xardal
0,4
0,8
0,8
6
Qara bibər
0,01
-
0,01
7
Qırmızı bibər
0,01
-
-
8
Sirkə turşusu
0,7
1,0
1,2
9
Su
24,7
24,0
23,3
10
Kəkotu cövhəri
-
0,1
0,1
11
Başınağacı cövhəri
0,2
-
0,1
Nümunələrin hazırlanması üçün mayonezin orqanoleptik və
fiziki-kimyəvi göstəricilərinə görə ekspertizası aparılmışdır.
Ekspertizanın nəticələri 3.19 saylı cədvəldə verilmişdir:
Cədvəl 3.19
Yeni növ mayonezlərin ekspertizasının nəticələri
Göstəricilərin adi
Nümunələrin xarakterizəsi
№ 1
№ 2
№ 3
Xarici görünüşü və
konsistensiyası
Smetanabənzər, emulsiyası təbəqələşməyən və suyun
ayrılma nişanələri olan məhsul
Rəngi
Kremli eynicinsli
Eynicinsli,
açıqkremli
Kremli,
eynicinsli
İy və dad
Xoşagələn,
yüngülcə kəskin,
acısız və kənar
dad və iyli
Xoşagələn,
yüngülcə kəskin və
turşməzə, kənar iy
və dadsız
Xoşagələn, kəs-
kin və turşməzə
ölçüdə, kənar iy
və dadsız
Yağın kütlə payı (az
olmamaq şərtilə)
67
67
67
Rütubətin kütlə payı
25
24
24
Sirkə turşuna görə
turşuluq, %-lə
0,80
0,83
0,85
Emulsiyanın
davamlılığı, %-lə
98
98
98
162
Mayonezin dequstasiyası 5 ballı sistemlə qiymətləndirılmış-
dır.
Orqanoleptik qiymətləndirmə aşağıdakı göstəricilərə görə
aparılmışdır: rəng, xarici görünüş, konsistensiya, iy (ətri), dad. De-
qustasiya qiymətləndirilməsinin ümumiləşdirilmiş nəticələri 3.20
saylı cədvəldə verilmişdir.
Cədvəl 3.20
Mayonezin dequstasiya qiymətləndirilməsinin
ümumiləşdirilmiş nəticələri
Göstəricilər
Nəzarət
nümunəsi
Nümunələr
№ 1
№ 2
№ 3
Rəng
3,2
2,6
4,1
4,4
Xarici görünüş və konsistensiya
3,5
2,8
3,7
3,9
İy
3,5
2,6
3,9
3,4
Dad
3,0
2,8
4,1
3,7
Balların cəmi
13,2
10,8
15,8
15,4
Orqanoleptik göstəricilərin dequstasiya qiymətləndirilməsinin
nəticəsinə əsasən mayonezin №2 və №3 nümunələri yaxşı hesab
olunmuşdur. Bu nümunələr 20 bal sistemi ilə qiymətləndiriləndə
15,8 və 15,4 bal qiymət almışdır. Hər iki nümunə 1 saylı nümunə-
yə nisbətən bütün orqanoleptik göstəricilərə görə xeyli üsütünlüyə
malik olmuşdur. Bundan başqa yeni mayonez nümunələrini klas-
sik “Provansal” mayonezi ilə müqayisə edərək, belə nəticəyə
gəlinmişdir ki, №2 və №3 nümunələri nəzarət nümunəsinə
nisbətən daha yaxşı orqanoleptik göstəricilərə malik olmuşdur.
Sousun kombinə edilməsi üçün məhsul dəsti xeyli böyükdür.
Şərti olaraq onları aşağıdakı qruplara bölmək olar:
süd turşusu məhsulları (smetan, kefir, pendir, şor və s.);
təzə və marinadlaşmış tərəvəzlər (kök, soğan, pomidor və
s.);
ədviyyatlar, xruşlar, qozlar və s.
Tədqiqatlarla yeni sous – dressinqlərin reseptləri işlənmişdir.
“Göbələk” sousu hazırlamaq üçün şampinyonlar bitki yağında
baş soğanla birgə qızardılır, sonra xırdalanmış reyhan, üyüdülmüş
qara istiot, soya sousu, ətirli bitkilər və şəkər əlavə edilərək
Dostları ilə paylaş: |