Fnfsc fnst org

 74

Ekspertlər  və  mənbələrdən  müsahibə  lamaq  üçün  bir 

neçə  məsləhət

Hazirlanin  –  qizil  qayda

Müsahibəni  Alana  qədər  müzakirə  haqqinda  araşdirma  işləri  aparin  ki 

suallarinizda  məlumatliliğiniz  və  məna  görünsün.  Həmin  şəxslə  əv- 

vəlki  müsahibənizdə  apardiğiniz  qeydlərə  göz  gəzdirin.  Statistikada, 

qiymətlərdə,  verilənlərə  və  müzakirə  olunacaq  mövzu  ilə  bağli  başqa 

ədədləri  öyrənin.

Lazimi  araşdirmalar  aparin.  Müsahibə  zamani,  müzakirə  olunacaq 

məsələdə  yaxşi  hazirlanmadiniz  deyə  respondent  sizin  səhvlərinizi 

düzəltsə  və  faktlari  saxtalaşdirsa  biabirçiliq  olar.

Bilmədiklərinizi  müəyyən  edin

Qeydlər  dəftərində  haqqinda  şübhəniz  olmayan  ya  az  etibar  etdiyin- 

iz  statistikani  və  informasiya  verilənlərini  yazin.  Siz  yalniz  faktlari 

yaxşi  bildikdə  rəsmi  mənbəyə  şübhə  gözü  ilə  baxa  bilərsiniz.  Əgər 

səhv  etsəniz,  diletant  təəssürati  yarada  bilərsiniz  və  rəsmi  mənbə  buna 

görə  ola  bilsin  ki  müsahibə  verməkdən  boyun  qaçirtsin.  Əgər  hazir-

laşmasaniz  rəsmi  mənbəniz  sizi  çaşdiracaq  və  yarimhəqiqətlə  razi  ol-

mağa  məcbur  olacaqsiniz.

Suallari  və  strategiyani  hazirlayin

Nə  kimi  suallar  verəcəyiniz  ya  hansi  məsələlər  üzrə  müzakirə  edəcəy-

inizi  planlaşdirin.  Diqqəti  yalniz  bir  məsələ  ayirin.  Yan  aspektlərdən 

sual  verməyin  –  başqa  halda  respondentinizi  başqa  məsələ  qapar  və 

auditoria  darixar  (xüsusi  ilə  dinləyici  və  tamaşaçi)

Sonraki  addim  –  suallari  üç  kateqoriyaya  bölün:

1.

Öz  araşdirmaniz  əsasinda  internetdə  və  ya  kitabxanada  cav-

abini  verə  biləcəyiniz  suallar.

Məs:  rüblük  gəlir  nə  qədərdi  ya  şirkət  nə  qədər  məhsul  iste-

hsal  edir.

---

 75

2.

Özünüzün  tapa  bilməyəcəyiniz  və  mənbəyə  verəcəyiniz  sual-

lar.  Hər  suala  mümkün  mənbələri  sadalayin

3.

Cavabini  tapdiğiniz  ancaq  yenə  də  başqa  mənbənin  təsdiqinə 

ehtiyaci  olan  suallar.

Müsahibənin  istiqamətini  göstərəni  planlaşdirin.  Suallari  yazin.

Sonunda:  müsahibəni  aparacaq  suali  müəyyənləşdirin.

Müsahibə  vaxti  suallarinizin  cədvəlinə  baxin  və  söhbət  vaxti 

nüanslara  dərinləşməyə  hazir  olun.

Müsahibəni  aldiqda  rahatliq  bütün  suallari  verməkdən  daha  əhəmi-

yyətlidir.

Suallara  diqqət  verin.  Statistikani  ya  ədədləri  tezliklə  uzlaşdirin  və 

əgər  növbəti  cava  bona  uyğun  deyilsə  cavaba  qayidin.

Müsahibə  ilə  əlaqədar  qeydləri  yazin  və  müsahibənizdə  bu  qey-

dlərdən  istifadə  edin.  Biznes  çoxlu  rəqəmi  əhatə  edir  və  yaxşi  olarar 

ki,  sual  verməzdən  əvvəl  bu  ədədlər  yaninizda  olsa.

Suallari  formalaşdirmaq  üçün  başqa  müsahibələrdəki  məsələlərdən 

istifadə  edin.  Əgər  analitik  şirkət  tərəfindən  istehsal  olunan  yeni 

məhsulun  adini  çəksə,  şirkətin  nümayəndəsindən,  analitikin  danişdiği 

məsələ  haqqinda  nəyi  düşündüyünü  soruşun.

Müsahibəni  idarə  edin

Müsahibə  başlamazdan  əvvəl  respondentə  bir  neçə  məsələni  taniş  edin: 

müsahibənin  başilica  mövzusu  nədir  və  diqqət  nəyə  verilməlidir?  Nə 

qədər  vaxt  tutacaq?  Onu  qeyd  edəcəklər  ya  canli  yayimda  verəcəklər? 

müsahibə  nə  zaman  yayimlanacaq?  Bütünmü  yayimlanacaq  yoxsa 

tamaşaçilara  quru  məlumat  veriləcəkdir?

Ola  bilsin  ki,  biznesadministrasiyasi,  universitet  professorlari,  bi-

znes  analitiklər,  menecerlər,  dövlət  məmurlari  sizi  qorxutsun;  belə  ki, 

bu  cür  qisa  müsahibənin  ləyaqətlərindən  biri  də  siz  və  respondentiniz-

in  taniş  olmağiniz  olar.  Buz  sinacaq  və  həyəcan  yatacaqdir.  Həmçi-

nin  respondent  suala  necə  cavab  verəcəyini  ehtimal  edə  bilərsiniz:  bu 

məsələyə  dəqiqmi  cavab  verəcək,  qisami  yoxsa  uzaqdanmi?

---

 76

Respondentinizə  müsahibə  zamani  verəcəyiniz  suallari  göstərmə-

yin,  yoxsa  müsahibə  üzərində  nəzarəti  itirərsiniz.  əgər  belə  bir  şeyi 

istəsə  çalişin  ki  mühsibənin  mövzusundan  çixmayacağiniza  və  naqolay 

suallar  verməyəcəyinizə  əmin  edin.  Respondentə  deyə  bilərsiniz  ki, 

mediaşirkətiniz  suallari  qabaqcadan  bəyan  etmir.  Əgər  respondentiniz 

buna baxmaraq yenə də təkid edərsə iki seçiminiz qalir: deyə bilərsiniz 

ki  o  zaman  başqa  respondet  tapmağa  çalişacaqsiniz.  Belə  bir  seçim 

qarşisinda  qalan  respondent  bəzən  müsahibə  verməyə  razi  olur.  Əgər 

başqa  kvalifikasiyali  başqa  adam  tapa  bilməsəniz  o  zaman  suallarla 

qabaqcadan taniş edin. Vərəqin başina bunlari yazmaği unutmayin: “bir 

neçə  mümkün  ola  biləcək  suallarin  siyahisi”.  Bu  sizə  manevrə  et-

mək  imkani  verəcəkdir  –  siralamani  dəyişə  bilərsiniz,  bəzilərini  buraxa 

bilərsiniz,  başqa  suallar  daxil  edə  bilərsiniz.

Bir  daha  təkrar  edək  ki  hazirlaşsaniz  müsahibəni  idarə  edə  biləcək-

siniz. 

---

 77

VII  FƏSİL.  KONFRANSIN  GEDİŞATINDA  QEYDLƏRİ  NECƏ 

EDƏK

Hazırlaşın

Konfransda  nəyi  bilmək  istədiyinizi  əvvəlcədən  müəyyənləşdirin.  Kon-

fransin  gedişatinda  daima  bir  məqsəd  firlanmalidir  başinizda  –  bu  sizə 

əhəmiyyətsiz  ideyalardan  vaz  keçməyə  və  düşüncənizi  fokuslaşdirmağa 

yardim  edəcəkdir.

Sənədləri  toplayin:  əgər  siz  vəziyyəti  bir  çox  hömsöhbət  ilə  müza-

kirə  edirsinizsə,  proqramani  əvvəlcədən  alin  və  günün  proqrami  ilə 

taniş  olun.  Əgər  şansiniz  gətirsə  müsahibəyə  başlamazdan  əvvəl  sizin 

üçün  ən  əhəmiyyətli  respondentlərə  ayrica  yer  verin.

Qeydləri  əvvəlcədən,  gedən  kimi  aparin:  məkani  təsvir  edin,  vaxti 

təsbit  edin,  libaslari  təsvir  edin  (rəsmi  yosa  gündəlik)  və  s.  görüş 

bayirda  keçirilirsə  havanin  necə  olduğunu  qeyd  edin. Adlari  qeyd  edin. 

Hər  bir  müsahibədə  ad-soyadlari  düzgün  yazmaq  və  iki  dəfə  yoxlamaq 

vacibdir.  Respondentdən  vizit  karti  almaği  unutmayin.

Əgər  sizin  üçün  kimsə  naməlum  şəxs  danişirsa  vi  yaxud  nəsə 

edirsə,  ona  tezliklə  yanaşmağa  çalişin  ki  ad-soyadini  öyrənə  bilərsiniz. 

Əgər  bu  qeyri-mümkündürsə  onu  taniyanlardan  soruşun.  Sonra  sizə 

maraqli  olan  məlumati  almaq  üçün  telefonla  əlaqə  saxlamağa  çalişin.

---