GeçMİŞİ, bugüNÜ ve geleceğİ

Beş Katlı Evin Altıncı Katı’nda Sevgiliye Özlem 

U L U S L A R A R A S I   S E M P O Z Y U M  

“AZERBAYCANŞINASLIK: GEÇMIŞI, BUGÜNÜ VE GELECEĞI” 

(Dil, Folklor, Edebiyat, Sanat, Tarih) 

 

Zaur’la Tahmine’nin aşkı Ak Liman romanında başlamış, Beş Katlı 

Evin  Altıncı  Katı’nda  ana  tema  olarak  devam  etmiştir.    Zaur,  üniversite 

bitirmiş,  yerbilimi  uzmanı  olmuş,  daha  üst  düzeyde  eğitimini 

sürdürmektedir.  Babası  ünlü  ve  varlıklı  sayılacak  bir  profesördür.  Zaur, 

babasının  desteğiyle  rahat,  kaygısız  ve  kayıtsız  bir  yaşam  sürmektedir. 

Doğrudan mesleğiyle ilgili bir işe girmez, Devlet basımevinde düzeltmenlik 

yapar.  Aldığı  maaş  Moskova’da  dört  gün yaşamaya  yetmez.  Babası  ona, 

harçlık  verir,  kooperatif  evi,  araba  alır.  Anne  ve  babası  onun  geçici 

ilişkilerine ses çıkarmazlar, ancak evleneceği kızın namuslu ve iffetli olması 

ilk  koşullarıdır.  Zaur,  ailesinin  ve  toplumun  çizdiği,  yarattığı  bir  erkek 

olmanın  avantajlarını  yaşar.  Aşka  ve  sevgiye  kayıtsız,  haz  veren  ilişkilere 

açıktır. Aynı işyerinde çalışan evli Tahmine’ye de bu düşüncelerle yaklaşır. 

Deniz kenarında bir kaçamak yaşarlar.  

Tahmine  annesi  ve  babasını  kaybetmiş,  sevmeden  evlendiği 

kocasında  aradıklarını  bulamamış,  aldatılan  bir  kadındır.  Dürüst,  açık, 

koşulsuz  seven,  sevdiğine  gönlünü  ve  bedenini  açmaktan  çekinmeyen 

biridir.  Yalnızlığını  ve  kimsesizliğini  gidermek  için  herkesle  dost  olur, 

ahlaksız  toplumun  dedikodularından  çekinip  kendini  korumaz.  İkiyüzlü 

olmayı kabul etmez, sevdiğinin kendisine inanmasını yeterli bulur. Zaur’un 

içindeki  iyiliği,  sevgiyi,  çocuğu  keşfetmiştir.  Aşkları  bu  koşullard,a  bu 

duygu  ve düşüncelerle başlar. İlk başlarda Zaur cephesinde bir aşk yoktur, 

ancak Tahmine onda bir aşk yaratmıştır. İlk buluşmalarında Zaur değişmiş 

ve Tahmine’ye duygularını, aşkını açan bir mektup yazmış, ancak yukarda 

söz  ettiğimiz  nedenlerle  mektubu  yollamamıştır.  Aşkı  bir  tuzak,  olarak 

görür, sınırsız bağlılığı istemez. Toplum, ailesi ona bu hakkı ve imkanı verir. 

Beş Katlı Evin Altıncı Katı’nda da Tahminey’le 3 ay süren güzel ve mutlu 

bir  deniz  sezonu  geçirmişlerdir.  Tahmine  buraya  il  kez  Haziran’da 

geldiklerini söyler. Zaur değişmiş, hazdan aşka geçmiş, aşka inanmış olarak 

daha kesin bir tarih verir: 

Zaur:                                                                                                                                            

‘Haziranın beşiydi.’ Dedi. ‘Benim iyice hatırımdadır.’  

 ‘ - 5 Haziran 1965. Bu tarihi kayalara bir yere kazısaydın  keşke. Gelecek 

nesiller yadigar kalırdı.’   

 Zaur:                      

 

 

 

 

 

 

 

 : 

Altına  da  Zaur  +  Tahmine  yazardım  ve  okla  delinmiş  kalp  resmi 

yapardım.’ 22  

Sayfa 65 / 847

---

Yrd. Doç. Dr. Bedri AYDOĞAN 

U L U S L A R A R A S I   S E M P O Z Y U M  

“AZERBAYCANŞINASLIK: GEÇMIŞI, BUGÜNÜ VE GELECEĞI” 

(Dil, Folklor, Edebiyat, Sanat, Tarih) 

 

Alıntı  gözümüzde  bir  de  klasik  aşk  resmi  çizmektedir.  Bir  yere  kazınan  

adlar. Aşkın en somut simgesi, izi. 

  

Tahmine  katıksız  âşıkken  Zaur,  kuşku  ve  kıskançlıklarla  yaralanan 

bir  âşıktır.  Ama  onda  da  aşk  duyguları  ağır  basar.  Toplumun  evlilik,  iffet, 

çocuk  beklentileri,  Tahmine’yi  umutsuzluğa  iter  ve  o  da  birlikte  bir 

gelecekleri  olmayacağına  inanır.  Çünkü  Tahmine,  Manaf’la  evlenmeden 

önce  birine  âşık  olmuş,  hamile  kalmış,  adamın  evli  olduğunu  öğrenince 

kürtaj olmuştur. Bunun sonucunda çocuk doğurma yeteneğini yitirmiştir. Bu 

onu  çok  üzen  bir  eksiklik  olmuştur.  Çok  sevmesine  rağmen  sürekli 

ayrılıktan,  aşklarının  imkansızlığından  söz  eder.    Yukardaki  sohbet  ve  aşk 

resminden hemen sonra Tahmine, Zaur’a işten ayrılacağını söyler.  Tahmine 

işten  ayrılıp  Moskova’da  spiker  olacaktır.  Nedeni  ise  Zaur’dan,  imkansız 

aşklarından uzaklaşmaktır. Her gün onu görmek ve “ kendisinin olmadığını” 

anlamak  onun  dayanacağı  bir  şey  değildir.  Tahmine  “Her  gün  seni 

görecektim.  Düşünecektim  ki    artık  benim  değilsin”  deyince  Zaur’un 

aklından geçenler aşka bakışını ortaya koyar: 

Zaur  az  kalsın  ağzından  kaçıracaktı.  ‘Yani  ben  ne  zamandan  beri 

seninim ki, şimdi senin değilim?’ (24) 

Ama  böyle  söylemez  ve  “Ne  değişti  aramızda?” der  ve  nedenini 

bulmaya çalışır. Fakat ayrılık kararı onu sarsmaz. Çünkü Zaur, kişilik olarak 

lakayıtdır. Heyecan göstermez, adım atmaz  ve  her zaman beklemeyi tercih 

eder. Bunu doygunluğa bağlar. 

“ Biraz  önceki  ihtiraslı  ve  çılgın  aşktan  sonra  Zaur    kendisinde  bir 

lakaytlık,  boşluk,  tokluk  hissediyordu.  Son  zamanlarda  sık  sık 

görüşüyorlardı.  Belki  bir  de  bundan  idi  bu  doygunluk.  Tahmine  bu  haberi 

bundan  birkaç  saat  evvel,  plaja  giderken  deseydi;  öpüşmelerden, 

kucaklaşmalardan,  fısıltılardan,  okşamalardan  önce  deseydi,  Zaur  herhalde 

daha  çok  şaşırır,  daha  çok  rahatsız  olurdu.  Ne  var  ki  Tahmine’yi  yeniden 

kucağına  almak  isteği  çılgın,  dayanılmaz  bir  ihtirasa  çevrilinceye  kadar, 

ayrılmaları,  bir  daha  görüşmeyecekleri  hadisesine  birkaç  gün  için  nispeten 

sakin ve lakayt yaklaşabilirdi.” 24-5 

Bunları düşünen Zaur, Ak Liman romanında yazdığı aşk mektubunu 

hatırlar,  yırttığı  için  sevinir.  Sarhoşken  yazdıklarına  bile  pişman  olur  ve 

göndermediğine sevinir. Oradaki satırlar Zaur’un aşka bakışını gösterir:  

“İlk  sevişmenin  tesiri  altında,  hem  de  sarhoşken  kaleme  aldığım  o 

mektupta  neler  yazmamıştım,  Allah’ım.  Şimdi  o  fikirler  ne  kadar  gülünç 

geliyor bana, yok aşığım maşığım, yok sensiz yaşayamam, getme gözümden, 

Sayfa 66 / 847

---