nömrəli; 1 oktyabr 2007-ci il tarixli, 424-IIIQD nömrəli; 19
oktyabr 2007-ci il tarixli, 458-IIIQD nömrəli; 19 oktyabr
2007-ci il tarixli, 462-IllQD nömrəli; 7 dekabr 2007-ci il
tarixli, 504-IIIQD nömrəli; 7 dekabr 2007-ci il tarixli, 510-
IIIQD nömrəli; 1 fevral 2008-ci il tarixli, 536-IIIQD
nömrəli; 12 fevral 2008-ci il tarixli, 546-IIIQD nömrəli; 1
aprel 2008-ci il tarixli, 579-IIIQD nömrəli; 2 iyun 2008-ci il
tarixli, 624-IITQD nömrəli; 13 iyun 2008-ci il tarixli, 638-
IIIQD nömrəli; 13 iyun 2008-ci il tarixli, 648-IIIQD
nömrəli; 13 iyun 2008-ci il tarixli, 649-IIIQD nömrəli; 24
iyun 2008-ci il tarixli, 654-IIIQD nömrəli qanunlara əsasən
dəyişikliklər və əlavələrlə.
-
147
-
§5.
DÖVLƏT
HAKIMIYYƏTI
ORQANLARINDA
İDARƏ,
TƏŞKİLAT
VƏ
MÜƏSSİSƏLƏRİNDƏ
KARGÜZARLIĞIN
APARILMASINA
DAİR
TƏLİMAT
Kargüzarlıq haqqında anlayış
İdarəetmə aparatında iş proseslərinin gedişi kargü-
zarhq əməliyyatlarında əks olunur. İdarə aparatı işçilərinin
işinin təşkilində kargüzarlığm düzgün qurumasının böyük
əhəmiyyəti vardır. Çoxlu sayda yazışmaların aparılması
kargüzarlığm səmərəli təşkil olunmasını qarşıya qoyur,
“kargüzarlıq” anlayışı dedikdə dövlət aparatında və
müəssisələrdə sənədlərlə işləmə prosesi, sənədlərin
hazırlanması, onların qəbulu, təsnifatı, icra üçün verilməsi,
icrasına nəzarətin aparılması sənədlərin saxlanılması kimi
başa düşülür.
“Kargüzarlıq” sözü “kar”-iş, “güzar”- görmək, yəni
idarəetmədə dəftərxana işlərini görmək sözündən ibarətdir.
İdarələrdə kargüzarlıq əməliyyatlarının aparılması
xüsusiyyətləri üzrə kargüzarlıq iki növə bölünür:
1.
İnzibati kargüzarlıq
2.
Xüsusi kargüzarlıq
İnzibati kargüzarlıqda sənədləşdirmə idarəetmənin
inzibati fəaliyyətini bilavasitə özündə əks etdirir. Bütün
idarələrdə bu növ kargüzarlıq idarənin fəaliyyətindən asılı
olmayaraq eyni formada təşkil olunur. Bunu nəzərə alaraq
idarəetmə ilə müdiriyyətlə əlaqədar inzibati sənədlərin
tərtibi, göndərilməsi, qeydiyyatı, icrasına nəzarət və
onlardan istifadə etmək dəftərxanaya və kargüzara həvalə
edilir.
148
-
Xüsusi kargüzarlıqda idarənin öz xüsusiyyətinə
uyğun olaraq sənədləşdirmə aparılır. Bura mühasibat,
notariat, maliyyə, məhkəmə, istintaq, sosial təminat,
statistika, uçot, kommersiya sahəsi üzrə kargüzarlıq daxildir.
Bu növ kargüzarlıq bilavasitə bu işlərlə məşğul olan
əməkdaşların fəaliyyəti ilə bağlıdır. Xüsusi kargüzarhğın
fərqləndirici cəhəti sənəd formalarının, nomenklaturasının və
onların hazırlanmasının müxtəlif olmasıdır. İnzibati və
xüsusi kargüzarlıq idarəetmədə bir-birini tamamlayır.
Kargüzarhğın düzgün təşkili gələcəkdə sənədlərdən
istifadə olunmasına zəmanət verir. Kargüzarlıq işi elmi
əsaslar üzərində düzgün qurularsa, heç bir rəsmiyyəçiliyə və
süründürməçiliyə yol verilməz.
Sənəd haqqında anlayış
Müasir işgüzar dünyanı böyük informasiya axını
olmadan təsəvvür etmək mümkün deyildir. Bu məlumatların
Bu məlumatların çatdırılması sənədlər üzərində aparılır ki,
bu da müxtəlif növlü sənədlərin hazırlanmasına gətirib
çıxarır. Sənədin köməkliyi vasitəsi ilə məlumatlar saxlanılır
və təyinatı üzrə çatdırılır.
Sənəd insan fikrindən yaranan məlumatların,
hadisələrin, faktların hər hansı bir xüsusi materiallar üzərində
qeyd olunmasıdır. Sənəd xüsusi materialda faktlar, hadisələr,
obyektiv həqiqət halları və insanın təfəkkür fəaliyyəti
haqqında məlumatı müxtəlif üsullarla möhkəmləndirib,
daşıyan vasitədir. Sənəd idarəetmənin bütün mərhələləri və
təsərrüfatın idarə edilməsi üçün məlumat mənbəyidir.
Sənəd sözü (ərəb dilindən götürülüb) sübut, dəlil
deməkdir, başqa sözlə, bir şeyi, faktı təsdiq, bir şeyə olan
hüquqi sübut edən rəsmi kağızdır.
-
149
-
Sənəd formaları müəyyən qaydada tərtib olunmuş,
hüquq normasına cavab verən, özündə müəjo^ən məlumatı
əks etdirən yazılardır. Sənəd növlərinin köməyi ilə idarə və
təşkilatın bütün fəaliyyətini təhlil etmək olar. Buna görə
mümkündür ki, idarə və təşkilatların bütün fəaliyyətləri
sənədlərdə əks olunsun.
Sənədlərin yazılış qaydaları
Dövlət orqanlarında, idarələrdə və bələdiyyələrin
fəaliyyətində sənədlərin yaranmasının hüquqi əsasları
aşağıdakılardır;
/. Azərbaycan Respublikasının qanunları, prezidentin
fərman və sərəncamları, Milli Məclisin qərarları. Nazirlər
Kabinetinin qərar və sərəncamları;
2.
Yuxarı orqanların konkret tapşırıqları;
3.
Həvalə edilmiş vəzifələrin idarələr tərəfindən
onların səlahiyyətlərinə uyğun olaraq yerinə yetirilməsi
məqsədi ilə icra və sərəncam fəali^/yətinin həyata
keçirilməsi;
4.
İdarə aparatının işini hüquqi cəhətdən tənzim
etmək zərurəti;
Xidməti sənədlər tərtib edilərkən və rəsmi şəklə
salınarkən onların üzərində rekvizitlər tələbata uyğun
yazılmalıdır. Sənədlər aydın, qısa və savadlı tərtib edilməklə
gələcəkdə əlavə yazışma aparmaq lüzumunu aradan
qaldırmağı təmin edəcək dərəcədə tam və obyektiv
olmalıdır. Sənədlər əl ilə, texniki vasitə ilə və ya qarışıq
üsullarla tərtib edilə bilər. Sənədlər hissələri yazılarkən
abzasdan başlamalıdır. Mətni tərtib edən əl yazısının birinci
səhifəsinin üzərində sol tərəfdə yazının neçə nüsxədən ibarət
yazılmasını göstərməlidir.
-
150
-
Dostları ilə paylaş: |