219
Xüsusilə qeyd etmək istəyirəm ki, Jannanın ailəsi Edu-
ard tərəfindən fiziki məhrumiyyətlərə məruz qalsa da qadın
bu haqda heç bir yerə müraciət etməmişdi. Belə ailələrin isə
sayı az deyildi. Bu cür faktlar çoxdur.
- Yaxşı, bəs həmin Qriqoryanın aqibəti necə oldu? –
deyə tükürpədici faktları eşidən rus ziyalısı maraqlandı.
- Erməni təşkilatları bu cür cinayətlər törətmiş Qriqor-
yanı ağır cəzadan da qurtara bildilər. – deyə Abram təəssüf
hissi ilə dilləndi. - Ona yalnız 12 il iş verildi və bir neçə
ildən sonra Ermənistana deportasiya edilən kimi dərhal
azadlığa buraxıldı.
Ermənilər ölmüş və yaxud öldürülmüş həmtayfalarından
həmişə məharətlə istifadə edirdilər. Onlar Sumqayıt
hadisələrindən öz məkrli niyyətləri üçün yararlanmaq
məqsədi güdürdülər. Ona görə də bu hadisələr haqda dərhal
dünya ictimaiyyətində yanlış rəy formalaşdırmağa, anti-
azərbaycan əhval-ruhiyəsi yaratmağa başladılar.
- Sumqayıt hadisələrində zərərçəkənlər - Lyudmila və
Karina Melkumyan bacıları Yerevanda keçirilən məhkəmə
prosesində Eduard Qriqoryanın iğtişaşçıların önündə
getdiyini deyiblər. – deyə arada yaranan fasilədən istifadə
edən Janna tələsik halda dilləndi. - Vaxt gələcək mən də
mətbuata çıxıb əsl həqiqəti söyləyəcəm. Bəlkə ondan sonra
220
yırtıcı Qriqoryan tərəfindən öldürülən ərimin qisasının
aldığını hesab edərəm.
- Janna Albertovna, şəxsən sizin söylədikləriniz mənim
üçün yuxu kimi görünür. İnsanlar da bir-birilərinə qarşı bu
dərəcədə qəddar münasibət bəsləyərlərmiş? Hansısa
məqsədlərə nail olmaq üçün nəyisə qurban vermək, əqidəsi,
vicdanı, qeyrəti olmayan adamlara xas olan hisslərdir.
Amma hər şey sizin dedikləriniz kimidirsə, onda bu
cinayətin ictimailəşdirilməsi üçün nəyə görə sonrakı günləri
gözləyirsiniz?
- Sergey Vladimiroviç, hazırda mənim yeganə balam
universitetdə oxuduğundan mən, bu məsələni ictimailəşdirə
bilmərəm. Ona görə radikal mövqedə duran, adam
öldürməkdə göz qırpmayan soydaşlarım var ki, ilk növbədə
onlar bizi yer üzündən yox edərlər. Gec də olsa, mən
həqiqəti sizə söləməliydim və bildirmək istəyirəm ki,
bundan sonra erməni millətçiləri ilə heç bir əməkdaşlıq və
onların tədbirlərində iştirak etməyəsiniz. Bu sizə şərəf
gətirməz. İndiki zamanda mən yalnız ərimin qisas gününü
səbirsizliklə gözləyirəm.
Bundan sonra kövrələn qadın göz yaşlarını saxlaya
bilməyib ağlamağa başladı. Abram onu sakitləşdirməyə
çalışsa da, heç bir şey alınmadı. Əvəzində isə Janna havaya
çıxmaq üçün üzrxahlıq bildirdi. Abram arvadını həyətdə
221
müşayiət etmək üçün Arturdan xahiş etdi. Onlar otaqdan
çıxan kimi Sergey hüznlə dedi:
- Eşitdiklərim məni, həqiqətən də dəhşətə gətirir.
Maraqlıdır, bəs necə olur ki, onlar belə bir çirkin siyasətlə
Avropa tribunalarına yol tapırlar?
- Sual verilir, nəyə görə ermənilər bir çox ölkələrə
yayıldığı halda, dünyanın ən inkişaf etmiş ölkələrindən biri
sayılan Böyük Britaniya krallığında kütləvi şəkildə
məskunlaşmayıblar? – Abram istehza ilə dilləndi. - Ona
görə ki, ingilislərin öz siyasəti var və onlar əksər hallarda
həqiqətin aşkarlanması, ədalətin bərpa edilməsi üçün bütün
səy və bacarıqlarından istifadə edirlər. Yalan ayaq tutub
yeriyər, amma çox davam etməz. Uzun sözün qısası, özləri-
ni dilənçi kimi aparan bir çox ermənilərin yalanı, uydurma-
sı, şəri və böhtanı bu ölkədə təşəkkül tapa bilməyəcəyindən
onlar, bu ölkədə lazımi şəkildə kök salmağa cəhd göstərmə-
dilər.
Qulaq as gör A. Qriboyedov Rus imperatoruna ermənilər
haqda məktubda nə yazır: “Ermənistan bir dövlət kimi
bəşəriyyət tarixində heç bir mühüm rol oynamamış, onun
adı ermənilərin səpələndiyi coğrafi termin olub güclü
dövlətlərin - assuriyalı, midiyalı, iranlı, yunanların, mon-
qolların, rusların ərazisində öz mübahisələrini həll etdikləri
yer olmuşdur. Mən onlarla, (ermənilərlə) heç zaman dil ta-
222
pa bilmədim. Onların hiyləgərliyi olduqca iyrənc, alçaqlığı
olduqca dözülməz, əclaflığı olduqca təəssüfləndiricidir”.
- Deyəsən, Qriboyedovun ermənilərdən xoşu gəlmirdi. –
deyə rus ziyalısı rişxəndlə dilləndi. - Elə harada gəldi onları
təhqir edirdi.
- Yaxşı, bəs fransız səyyahı qraf De-Şolyenin söylədiklə-
rinə nə deyə bilərsən? – deyə yəhudi biznesmen bir qədər
coşsa da səsini qaldırmadı. – O, deyir: “Ermənilər yerli
əhalinin şirəsini sormağa başladılar. Bununla kifayətlənmə-
yərək gəlmə ermənilər yerli müsəlman əhalisinin şan-
şöhrətini korlamaq siyasəti yeridirdilər ki, gələcəkdə onları
qovub torpaqlarına sahib ola bilsinlər... Eçmiadzin kilsəsi
bir müddət saxta pul düzəldənlərin yuvası olmuşdur. Bu
monastr məndə dini mərkəzdən çox siyasi mərkəz təəssüratı
yaratdı”.
- Abram, hər millətdə murdar insanlar tapmaq olar.
Lakin sənin dediklərindən belə çıxır ki, ermənilər ümumi-
likdə də olmasa, tam əksəriyyəti mənfur millət kimi sayıla
bilər. Bilmirəm nəyə görə, amma mən yenə də tərəddüd
qarşısındayam. Axı, təbiətin qanununa görə ana doğan bən-
də bu dərəcədə mənliyini alçaltmaz və özünə hörmət edən
hər bir millət, kimlərisə gözdən salmaq üçün araqızışdıran-
lıqla məşğul olmaz. Erməni kilsəsinin fəaliyyəti isə hər bir
kəsdə ikrah hissi doğurar.
Dostları ilə paylaş: |