Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Lənkəran Dövlət Universiteti



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə39/74
tarix02.01.2018
ölçüsü5,01 Kb.
#19549
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   74

103 
 
 
Referat tipli işlər-0-5 bal  

Natural ədədlərin ortaq böləni. Ən böyük ortaq bölən (ƏBOB) anlayışı. 

Natural ədədlərin ortaq bölünəni.  

Kanonik ayrılışları verilmiş natural ədədlər üzəridə əməllər. 

Həqiqi ədədin tam və kəsr hissəsi olan funksiyalar.   

n! şəklində hasilin kanonik yazılışı. 

Eyler funksiyası 

Ədəd  anlayışınin  genişlənməsi  haqqında  ilkin  təsəvvürlər.  Kəsr  anlayışı.  Kəsrlərin  bərabərlik 
şərti. Kəsrlərin müqayisəsi. 

Kəsrin  əsas  xassəsi  və  ixtisarı.  Kəsrlərin  ortaq  məxrəcə  gətirilməsi.  Kəsrlərin  vahidə  nəzərən 
növləri. 

Rasional ədəd anlayışı.  
10 
Müsbət rasional ədədlər üzərində toplama əməli. 
11 
Müsbət rasional ədədlər üzərində çıxma əməli. 
12 
Kəsrlərin vurulması. Kəsr ədədlərin hasilinin xassələri. 
13 
Ədədin kəsrə və kəsrin ədədə vurulması. Ədədin hissəsinin tapılması. 
14 
Kəsrlərin bölünməsi. Kəsr ədədlərin qismətinin xassələri. 
15 
Kəsrin natural ədədə bölünməsi. Hissəsinə görə ədədin tapılması. 
16 
Onluq kəsr, yazılışı və oxunuşu. Onluq kəsrlərin müqayisəsi. 
17 
Onluq kəsrlər üzərində əməllər. 
18 
Adi kəsrin onluq kəsrə çevrilməsi. 
19 
Dövri kəsrlər. Dövri kəsrlərin növləri. 
20 
Dövri kəsrlərin adi kəsrə çevrilməsi. 
21 
Dövri kəsrlər üzərində hesab əməlləri 
22 
Faiz anlayışı. Faizin ədədlə və ədədin faizləifadə edilməsi. 
23 
Faizə aid əsas məsələlər 
24 
Mürəkkəb faiz düsturu 


104 
 
25 
Müsbət irrasional ədəd anlayışı. 
26 
Müsbət həqiqi ədədlər çoxluğunun xassələri. 
27 
Dəqiq  və  təqribi  ədədlər.  Xəta  anlayışı.  Xətaların  mənbəyi.  Təqribi  ədədin  onluq  işarələri  və 
ədədlərin yuvarlaqlaşdırılması. Mütləq və nisbi xəta anlayışları. 
28 
Təqribi ədədlər üzərində əməllər. Əməl nəticələrinin qiymətləndirilməsi. Rəqəmlərin sayılması 
ilə təqribi hesablamalar 
29 
Həqiqi ədədlər üzərində toplama və çıxma əməlləri. 
30 
Həqiqi ədədlər üzərində vurma və bölmə əməlləri. 
 
Çalışmalar 
 
məsələ və misal həlli-0-5 bal 

a) 


120
,
600

b
D



14800
,
600

b
K
 olduqda 
b
-ni tapın. 
b) Üç məktəbli dəstəsi bir neçə kiloqram itburnu yığdı. Birinci dəstə bütün itburnunun 30 %-ini, 
ikinci dəstə üçüncüdən 4 kq çox itburnu yığdı, bu da bütün yığılmış itburnunun 
25
2
 hissəsinə 
bərabərdir. Hər dəstə neçə kiloqram itburnu yığmışdı? 

a) İki ədədin fərqi 7-dir. Böyük ədədi kiçik ədədə böldükdə alınan qismət 
3
2
5
-dir. Bu ədədləri 
tapın. 
b) p rasional, q irrasional ədəd olduqda p+q həmişə irrasionaldır. İsbat edin. 

a) Atanın addımının uzunluğu 70 sm, oğlununku isə 50 sm-dir. Ata ilə oğlunun üst-üstə düşən 
izləri arasındakı ən qısa məsafəni tapın. 
b) 
6
10

fərqini 0,001 dəqiqliklə tapın. 

a) Bir məktəbdə 840 şagird vardır, ikinci məktəbdə bunun
7
1
 hissəsi qədər çoxdur, üçüncü 
məktəbdəki şagirdlərin sayı ikinci məktəbdəkilərin 
6
5
 hissəsinə bərabərdir, dördüncü 
məktəbdə üç məktəbin şagirdləri sayının 
10
3
hissəsi qədər şagird vardır. Bu dörd məktəbdə 
cəmi neçə şagird vardır? 
b) İfadəni sadələşdirin: 


20
:
80
45
125
5


 

a) Bir usta müəyyən bir işi 40 günə, o biri isə 30 günə yerinə yetirə bilər. Onlar bir neçə gün 
birlikdə işlədilər, sonra birinci usta təklikdə 5 gün işləyərək işi başa çatdırdı. Bu iki usta 
birlikdə neçə gün işlədi və onlardan hər biri işin hansı hissəsini yerinə yetirdi?  
b) Hesab əməlinin komponentləri ilə nəticələri arasındakı asılılıqlardan istifadə edərək 
x
-i tapın: 


2
20
:
38
8
6
175
25
:
300








x
 

a) İki velosipedçi eyni vaxtda bir məntəqədən çıxaraq 60 km uzaqlıqda olan başqa bir məntəqəyə 
yola düşdü. Birinci velosipedçi saatda 14 km sürətlə, ikinci isə 
2
1
12
km sürətlə gedirdi. Onlar 


105 
 
yola düşəndən 
2
1
2
 saat sonra ikinci velosipedçi birincidən yolun hansı hissəsi qədər geri 
qalar? 
b) Hesab əməlinin komponentləri ilə nəticələri arasındakı asılılıqlardan istifadə edərək 
x
-i tapın: 


7
10
12
4
30
13
:
1225








x


a) Bir avtomobil 4 saatda 180 km yol getdi. O birinci saatda bütün yolun 
15
4
 hissəsini, ikinci 
saatda birincidəkinin 
8
5
hissəsini, üçüncü saatda birinci və ikinci saatdakıdan iki dəfə az, 
dördüncü saatda isə qalan yolu getdi. Bu avtomobil dördüncü saatda neçə kilometr yol getdi? 
b) Hesab əməlinin komponentləri ilə nəticələri arasındakı asılılıqlardan istifadə edərək 
x
-i tapın: 


2996
107
14
:
128
320
6
180
752









x


a) Fikirdə tutduğumuz ədədə 0,43 əlavə etsək, alınan nəticədən fikirdə tutduğumuz ədədin 0,58 
hissəsini və bir də 4,04 ədədini çıxsaq 30,3 alınar. Fikirdə titduğumuz ədədi tapın. 
b) 
05
,
0
1
,
38


x
 olduqda və bu ədədi iki qiymətli rəqəm saxlamaqla yuvarlaqlaşdırdıqda nisbi 
xəta nə qədər olar? 

a) Qiymətlər 15 % ucuzlaşdırıldıqdan sonra uşaq çəkməsi 4 man. 25 qəpiyə satıldı. 
Ucuzlaşdırılana qədəruşaq çəkməsi neçəyə idi? 
b) 
q
 və 
p
 ədədləri irrasional ədədlərdir. Onların cəminin həmişə irrasional olduğunu isbat edin. 
10 
a) Seperator süddən 15 % qaymaq ayırır. Qaymağın tərkibində 20 % piy vardır. Adətən yağın 
çəkisi piyin çəkisindən 16 % çox olur. 60 kq süddən nə qədər yağ alınar? 
b) 
11
5

 cəminin irrasional olduğunu isbat edin. 
11 
a) Əti bişirdikdə öz çəkisinin 35 %-ini itirir. Hər birində 40 q bişmiş ət olmaqla şənlikdə iştirak 
edənlərə 780 qab xörək hazırlamaq üçün nə qədər çiy ət götürmək lazımdır? 
b) Hesab əməlinin komponentləri ilə nəticələri arasındakı asılılıqlardan istifadə edərək 
x
-i tapın: 


1
20
:
131
:
200
2
40
120














x

12 
a) Kənddən bir piyada yola düşdü. Bundan 
2
1
4
 saat sonra həmin istiqamətdə yola düşən bir 
velosipedçi hər saatda piyadadan 
2
1
2
 dəfə çox yol gedirdi. Piyada yola düşəndən neçə saat 
sonra velosipedçi ona çatacaqdır? 
b) İsbat edin ki, kvadratı 5-ə bərabər olan rasional ədəd yoxdur. 
13 
a) Müəyyən məbləğ pul əmanət bankında hər ay özünün 20 %-i qədər artır. 3 aydan sonra pulun 
miqdarı 160 manat olarsa, ilkin məbləğ nə qədədr olmuşdur? 
b) İsbat edin ki, kubu 2-yə bərabər olan rasional ədəd yoxdur. 
14 
a) Fikirdə tutduğumuz ədəddən onun 0,3 hissəsini çıxsaq, alınan nəticəyə fikirdə tutduğumuz 
ədədin 0,4 hissəsini və bir də 2,78 ədədini əlavə etsək 25 alınar. Fikirdə tutduğumuz ədədi 
tapın. 
b) 
00074
,
0
148
,
35


a
 təqribi ədədinin nisbi xətasını faizlə tapın. 
15  a) Hesab əməllərini komponentləri ilə nəticələri arasındakı asılılıqlardan istifadə edərək 
x
-i 


Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   74




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə