Azərbaycan Hüquqçular Assosiasiyası azərbaycan respublikasinin
madan özündə əks etməlidir
Yüklə 3,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yeni açılmış hallar üzrə məhkəmə aktlan ləğv edildikdə iş yenidən baxılması üçün
- Əcnəbilər
- Xarici hüquqi şəxslər
- Maddə 440. Xarici şo.xslorin iştirakı ilə olan işlər üzrə icraat
madan özündə əks etməlidir. Yeni açılmış hallara əsasən məhkəmə aktlan ləğv edildikdə iş MPM-in 3-cü (aidiyyət) və 4-cü fəsillərinə (məhkəmə aidiyyəti) uyğun olaraq aidiyyəti üzrə məhkəməyə göndərilir. Yeni açılmış hallar üzrə məhkəmə aktlan ləğv edildikdə iş yenidən baxılması üçün birinci instansiya məhkəməsinə göndərilir. Həmin məhkəmə işə yenidən ümumi qaydada baxır. 504 4- cü bölmə XARİCİ ŞƏXSLƏRİN İŞTİRAKI İLƏ İCRAAT 46-
cı fəsil Məhkəmələrin beynəlxalq səlahiyyətləri
/nə/ı^əmə/əriHə müraciət etmək hüququ vardır. 439.2. Xarici şəxslər Azərbaycan Respublikası vətəndaşları və hüquqi şəxsləri ilə bərabər pra.ve.wwa/ hüquqlardan istifadə edir və prossesual vəzifələri daşıyırlar. 1.
MPM-in 4-cü bölməsi xarici şəxslərin - əcnəbilərin, vətəndaşlığı olmayan şəxslərin, xarici hüquqi şəxslərin və beynəlxalq təşkilatların - iştirak etdiyi mülki hüquq mübahisələri üzrə mülki mühakimə icraatmm bir çox məsələlərinə həsr edilib. Bu bölmədə həmçinin .xarici şəxslərin bilavasitə işdə iştirak etmədiyi, lakin hüquq münasibətlərinin xarici dövlətin ərazisi ilə bağlı olduğu hallar da nizama salınır (məsələn, tərəflərin xaricdə yaşamaları, mübahisə predmetinin xarici ölkədə olması, müqavilənin xaricdə bağlanması və s.). İşdə xarici şəxslərin iştirakından asılı olmayaraq mübahisəyə mülki mühakimə icraatmm ümumi qaydalan əsasmda baxılır. Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin hüquqi vəziyyəti haqqmda Qanunda xarici şəxslərə aşağıdakı kimi anlayış verilir; Əcnəbilər - Azərbaycan Respublikasmın vətəndaşı olmayan və başqa dövlətin vətəndaşlığına mənsub olan şəxslərdir. Vətəndaşlığı olmayan şəxslər - Azərbaycan Respublikasmın vətəndaşı olmayan və başqa dövlətin vətəndaşlığına mənsub olmayan şəxslərdir. Şəxsin xarici ölkənin vətəndaşı olmasma dəlalət edən sənəd milli pasport və ya onu əvəz edən sənəd ola bilər. Xarici hüquqi şəxslər dedikdə - Azərbaycan Respublikasından kənarda hər hansı xarici dövlətdə təsis edilən və qeydiyyatdan keçən hüquqi şəxslər anlaşılmalıdır. Beynəl.xalq təşkilatlar dedikdə - dövlətlərin ümumi razılığına əsasən bağlanılan beynəlxalq müqavilələr əsasmda yaradılan və özünün müstəqil Nizamnaməsi olan hüquqi şəxslərdir. 2.
Xarici şəxslərin məhkəmə müdafiəsi prİnsİpi Konstitusiyanın 69-cu maddəsində qanunvericilik yolu ilə təsbit edilib. Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin hüquqi vəziyyəti haqqında Qanunun 4-cü maddəsinə müvafiq olaraq Konstitusiya, qanunlarla və Azərbaycan Respublikasının İştirakçısı olduğu beynəlxalq müqavilələri ilə digər qaydalar müəyyən edil- məyibsə, əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər Azərbaycan Respublikasmın vətəndaşları ilə bərabər bütün hüquqlardan və azadlıqlardan istifadə edirlər və bütün 505
vəzifələri yerinə yetirirlər. Əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin hüquq və azadlıqlarının həyata keçirilməsi Azərbaycan Respublikasının milli mənafeyinə zidd olmamalıdır. Xarici şəxslərə verilən mülki prosessual məhkəmə müdafiəsi mülki mühakimə icraatının bütün növlərinin (iddia icraatı, xüsusi iddia icraatı, xüsusi icraat) əhatə edir. 3.
Şərh edilən maddəyə müvafiq olaraq xarici şəxslər Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları və hüquqi şəxsləri ilə bərabər prosessual hüquqlardan istifadə edir və prosessual vəzifələr daşıyırlar. Xarici şəxslər prosesdə ümumi əsaslarla tərəf (iddiaçı, cavabdeh) və ya üçüncü şəxs (müstəqil tələblər irolİ sürən və müstəqil tələblər irəli sürməyən) qismində çıxış edə və MPM-in 47, 50-ci maddələrində nəzərdə tutulan prosessual hüquq və vəzifələrdən sərbəst istifadə edə bilərlər. Xarici şəxslər məhkəmədə öz işlərini şəxsən və ya nümayəndələr vasitəsilə apara, öz tələblərini əsaslandırmaq üçün sübutlar və dəlillər təqdim edə və məhkəmə qətnaməsindən şikayət edə bilərlər.
1.
Şərh edilən maddədə xarici şəxslərin İştirak etdiyi mülki və iqtisadi işlər üzrə hüquq münasibətləri sahəsində Azərbaycan məhkəmələrinin səlahiyyəti (beynəlxalq aidiyyət) məsələsi həllini tapıb. Burada söhbət Azərbaycan qanunvericiliyi və beynəlxalq müqavilələrlə müəyyən edilən Azərbaycan məhkəmələrinin səlahiyyətinin hədlərindən gedir. Göründüyü kimi, məhkəmələrin beynəlxalq səlahiyyəti tərəflərdən birinin xarici şəxs olması, onun Azərbaycan Respublikasında yaşayış yeri, olduğu yer və gəldiyi yerin olması İlə şərtləndirilir. Bu münasibətlərdə MPM-in ərazi aidiyyəti ilə bağlı njrroaları (34-36-cı maddələr) tətbiq edilməlidir. Ərazi aidiyyətinin ümumi qaydala- rma görə, vətəndaşlığından asılı olmayaraq Azərbaycan ərazisində yaşayan şəxslərə qarşı verilən iddialar üzrə işlər Azərbaycan məhkəmələrinə aiddir. Bu tələb Məcəllənin 35-ci maddəsindən irəli gəlir. Belə ki, iddia cavabdehin rəsmi qeydə aluıdığı yerin məhkəməsinə verilir, hüquqi şəxsə iddia hüquqi şəxsin ünvanının olduğu yerə görə verilir. 2.
üzrə icraat MPM-ə, Azərbaycan Respublikası İlə digər dövlətlər arasında bağlanan ikitərəfli hüquq yardımı göstərilməsi haqqında müqavilələrin məqsədi digər öl 506
Yüklə 3,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|