Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Lənkəran Dövlət Universiteti

106 
 
tapın: 
 
 
 
6
41
,
0
3
08
,
0
2
,
1
:
08
,
0
50
29
73
,
0
16
9
5
65
,
7






















x
. 
b) İki ədədin cəmi 
14
11
8
, fərqi isə 
7
3
2
-dir. Kiçik ədədi tapın. 
16 
a) Bir sinifdə dərsə gəlməyənlərin sayı gələnlər sayının 
13
3
 hissəsinə bərabərdir. Dərsə gələnlər 
gəlməyənlərdən 20 nəfər çox olarsa, bu sinifdə siyahı üzrə neçə şagird vardır? 
b) Əməl komponentləri ilə nəticə arasındakı asılılıqdan istifadə edərək 
x
-i tapın: 
3
55
23
5
3
4
3
2
:
2
1
19
30
12


















x
. 
17 
a) Bir mağazaya 602 kq alma gətirdilər.Bu mağaza birinci gün bütün almanın 
14
3
 hissəsini, 
ikinci gün qalan almanın 
11
5
 hissəsini, üçüncü gün isə iki gün satılandan sonra qalan almanın 
6
5
 hissəsini satdı. Bu mağazada nə qədər alma qaldı? 
b) Əməl komponentləri ilə nəticə arasındakı asılılıqdan istifadə edərək 
x
-itapın: 




2
21
11
1
5
2
1
:
5
,
4
:
:
5
,
8
7
,
43
:
85
,
21



x
. 
18 
a) Bir briqda meşənin bir hissəsindəki ağacları 6 günə, ikinci briqada isə 7 günə doğraya bilər. 
Üçüncü briqada həmin meşə hissəsindəki ağacları ikinci briqadadan 2 dəfə çox vaxta doğraya 
bilər. Meşənin həmin hissəsinin doğranılması 1-ci və 2-ci briqadaya tapşırıldı. Bunlar iki gün 
işlədikdən sonra 3-cü briqadanı da onlara qoşdular. Üç briqada həmin işi neçə gündən sonra 
qurtardı? 
b) Tənliyi həll edin: 




6
43
11
2
2
3
5
1
4
1
2
3
4











x
x
x
x
x
 
19 
a) Üç fəhlə müəyyən bir işi görməli idi. Onlardan biri bu işi təklikdə 
2
1
10
 iş günündə, ikincisi 
4
3
15
 iş günündə, üçüncü fəhlə isə birinci və ikinci fəhlə birlikdə işlərkən sərf etdiyi vaxtdan 
3
1
3
 dəfə artıq iş günündə görə bilər. Üç fəhlə birlikdə bu işi neçə iş gününə görə bilər? 
b) İfadənin qiymətini səmərəli üsulla hesablayın: 


2
2
2
618
,
0
:
89726
,
1
03
,
1
9
,
5
5
,
67
125
,
0
75
,
6




. 
20 
a) Əməl komponentləri ilə nəticə arasındakı asılılıqdan istifadə edərək 
x
-itapın: 
25
55
24
160
1100
1001
:
125125
















x
. 
b) İki şagirdin birlikdə 5,4 man. pulu vardı. Onların biri öz pulunun 0,75 hissəsini, o biri isə 0,8 
hissəsini xərclədikdən sonra onların bərabər miqdarda pulu qaldı. Hər şagirdin nə qədər pulu 
vardı? 
21  a) Hesab əməllərini komponentləri ilə nəticələri arasındakı asılılıqlardan istifadə edərək 
x
-i 

---

107 
 
tapın: 
 
 
 
85
,
0
4
,
2
:
24
,
7
5
0
,
0
19
,
0
30
7
9
3
8
,
5
2


















x
 
b) Bir işi təyin olunmuş saata qədər qurtarmaq üçün 24 fəhlə vardı. Bu fəhlələrdən 9 nəfəri başqa 
işə göndərildi, ona görə də qalan fəhlələr təyin olunmuş vaxtdan 
4
1
6
 saat artıq işləməli 
oldular. 24 fəhlə işləsə idi, bu işi nə qədər vaxta yerinə yetirərdi? 
22 
a) Hesab əməllərini komponentləri ilə nəticələri arasındakı asılılıqlardan istifadə edərək 
x
-i 
tapın: 
50
4100
:
305000
60
425
314
14
52
7008













x
. 
b) Kənddən şəhərə velosipedçi saatda 12 km sürətlə, əks istiqamətdə isə saatda 15 km sürətlə 
hərəkət etmişdir. Ona görə geri qayıdarkən yola 18 dəqiqə az vaxt sərf etmişdir. Kəndən 
şəhərə qədər məsafəni tapın. 
23 
a) İki natural ədədin nisbəti 210 və 77 ədəslərinin ən böyük ortaq i isə 168 və 224 ədədlərinin ən 
kiçik ortaq bölünəninə bərabərdir. Bu ədədləri tapın. 
b) Hesab əməllərini komponentləri ilə nəticələri arasındakı asılılıqlardan istifadə edərək 
x
-i 
tapın: 


3
2
1
75
,
5
5
,
12
2
5
,
0
85
7
1
17
16
275
,
1
4
,
3




















x
. 
24 
a) Təyyarə 
A
 şəhərindən 
B
 şəhərinə 3 günə çatdı. O birinci gün bütün yolun 
3
2
 hissəsi, ikinci 
gün birinci gün uçduğu yolun 
10
3
 hissəsi qədər, üçüncü gün isə ikinci gündən 500 km az 
uçdu. Təyyarə üç gün ərzində nüçə kilometr uçdu? 
b) İfadəni sadələşdirin: 
75
27
108
48
2
12
3
3




 
25 
a) 


2
1


n
n
 və 
1
2

n
 ədədlərinin qarşılıqlı sadə ədədlər olduğunu isbat edin. 
b) Bir sərnişin 
A
 şəhərindən qayıdarkən yaşadığı stansiyanı ötərək sonrakı stansiyada düşdü. 
Hesablama nəticəsində məlum oldu ki, qatar öz marşurutunun 
24
11
 hissəsi qədər getmiş, 
sərnişin isə stansiyasına çatmaq üçün 18 km geri getməlidir. Sərnişin yaşadığı stansiya ilə 
A
 
şəhər arasındakı məsafə qatarın bütün marşurutunun 
3
1
 hissəsinə bərabər olarsa, qatarın 
marşurutunun uzunluğu nə qədərdir? 
26 
a) Hesab əməllərini komponentləri ilə nəticələri arasındakı asılılıqlardan istifadə edərək 
x
-i 
tapın: 
165
05
,
0
:
75
,
1
8
,
2
35
,
0
2
75
,
0
7
3
6

















x
 
b) Kitabın 
12
5
 hissəsində birinci fəslə, 
3
1
 hissəsində ikinci fəslə, qalan hissəsində isə üçüncü 
fəslə aid materiallar verilmişdir. Üçüncü fəsil birinci və ikinci fəsillərdən 208 səhifə az olarsa, 
birinci və ikinci fəsil birlikdə neçə səhifə olar? 
27  a) Hesab əməllərini komponentləri ilə nəticələri arasındakı asılılıqlardan istifadə edərək 
x
-i 

---