Gəncə 2016 Elmi redaktor: Rəyçilər: I e. d prof. Cavadov N.Ə



Yüklə 2,3 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə113/113
tarix26.08.2018
ölçüsü2,3 Mb.
#64236
növüDərs
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   113

13.

 

Dövlət qulluqçusu haqqında məlumatların Dövlət 



Reyestrindən 

çıxarılması  “Dövlət  qulluğu  haqqında” 

Azərbaycan Respublikası Qanunun 33-cü maddəsində nəzərdə 

tutulmuş dövlət qulluğuna xitam verilməsi hallarında baş verir. 

Aidiyyəti  dövlət  orqanı  bu  barədə  məlumatları  Dövlət 

Reyestrini  aparan  dövlət  orqanlarına  on  beş  gün  ərzində 

rəsmən təqdim etməlidir. Dövlət qulluğuna xitam verilmiş şəxs 

haqqında  məlumatlar  Dövlət  Reyestrinin  arxiv  hissəsinə 

keçirilir. 

14.


 

Aidiyyəti dövlət orqanları Dövlət Reyestrinə daxil 

edilmiş  məlumatlarda  baş  vermiş  dəyişikliklər  haqqında 

Dövlət  Reyestrini  aparan  dövlət  orqanlarına  hər  ay  rəsmi 

məlumat  verməlidirlər.  Dövlət  Reyestrini  aparan  dövlət 

orqanlarına  dəyişikliklər  barədə  məlumatlar  daxil  olduqdan 

sonra Dövlət Reyestrində müvafiq qeydlər aparılmalıdır. 

IV.

 

DÖVLƏT REYESTRİNDƏN İSTİFADƏ 

QAYDALARI 

15.


 

Dövlət orqanları öz səlahiyyətlərinə uyğun olaraq, 

Dövlət  Reyestrində  olan  məlumatları  əldə  etmək  üçün 

Azərbaycan  Respublikasının  Prezidenti  yanında  Dövlət 

Qulluğu Məsələləri üzrə Komissiyaya yazılı surətdə müraciət 

edirlər. 

16.

 

Dövlət qulluqçularının Dövlət Reyestrində  yalnız 



özləri haqqında olan məlumatlarla fərdi qaydada sərbəst tanış 

olması  və  çatışmazlıqlar  aşkar  olunduqda  müvafiq  düzəlişlər 

edilməsi üçün bu məlumatları Dövlət 

415  



Reyestrinə  təqdim  etmiş  dövlət  orqanına  ərizə  ilə  müraciət 

etmək hüququ vardır. 

17.

 

Barəsində 



sorğu 

verilmiş 

məlumatın 

verilməsindən  imtina  haqqında  əsaslandırılmış  cavab  7  gün 

ərzində verilməlidir. 

Dərd : 22 iyun 2006-cı il. 

Kadrlarla aparılan iş sistemi 

Kadr  siyasəti  kadrlarla  yeni  iş  sisteminin 

formalaşması  və  onların  tərbiyə  edilməsi,  seçilməsi 

ümumdövlət işinin mühüm vəzifəsi hesab edilməli və dövlətin 

sosial- iqtisadi siyasətində başlıca yer tutmalıdır. 

Kadrlarla  iş  idarəetmə  sisteminin  və  idarəetmə 

nəzəriyyəsinin  mühüm  cəhətlərindən  biridir.  Kadrlarla  iş 

sistemi  dedikdə,  burada  geniş  əhatəli  məsələlər  -  kadrların 

seçilməsi,  yerləşdirilməsi,  irəli  çəkilməsi,  onların  ixtisasının 

artırılması,  işçi  kateqoriyaları  və  vəzifə  nomenklaturasının 

müəyyənləşdirilməsi  və  təhlili,  onların  işinin  təşkili, 

planlaşdırılması, əməyinin qiymətləndirilməsi sistemləri və s. 

nəzərdə  tutulur.  Həmin  məsələlərdən  bəziləri  idarəetmə 

əməyinin təşkili məsələləri ilə də əlaqədardır. 

Kadrlarla  aparılan  iş  məcmu  iş  sistemlərindən 

ibarətdir.  Burada  idarəetmə  strukturu,  idarəetmə  məqsədi, 

metodu  və  prinsipləri,  həcmi,  idarəetmə  funksiyaları  və  s. 

nəzərə  alınmalıdır.  Çünki  bunun  əsasında  idarəetmə  orqanı 

üçün  lazım  olan  işçilər,  onların  strukturu  -  peşə  və  vəzifə 

tərkibi müəyyən edilir. Bundan sonra isə hər bir idarəetmə 



416-  


strukturunda  çalışan  vəzifəli  şəxsə  qarşı  (tutduğu  vəzifə 

baxımından)  əsas  tələblər,  onun  nəyi  bilməsi  və  bacarması, 

kadrların seçilməsi, yerləşdirilməsi və irəli çəkilməsi məsələsi 

irəli sürülür. Burada konkret şərtlər və vəzifələr çərçivəsində 

onların seçilməsi və irəli çəkilməsi həyata keçirilir. Kadrların 

seçilməsi müəyyən modellər, əlamətlər və prinsiplər əsasında 

icra olunur. Bu məsələ ən çətin və prinsipial əhəmiyyətə malik 

olan  bir  fəaliyyət  sahəsidir.  Çünki  kadrların  seçilməsi  nəticə 

etibarilə idarəedən sistemin formalaşmasım - onun indisini və 

gələcəyini müəyyənləşdirir. 

Kadrlarla  aparılan  iş  onların  hazırlanması  və 

ixtisasının  aparılan  iş  onların  hazırlanması  və  ixtisasının 

artırılması  məsələləri  ilə  də  əlaqədardır.  Onlardan  istifadə 

olunması məsələsi də ən vacib problemlərdən biridir. 

Kadr  problem,  onlarla  aparılan  iş  sistemi  müəyyən 

dərəcədə  universal  xarakter  daşıyır.  Çünki,  bu,  kadrların 

yerləşdirilməsi  və  onların  formalaşması  problemini  vahid  bir 

qayda əsasında həll etməyə imkan verir. Bununla yanaşı hər bir 

sahənin kadrlarla təmin olunması, onlarla iş metodları, onlara 

qarşı  konkret  spesifik  tələblər  də  nəzərə  alınır.  Kadrlarla  iş 

zamanı  onlar  sistem  və  kompleks  halında  öyrənilir  və 

qiymətləndirilir.  Sistemlilik  və  komplekslilik  tələbləri, 

prinsipləri  xüsusi  rəhbər işçilərin  seçilməsi və irəli çəkilməsi 

zamanı nəzərə alınmalıdır. 

Kadrlarla aparılan işdə hüquqi normativlər mühüm rol 

oynayır. Hüquqi normativlər kadrlar seçkisində özbaşınalığın, 

neqativ  halların  aradan  qaldırılmasında  mühüm  rol 

oynamalıdır.  Hüquqi  normativlər  həmçinin  kadrlarla  iş 

sisteminin  formalaşması  və  bu  işlərin  reqlamentləşdirilməsi 

üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bu zaman əmək haqqm- 



417

-

 


dakı  qanunlar  kodeksi,  respublikaların  əmək  barəsində  qa- 

nunçuluğun əsasları, daxili əmək qaydalarının tipik qaydaları 

başlıca  rol  oynayır.  Burada  əmək  münasibətlərinin  tənzim 

edilməsi, işçilərin işə qəbul olunması və işdən xaric edilməsi, 

bu sahədə müdiriyyətin və işçilərin hüquq və vəzifələri və s. 

məsələlər konkret şəkildə göstərilir. 

Bundan başqa, işçilərin işə təyin edilməsi, vəzifə no- 

menklaturalan, vəzifənin tutulması qaydası seçkili, müsabiqə 

və s. normativ aktlar vasitəsilə müəyyənləşdirilir. 

Vəzifəli şəxslərə aşağıdakı tələblər irəli sürülür. 

Əvvələn, onlara xalq kollektiv zəmanət verməlidir; 

İkincisi,  onlar  bizim  dövlət  aparatımıza  bələd 

olduqlarına dair imtahan verməlidirlər

Üçüncüsü, onlar bizim dövlət aparatımız məsələsinə 

dair  nəzəriyyənin  əsaslarım  bildiklərinə,  idarə  etmək,  iş 

aparmaq  və  s.  elminin  əsaslarını  bildiklərinə  dair  imtahan 

verməlidirlər; 

Kadrlarla  iş  sistemi.  Kadrlarla  iş  sistemi  həmçinin 

onların  hazırlanması  sistemini,  yaradıcılığının  artmasının 

təşkilini kadrlar ehtiyatının yaradılmasını, təhsil metodlarını, 

kadrların attestasiyası məsələlərini də özünə daxil edir. Kadr 

siyasətinin  əsasını  kadrların  seçilməsi,  yerləşdirilməsi  və 

tərbiyə edilməsinin ümdə prinsipləri təşkil edir. 

Kadrları  seçmək  üçün  birinci  növbədə,  onları 

öyrənmək  lazımdır.  Burada  anket  məlumatları  kifayət 

deyildir. Kadrların seçilməsi aşağıdakı məsələləri əhatə edir: 

a)

 

bu və ya digər vəzifə üçün mümkün olan namizədlər 



haqqında informasiya; 

b)

 



onların haqqında zəruri məlumatların təhlili ; 

418-  


c)

 

namizədlərin keyfiyyət göstəricilərinin məcmu halda 



müqayisə edilməsi ; 

ç) nəzərdə tutulan vəzifə ilə bu keyfiyyətin müqayisə 

edilməsi; 

d)

 



həmin vəzifəyə daha uyğun gələn adamın seçilməsi

e)

 



konkret adamın vəzifəyə təyin edilməsi. 

Kadrlar  seçilərkən  və  yerləşdirilərkən  bir  sıra  xüsusi 

qaydalara,  prinsiplərə  əməl  olunmalıdır.  Bu  qaydalardan 

birincisi  rəhbər  işə,  vəzifəyə  namizədin  həmin  işə,  yaxud 

vəzifəyə  uyğunluğu  qaydasıdır.  Bu  ilk  baxışda  çox  sadə 

görünür.  Lakin  bu  tələblərə  həmişə  əməl  olunmur,  bir  çox 

hallarda  pozulur,  işçinin  təcılibəsi,  biliyi,  ixtisası,  texniki- 

texnoloji profili və s. nəzərə alınmır. 

İkincisi,  yaşlı  rəhbər  işçi  ilə  gənc  kadrların  düzgün 

əlaqələndirilməsi  və  kadrların  seçilməsində  onun  nəzərə 

alınmasıdır. 

Üçüncüsü,  rəhbər  işçinin  (namizədin)  idarəetmə 

obyektinin  rəhbərlik  səviyyəsinə  (direktor,  müavin  və  s) 

uyğunluğudur. 

Dördüncüsü,  rəhbər  işçidə  olan  keyfiyyətlərlə  onun 

tabeçiliyində  olan,  onun  köməkçiləri  olan  adamların  yaxşı 

keyfiyyətlərinin  əlaqələndirilməsidir.  Bunun  idarəetmə 

kollektivlərinin formalaşmasında, yeni keyfiyyətlərin meydana 

çıxmasında mühüm əhəmiyyəti vardır. 

Beşincisi, təsərrüfat kadrların yalnız ictimai istehsalın 

mənafeyini nəzərə almaqla seçilməsi tələbidir. 

Altıncısı  hər  bir  təsərrüfat  rəhbəri  üçün  onun 

qabiliyyətindən tam istifadə oluna bilməsi şərti ilə iş sahəsinin 

(vəzifənin) seçilməsidir. 



4 1 9 -  


ƏDƏBIYYAT

 



6

7. 


8

1.



 

Azərbaycan Respublikasının digər normativ aktları. 

2.

 

Azərbaycan Re.spublikasının Əmək Məcəlləsi, Bakı, 2007 



3.

 

Azərbaycan Respublikasının Gömrük Məcəlləsi, Bakı 2011 



4.

 

Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, Bakı, Qanun, 



2004 

Azərbaycan Respublikasının “Dövlət qulluğu haqqında” 

Qanunu ( 21 iyul 2000-ci il, № 926-İQ) 

Azərbaycan Respublikasının dövlət idarəetmə sistemində 

islahatlar aparılması üzrə dövlət komissiyasının yaradılması 

haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı 

(29 dekabr 1998-ci il) 

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət 

Qulluğu Məsələləri üzrə Komissiyanın yaradılması haqqında 

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı (19 yanvar 

2005-ci il,№ 180) 

Azərbaycan Respublikasının Dövlət qulluğunun idarəetmə 

şurası haqqında əsasnamənin qəbul edilməsi barədə Qanunu 

(29 mart 2002-ci il, № 318- IIQ) 

9.

 

A.Abdullayev, F.Nağıyev, İnzibati hüquq. Dərslik. Qanun, 



2000 

10.


 

A.Quliyev. Prosessual sənədlərin nümunələri (ibtidai istintaq). 

Bakı, 1996 

1 l.A.M.Qasımov. Əmək hüququ üzrə sınağın anlayışı və məqsədi 

//Qanun , Bakı, 1998.№-l-2 

12.


 

A.M.Qasımov.  Əmək  müqaviləsi  ilə  tam  maddi  məsuliyyət 

haqqında  müqavilənin  qarşılıqlı  əlaqəsi  //Dövlət  və  hüquq  3 

buraxılış, Bakı, 1994 

13.

 

B.N. Xropanyuk, Dövlət və hüquq nəzəriyyəsi, Bakı, 1995 



14.

 

“Dövlət  Qulluğu  Sistemində  İslahatların  aparılması  vasitəsilə 



yaxşı idarəçiliyin Təşkili: MİM 9-un icrası” 

15.


 

Dövlət arxivlərinin əsas iş qaydaları. Bakı, 1998 



-

420

-

 


16.

 

Dövlət qulluğu haqqında sənədlər toplusu, Qanun, 2010 



17.

 

E.Musayev.  İdarələrdə  sənəd  dövriyyəsinin  təşkilinə  dair 



metodiki iş, Bakı, 2000 

18.


 

Ə.Kərimov,  E.Musayev.  Kargüzarlığın  təşkili,  Dərs  vəsaiti. 

Bakı, Qanun 2003 

19.


 

Ə.Rzayev, “Dövlət qulluğu, nəzəriyyə və praktika” 

20.

 

Ə.Əsgərov. Beynəlxalq hüquq, “Maarif ’’nəşriyyatı, Bakı, 1979 



21.

 

“Əmək  müqaviləsinin  bağlanmasını  dəyişdirilməsini  və 



xitamını  nizama  salan  əmək  qanunvericiliyinin  tətbiqinin 

məhkəmə təcrübəsi haqqında” AR Ali Məhkəməsinin 1993-cü il 

23 dekabr tarixli 5№-li Qərarı 

22.


 

F.Nağıyev,  “Dövlət  İdarəçiliyi,  nəzəriyyə  və  təcrübə”, 

“Azərbaycan Respublikasında dövlət qulluğu sistemində hüquqi 

islahatların əsasları”, No-l(17), 2007 

23.

 

K.F.Heydərov. Gömrük işinin əsasları 4-cü hissə Bakı-2000 



24.

 

Kargüzarlığın təşkili: Dərslik-M., 1999 



25.

 

Q.Süleymanov, Dövlət Qulluğuna Qəbul imtahanlarına hazırlıq. 



Qanun Nəşriyyatı, 2011 

26.


 

Məhkəmə sənədlərinə nümunələr. M,.2001 

27.

 

“Məhkəmələr və hakimlər haqqında ” Bakı, Qanun, 2002 



28.

 

M.B.Rəsulov, 



A.B.Qasımov, 

A.M.Qasımov, 

Maddi 

məsuliyyətin  subyekti  kimi  işəgötürənin  əmək  hüquq 



subyektliyi //Dövlət və hüquq. Bakı, 1998. №1 

29.


 

R.Yanq, R.Şabanov, “Azərbaycanda müasir dövlət quruculuğu 

modeli”, Bakı, 2004 

30.


 

R.Yand,  E.Azadov,  “Dövlət  idarəetməsində  islahatlar: 

nailiyyətlər, problemlər, perspektivlər”, Bakı, 2005 

31.


 

R.Yanq, A.Gilmor, G.Quliyeva, “Azərbaycanda kadrların idarə 

edilməsinə müasir yanaşma”, Bakı, 2005 

32.


 

R.Yanq,  R.Şabanov,  Azərbaycanda  müasir  dövlət  qulluğu 

modeli axtarışı. Bakı, 2004 

-421

 -

 




MUNDƏRİCAT 

Ön söz ................................................................................. 3 

Azərbaycan Dövlətinin rəmzləri ......................................... 5 



ŞLDövlət Qulluğunun inkişaf tarixi .............................. 12 

§2.Dövlət qulluğunun hüquqi tənzimlənməsində 

beynəlxalq təcrübə .......................................................... 17 

§3.İcra hakimiyyəti orqanlan.İcra hakimiyyəti 

orqanlarının anlayışı, növləri, hüquqi statusu ............. 26 

§3.1.Azərbaycan Respublikasının Prezidenti və 

Nazirlər Kabinetinin icra hakimiyyətinin 

sahəsindəki səlahiyyətləri ................................................. 33 

§3.2. Yerli icra hakimiyəti orqanları ................................. 43 

§4. Dövlət qulluğu və dövlət qulluqçuları ..................... 48 

§4.1.Dövlət orqanlarında dövlət qulluqçusuna 

vəzifədə qulluq stajına görə əlavə haqqın 

məbləğlərinin müəyyənləşdirilməsi .................................. 55 

§4.2.Dövlət qulluqçularının inzibati-hüquqi stastusu ...... 61 

§4.3. Dövlət qulluqçularının mükafatlandırıl maları və 

məsuliyyətləri .................................................................... 68 

§4.4. Dövlət orqanlarında dövlət qulluğuna qəbul 

edilən şəxsin dövlət qulluğunda işləməsinin mümkün 

olub-olmamasının qabaqcadan yoxlanması və 

ixtisas dərəcələrinin verilmə qaydaları ............................. 75 

§4.5.Dövlət qulluğuna qəbul ............................................. 78 

§4.6.Dövlət qulluqçularının attestasiyası, dövlət qulluğunda 

irəli çəkilmə, dövlət qulluğuna xitam verilməsi ............... 84 

§4.7.Dövlət qulluğuna xitam verilməsi ............................. 90 

-424  



Dövlət qulluğu haqqında Azərbaycan Respublikasının 

Qanunu .............................................................................. 96 



§5.DövIət hakimiyyəti orqanlarında idarə, təşkilat və 

müəssisələrində kargüzarlığın aparılmasına 

dair təlimat ..................................................................... 148 

§5.l.Kargüzarlıq işçilərininümumi vəzifələri .................. 151 

§5.2. Xidməti sənədlərin hazırlanması, rəsmi 

şəklə salınması və çoxaldılması....................................... 157 

§5.3.Kargüzarhq proseslərinin mexanikləşdirilməsi 

və avtomatlaşdırılması ..................................................... 169 

Mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının 

Nümunəvi Əsasnaməsi .................................................... 171 

“Dövlət qulluqçularının etik davranış qaydaları haqqında” 

Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə 

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 

Fərmanı ..........................................................................   179 

Dövlət qulluqçularının etik davranış qaydaları. 

Azərbaycan Respublikasının Qanunu.............................. 181 

Azərbaycan Respublikasının Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə 

üzrə Komissiyası haqqında Əsasnamənin təsdiq edilməsi 

barədə Azərbaycan Respublikasının 

Qanunu ............................................................................ 184 

Azərbaycan Respublikasının KoiTupsiyaya Qarşı 

Mübarizə üzrə Komissiyası haqqında Əsasnamə ............ 185 

“Azərbaycan Respublikasının Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə 

üzrə Komissiyası haqqında Əsasnamənin təsdiq edilməsi 

barədə” Azərbaycan Respublikası Qanunun tətbiq edilməsi 

haqqında Azərbaycan 

Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ............................ 190 

§6. Diplomatiya və konsulluq hüququ ......................... 192 

- 4 2 5 -  



“Azərbaycan Respublikasının Konsulluğu haqqında 

Əsasnamə”nin təsdiq edilməsi barədə 

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı .........  195 

§7, Əmək müqaviləsi .....................................................209 

§7.1 Əmək müqaviləsinin məzmunu ............................  214 

§7.2.Əmək müqaviləsinin xitam edilməsinin əsasları....222 

Əmək və əhalinin sosial müdafiəsi sahəsində 

idarəetmə .........................................................................227 

Dövlət qulluqçularına əmək pensiyasının təyin edilməsi üçün 

dövlət məvacibinin hesablanması haqqında 

Azərbaycan Respublikasının Qanunu .............................229 

Pensiya çıxması yaşma çatmasına, əlilliyinə və ya sağlamlıq 

imkanlarının məhdudluğuna görə könüllü işdən çıxmış, dövlət 

qulluğunda xidmət illərini minimum həddinə və əmək 

pensiyası almaq hüququna malik olmayan dövlət 

qulluqçularına təyin edilən ömürlük müavinətin müqdarı 

haqqında. 

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı ...........238 

§8. İnformasiya sistemlərinin təşkili prinsipləri ........240 

§8.1 .İnformasiya sistemləri və onların 

informasiya normativ bazası ...........................................242 

§8.2.İnformasiya sistemlərinin təşkilinin 

səmərələşdirilməsi problemi ...........................................245 

Kütləvi informasiya vasitələri haqqında 

Azərbaycan Respublikasının Qanunu .............................247 

§9.Azərbaycan Respublikasının dövlət hakimiyyəti 

orqanlarının, müəssisə, idarə və təşkilatlarının dövlət 

sirrinin mühafizəsi üzrə struktur 

bölmələrində idarəetmə ................................................250 

§10, Qanunqüvvəli normativ-hüquqi aktlar ..............263 

- 4 2 6 -  



 

§10.1 Məhkəmə hakimiyyətinin aktları .......................... 266 



§10.2.Normativ - hüquqi aktların sistemləşdirilməsi ......267 

§10.3. Qanunvericilik üzrə məlumat xidməti .................. 274 

§10.4. Hüquqda boşluq, hüquqda analogiyan tətbiqi ...... 276 

§10.5. Hüquq sisteminin tərkib ünsürləri ........................ 277 



§11. Vətəndaşların müraciəti üzrə kargüzarlıq .......... 282 

Vətəndaşların müraciətlərinə baxılması qaydası 

haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu .............. 287 

Əlavələr ........................................................................... 303 

Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası ................... 304 

“Azəbaycan Respublikasının Səfirliyi haqqında əsasnamə”nin 

təsdiq edilməsi barədə 

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı ........... 395 

“Azərbaycan Respublikasının Dövlət Qulluqçuları 

Reyestrinin aparılması qaydaları”nın təsdiq edilməsi 

barədə Azərbaycan Respublikasi Prezidentinin 

Fərmanı ........................................................................... .407 

Azərbaycan Respublikasının Dövlət Qulluqçuları 

Reyestrinin aparılmasi qaydaları ..................................... 409 

Kadrlarla aparılan iş sistemi ............................................ 416 

Ədəbiyyat ........................................................................ 420 



-

427

-

 


 

S’ 


Dövlət qulluğu 

(Azərbaycan dilində) 

Tərtib edənlər; 

Baş müəllim 

Dosent əvəzi 

Professor 

Doktorant 

Baş müəllim 

Aybəniz Məhəmməd qızı 

Allahverdiyeva 

Vüqar Ağamusa oğlu İsmayılov 

Fizuli Əziz oğlu Məmmədov 

Xədicə Fizuli qızı Məmmədova 

Şakir Sərdar oğlu Əlizadə 

'5 

«r 


Formatı 60x84 1/16. Mətbəə kağızı № 1. 

Fiziki ç/v 27. Ş. ç/v 26,75 

Tirajı 200, Sifariş 316 

«Gəncə Poliqrafiya» ASC 

Ünvan: Gəncə ş., R.Qasımov küç. II döngə. 

Tel.;(022) 266 48 27 



Yüklə 2,3 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   113




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə