Azərbaycan tarġXĠ ÜZRƏ qaynaqlar
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
92 xü rrəmilərin pusquda qoĢun saxladığ ı yerə yollandılar. On lar gecə yarsı yola düĢdüklərindən, düĢərgədə adamların ço xu bundan xəbərsiz idi. Sonra o (BəĢir), dəstəbaĢçılarına xəbər göndərdi ki, silahla rla döyüĢə hazırlaĢsınlar, çünki, ə mr [AfĢin] sübh çağı yola düĢ əcəkdir. Hava iĢıqlananda AfĢin əvvəllər etdiyi kimi, özü ilə əsgərə, neft yağdıranlar, neftatan manacaqlar və məĢ`əllər götürüb həqiqətən də irəli yerid i. Sübh çağı o, ibadət elədi. Sonra o, təbilləri çadırıb hə miĢə dayandığı yerə çatana kimi irə lilədi. Adət üzrə yenə də dəri düĢənək sərildi və kürsü qoyuldu. Bu va xtadək Bu xa ra xudatı hər gün dayandığı yerdə-da mın baĢında gözləyirdi. Lakin həmin fövqaladə gündə o, Əbu Səid, Cəfər əl-Xəyyat və Əhəd ibn Xəlillə b irlikdə qoĢunun önündə gedirdi. Be lə hərbi dü zülüĢ qaydası bu dəfə adamlara qeyri-adi göründü və o, (AfĢin) onla ra ə mr etdi ki, A zin in olduğu təpəyə yaxınlaĢsınlar və onu mühasirəyə alsınla r, ha lbuki bu va xtadək o, bunu onlara qadağan edirdi. Adamlar yu xarıda adı çəkilən həmin dörd dəstə baĢçıları ilə təpə mühasirəyə alınana kimi irə lilədilər. Cəfə r ə l-Xəyyat Bə zzin g iriĢ yolunun yaxınlığında idi, Əbu Səid onun yanında, Bu xaraxudat Əbu Səidin tərəfində id i. On lar bu cür birgə gə ldilər və təpənin ətrafını dövrələdilər. Dərənin aĢağı hissəsində səs-küy böyük idi. A zinin yerləĢdiyi təpənin altındakı pusquçular artıq türk BəĢir və fərqanəlilərin üzərinə atılıb, bir müddət davam edən döyüĢə giriĢ miĢdilər. ToqquĢma böyüyüb qarıĢıqlığa çevrilmiĢdi. DüĢərgədə adamlar onların q ıĢqırtılarını eĢidib təĢviĢə düĢümüĢdülər, lakin AfĢin əmr etdi ki, carçılar çağ ırsınlar: ―Ey adamlar! Onlar türk BəĢir və fərqanəlilərd ir. Mən onları [qabağa] göndərmiĢəm,, onlar pusquda duranları aĢkara çıxarırılar, buna görə də əbəs yerə narahat olmayın!‖ Ġrə lidə olan p iyada atıc ıla r bunu eĢidib dağın zirvəsinə qalxdılar və AfĢinin tapĢırdığı kimi iĢarə verd ilər. QoĢunlar b ir fərsəx məsafədə o landa onlardan aralı o la dağlardan qara bayrağı necə endiyin i gördülər və onlar da yuxarısında Azin olan dağdan üzü aĢağı enməyə baĢaldılar, çünki verilən iĢarə onların qarĢılan ması üçün əsas idi. Adamlar Azinin düĢərgəsində onları gördükdə, Azin xürrəmilərin b ir q ismini onlara qarĢı göndərdi, [AfĢin in] əsgərləri onları gördükdə ço x qorxdular. Sonra AfĢin onlar xəbər göndərib bildirdi ki, bu bizim p iyadalardır və Azinə qalib gəlməkdə b izə kö mək edəcəklər. Ondan Cəfə r ə l-Xəyyat üzbəüz o lduqları Azin və onu məsləkdaĢlarına hə mlə etdilər, la kin sonuncular (xürrə milə r) onla rın ü zərin atıldılar və onları dərəyə tərəf geri çə kilməyə məcbur etdilə r. Sonra Əbu Sə idin ya xın ada mlarından və onun davamç ıla rından olan Mü`ə z ibn Məhəmməd və ya Məhə mməd ibn Mü`ə z adlı b irisi bir neçə nəfərlə onlara döyüĢə girdi, lakin birdən onları atlarının dırnaqları altında çalalar əmələ gəld i və Əbu Səidin isə süvariləri bir-b irinin ardınca yerə yıxıldılar. Belə o lduqda, AfĢin iĢçi alayına əmr etdi ki, onların evlərin daĢlarını daĢıyıb bu çala ları doldursunlar. Onlar be lə də etdilər, bundan 93 sonra adamlar daha bir hücu m etdilər. A zin dağ baĢında arabalara dağ yığdırıb saxlamıĢdı və qoĢunlar hücum edən zamanı o həmin arabaları onlara qarĢı buraxd ı. Lakin onlar aralandılar və arabalar diy irlənib aĢağı ötdü. Sonra adamlar hər iki tərəfdən hücum etdilə r.Babək ö z ada mla rın ın mühasirəyə düĢdüyünü gördükdə AfĢinin yaxınlığ ından, onun əyləĢdiyi təpədən bir mil aralıda ola qapıdan çıxıb Bəzzi tərk etdi. Babək b ir neçə tərəfdaĢları ilə soraqlaĢıb AfĢini soraqladı. Əbu Duləfin tabeliyində ola adamlarından biri soruĢdu: ―Bu kimd ir?‖ Onla r cavab verdilər: ― Bu, Babəkd ir o, AfĢini a xtarır‖. Əbu Duləf bu bardədə AfĢin əxəbər çatdırdı, o isə təcili olaraq Babəki tanıyan adam göndərdi. Həmin adam ona baxandan sonra geri qayıdıb AfĢinə dedi: ―Bəli, o həqiqətən Babəkdir‖. Onda AfĢin irəliləyərək onunla və onu yoldaĢları ilə ü zbəüz danıĢıqlar aparmağa yarıyan məsafəyə kimi qabağa gəldi, A zin olan yerin ətrafında döyüĢ uzanırdı və Babək AfĢinə dedi: ―Mən mö minlə rin əmirindən aman istəyirəm‖. ―Mən bunu sənə artıq tə klif et miĢəm, -deyə AfĢin cavab verdi, və bu, nə vaxt istəsən, sənin öz ixtiyarındadır‖ 1 - dedi. ―Mən bunu indi istəyirə m, -deyə Babə k cavab verd i, -bu Ģərtlə ki, sən mənə a ilə mi hazırla maq üçün möhlət verəsən‖. ―Allaha and içirə m!-deyə AfĢin dilləndi, -Mən artıq b ir neçə dəfə sənə məsləhət görmüĢdüm, s ən isə mənim məsləhətimi qəbul et mədin. Mən sənə bir daha məsləhət bilirə m, sənə əmin-a malıq almaq üçün sabahkı məqamdan bu gün daha münasibdir‖. Babək dedi: ―Mən bunu qəbul edirəm, ey əmir. Mən im istədiyim də e lə budur‖. ― Ya xĢı, -deyə Babək cavab verdi, -Filankəsə, filankəsə gəldikdə isə, onlar hazırda [döyüĢ gedən] bu təpələrdədirlər, ona görə də ö z adamlarına əmr et, əl sa xlasınlar‖ . Ġnandığım ada mla rdan biri mənə dedi ki, AfĢinin e lçisi ada mları gətimə k üçün yola düĢdü, ona dedilər ki, fə rqanəlilərin bayrağı artıq Bə zzdədir və qalaların üzə rində qald ırılmıĢdır, buna gör də , ada mları [a rxasınca aparmaq üçün] haylayıb atını irəli çapdı. Sonra o, Ģəhərə daxil oldu, onlar da bunu etdilər və bayraq qaldırıb iĢarə verə-verə istehka mlara qa lxd ıla r, Bə zzin küçə və meydanları adamlarla dolmuĢdu. Sonra həmin pusquda duranlar istehkamların qaplarını açıdlar və piyadalar [ərəb] qoĢunu ilə döyüĢə girdi. Bu vaxt Babək [Ģəhərdən] çıxıb HəĢtadsər yaxınlığında dərəyə gird i. AfĢin öz dəstə baĢçıları iə istehka mların qapıları ağ zında döyüĢməkdə idi xürrəmilər fədakarlıqla vuruĢurdular. Sonra o, neftyağdıranları çağırıb 1 Bu fakt və ondan sonra vərilən yazı göst ərir ki, AfĢinlə Babək arasında əlaqə olmuĢdur. (bu barədə ət-Təbəri susur). AfĢinin məhkəməsində xatırladılanların məktub da bunu sübut edir. Məktub haqqında bax: ibn əl-Əsir. Əl-Kamil fi-ti-tarix, s. 78. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|