Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan miLLİ konservatoriyasi
Yüklə 20,81 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kəminə MƏMMƏDOVA Fəlsəfə doktoru, dosent MUSİQİ SEMİOTİKASININ BƏZİ ONTOLOJİ ASPEKTLƏRİ Xülasə
- Açar sözlər
- Key words
- ŞİRVANIN AUTENTİK FOLKLOR NÜMUNƏLƏRİ Xülasə
- Nümunə №1 Nota köçürən: Əsədzadə Gülxanım
- Nümunə
83 Semiotika UOT 003:7 Камина Мамедова - Некоторые онтологические аспекты музыкальной семиотики 5. Кушнаренко В. Музыка/ URL: http://www.lomonosov.org/laws /fourlaws 625412.html 6. Ленин В.И. Материализм и эмпириокритицизм. Полн. собр. соч., т. 18, с. 247-248 7. Символы и знаки. Музыка/ URL: http://sigils.ru/symbols/music.html 8. Спирова Э.М. Знак или символ? /Знание. Понимание. Умение. №1, М., 2007, с.110-114 9. Татанова Е. PR в Античной мифологии. Сирены /Электронная энциклопедия URL: http://mifologia.osipova-pr.com/soderjanie/antichnost/sireny 10. Федоров В.С.Феномен Гёте в метафизике Андрея Платонова/ URL: http://philosophy.spbu.ru/userfiles/rusphil/Veche%20%E2%84%9614-6.pdf Kəminə MƏMMƏDOVA Fəlsəfə doktoru, dosent MUSİQİ SEMİOTİKASININ BƏZİ ONTOLOJİ ASPEKTLƏRİ Xülasə: İdeologiya və texniki imkanlarından asılı olaraq musiqi semiotikası ontologiyasının öyrənilmə zərurətinin aktuallığı daim meydana çıxan potensial elmi yanaşmalardan irəli gəlir. Müəllifin fikrincə, müasir dövrdə musiqili rəmzlər informasiya obrazlarının daşıyıcısı kimi inteqrativn-kommunikativ faktor rolunu oynayır, dünyanın mədəni dəyərlərini mənən nəcibləşdirirlər. Açar sözlər: Musiqi rəmzləri, ontologiya, obraz, pərəstiş, ideologiya, inkar, musiqili məlumatlar, məna inkişafı. Kamina MAMMADOVA Doctor of philosophy, Associate Professor SOME ONTOLOGICAL ASPECTS OF MUSICAL SEMIOTICS Summary: The urgency of the need to study the ontology of a musical semiotics is due to the ever-expanding potential of scientific approaches depending on ideolo- gy and technical capabilities. In the author's opinion,as carriers of information im- ages,musical symbols in the modern period, play the role of an integrative - commu- nicative factor,which spiritually ennobling a new picture of the world its values and cultural attitudes. Key words: musical symbol, ontology, image, cult, ideology, denial, music in- formation, semantic development. Rəyçilər: sənətşünaslıq üzrə elmlər doktoru, professor Ülkər Əliyeva sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, professor Lalə Hüseynova 84 “Konservatoriya” jurnalı 2017№2 (36) Gülxanım ƏSƏDZADƏ Etnomusiqişünas-magistr Email: asadzade-gulxanim@mail.ru ŞİRVANIN AUTENTİK FOLKLOR NÜMUNƏLƏRİ Xülasə: Məqalədə ekspedisiya zamanı Şirvanın qədim məskənlərindən biri olan Qobustan şəhərindən toplanılan folklor nümunələri təqdim olunur. Qarşımıza çıxan nümunələr əsasən xınayaxdı, toy və uşaq mahnılarından ibarətdir. Sahə araşdırması zamanı informatorlar müxtəlif adət-ənənələri danışaraq, musiqi nümunələri ifa etmişlər. Tədqiqat işləri bir daha sübut etdi ki, hələ də toplanılmamış musiqi nümunələri yaşamaqdadır. Açar sözlər: Şirvan, Qobustan, folklor, xınayaxdı, toy, uşaq mahnıları Azərbaycanın qədim yaşayış ərazilərindən biri, Şirvan regionunda yerləşən Qobustan 5 şəhərinin folklor musiqisi olduqca zəngindir. Lakin təəssüflə qeyd etməliyik ki, insanların böyük şəhərlərə axın etməsi ilə burada folklor nümunələri yox olmaq üzrədir. İnformatorlardan aldığımız məlumata görə qədim zamanlarda müxtəlif şənlik və məclislərdə, eləcə də məişətdə fərqli folklor nümunələri ifa edilərmiş. Musiqi sözügedən məclislərin əsas qayəsini təşkil edir. Bu səbəbdən də, xalqın yaddaşlarında qalmış və günlük həyatlarında istifadə etdikləri autentik musiqi folklor nümunələrini bu gün toplamağı özümüzə borc bilirik. Qeyd edək ki, Şirvanın autentik musiqi folklorunun ilk dəfə olaraq öyrənilməsini macar etnomusiqişünası Yanoş Şipoş həyata keçirmişdir. Müəllifin 2005-ci ildə işıq üzü görmüş “Azərbaycan el havaları. Musiqinin ilkin qaynaqlarında” adlı böyük tədqiqat əsərində (2) Şirvanın autentik musiqi folklorunun müxtəlif janrlarına dair musiqi nümunələrinə rast gəlmək mümkündür. Eləcə də, Şirvanın musiqi folklorunun öyrənilməsində professor F.Xalıqzadənin də müstəsna xidmətləri olmuşdur. Adı çəkilən ərazidən topladığımız nümunələr toy, xınayaxdı və uşaq mahnıları ilə bağlı ifa olunur. Təqdim edəcəyimiz ilk nümunələr ənənəvi xınayaxdı havalarıdır. Azərbaycan xalqının təfəkküründə toy adət-ənənəsi ən qədim tarixə malik, çal-çağırlı bir hadisədir. Xınayaxdı mərasiminin iştirakçıları qadınlar və cavan qızlardır. Sözügedən mərasim bütün gecə boyu davam edir və şənlik zamanı müxtəlif mahnılar, rəqslər ifa edilir. Biz Sündü ekspedisiyası zamanı xınayaxdı ilə bağlı iki nümunə əldə edə bildik. Qeyd edək ki, informatorlardan biri Orucova Gülcahanın verdiyi məlumata əsasən bu nümunələri ona öz nənəsi oxuyub. Daha sonralar bu nümunələri 5Tarixi abidələri və ziyalıları ilə tanınan bu kənd, Bakıdan 101 km uzaqlıqda yerləşir. Əhalisi əkinçilik, üzümçülük və heyvandarlıqla məşğul olur. 85 Etnomusiqişünaslıq UOT 78.031.4 Gülxanım Əsədzadə - Şirvanın autentik folklor nümunələri informantın özü Şamaxıda fəaliyyət göstərən folklor ansamblının tərkibində ifa etməyə başlayıb. Gəlinin yeni həyata qədəm qoyması ilə əlaqədar ağbirçək və yaşlı qadınların ona xeyir-dua, öyüd-nəsihət və məsləhətlərin verilməsi musiqi parçasının sözlərində aydın şəkildə xarakterizə olunur. Səkkiz hecalı quruluşa malik olan poetik mətn musiqi ilə vəhdət təşkil edir. Nümunə №1 Nota köçürən: Əsədzadə Gülxanım Nümunə toy mərasiminə uyğun ritmik özəlliyi ilə seçilir. Melodiya Azərbaycan musiqisinə xas olan 6/8 ölçüsündə ifa olunur. Ümumilikdə, bəndlərin musiqisi arasında fərq müşahidə edilmir. Ona görə deyə bilərik ki, hər bənd bir perioddan və hər misranın sözləri bir frazadan ibarətdir. Birinci və ikinci misranın melodiyası birinci cümləni, üçüncü və dördüncü misranın melodiyası isə ikinci cümləni əmələ gətirir. İki cümlədən ibarət olan period formasında hər cümlənin üçüncü və dördüncü xanəsi eynidir: Qeyd etmək lazımdır ki, cümlələrin hamısı əsas pərdədə bitir. İnformator nümunəni ifa edən zaman ikinci bəndi bir qədər yüksələn creshendo ifa etmişdir. Hər bəndin əvvəli crescendo olunduğu halda, bəndin son iki melodik misrası diminuendo ifa olunurdu. Tətbiqi əhəmiyyət daşıyan xınayaxdı nümunəsi tam kadensiya ilə tamamlanır. Toy mərasim musiqisi ilə bağlı olan digər nümunə “Səhəng” adlanır. Nümunə №2. Nota köçürən: Əsədzadə Gülxanım Yüklə 20,81 Kb. Dostları ilə paylaş:
|