Azərbaycanin quruda neftqazçixarma kompleksiNDƏ İQTİsadi
Yüklə 2,94 Kb. Pdf görüntüsü
|
olanların əmək haqqı məsələsinə, onların mükafatlandırılmasına diqqət artırılmalıdır. Müvafiq işlərlə məşğul olanların iş yerləri müasirləşdirilməli, onları yeni texniki avadanlıqlarla təchizi məsələsi ön plana çəkilməlidir. Azərbaycan Respublikası dövlət müstəqilliyini əldə etdikdən sonra digər sahələr olduğu kimi mühasibat uçotu, audit işinin yenidən təşkili və təkmilləşdirilməsi problemləri ilə də üz-üzə dayanmışdır. Artıq respublikada «Mühasibat uçotu», «Auditor xidməti» haqqında qanunlar, qəbul edilmiş və bu sahədə müəyyən normativ hüquqi aktlar , qərarlar, qərarlar təsdiq olunmudur. Uçot praktikasına «qeyri-maddi aktivlər», «maliyyə qoyuluşları», «icarə münasibətləri», «səhmlər», «istiqrazlar», kimi yeni uçot obyektləri daxil edilmiş, mühasibat uçotunun təşkilində bir sıra dəyişikliklər baş vermiş, «sərbəst mühasib», «müəssisənin uçot siyasəti» kimi anlayışlar yaranmışdır. Mühasibat uçotunun, audit işinin qarşısında duran vəzifələrin yeni iqtisadi sistemə uyğunlaşması prosesi sürətlənmişdir. Lakin bütün bunlarla yanaşı mühasibat uçotunun, audit işinin səviyyəsinin dünya standartlarına çatdırılması prosesi hələ də özünün tam həllini tapmamışdır. Bunlardan mühasibat uçotunun hesablar planının bazar iqtisadiyyatının tələblərinə dolğun cavab verməməsi, bu istiqamətdə bir çox vacib uçot təlimatlarının tərtibinin sürətləndirilməməsi, müəyyən uçot əməliyyatların keçmiş Sovetlər İttifaqının müvafiq təlimatları ilə tənzimlənməsi prosesi davam etməsi, və bu kimi həllini gözləyən uçot atributlarının təkmilləşdiriməsinin ləng inkişafı, yeni iqtisadi şəraitdə mühasibat uçotu işinin təşkilində qüsurlu cəhətlərdəndir. Azərbaycan Dövlət müstəqilliyinin əldə etdikdən sonra, dünyanın bir çox iri investorları, maliyyə sənaye qrupları, ələxsus da zəngin neft ehtiyatları ilə əlaqədar nəhəng neft şirkətləri respublikaya sərmayə qoyuluşlarına sürət vermişlər. Bu təşkilatlar kapital qoyuluşu prosesinin həyata 90 keçirilməsində özlərinin maliyyə işlərinin təşkilində, təmsil etdikləri dövlətlərin və ümumiyyətlə dünya biznesinin qəbul etdiyi mühasibat uçotunun norma və qaydalarına üstünlük verirlər. Bundan başqa Azərbaycanda investisiya qoyuluşu həyata keçirən maliyyə nəhəngləri «Dünya Yenidənqurma və İnkişaf Bankı» «Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı» digər iri banklar, maliyyə qrupları, iqtisadiyyatımıza sərmayə qoyuluşlarında respublikada maliyyə, uçot, audit işinin dünya standartlarına uyğunlaşmasını və əməliyyatların Avropa- Amerikanın uçot qaydalarına müvafiq olaraq aparılmasını təgid və təmin edilməsini şərtləndirirlər. Dünya uçot praktikasında məqbul sayılan bu sistemlərə keçmək yüksək səviyyəli mütəxəssislərin, peşakarların mövcudluğunu tələb edir. Məhz buna görə də respublikada maliyyə uçot işində beynəlxalq standartlara keçiddə mühasibat uçotu, audit işi üzrə kadrların hazırlanmasına xüsusi diqqət yetirməli, iqtisadçı kadrların təkmilləşdirilməsi sahəsində müvafiq işlər görülməlidir. Bununla qeyd etmək istərdik ki, neft sənayesində qanunvericilik işi ciddi təşkil edilməlidir. Sahənin normal fəaliyyəti üçün qanunvericilik bazası daim genişləndirilməli və təkmilləşdirilməlidir. Sahə üzrə qəbun olunan qanunlar öz mükəmməlliyi, konkretliliyi və uzun ömürlüllüyü ilə fərqlənməlidir. Prezidentimiz H.Ə.Əliyevin Milli Məclisə ünvanladığı aprel 1998-ci il tarixli müraciətində qeyd olunduğu kimi «İqtisadiyyat sahəsinə aid olan qanunlar abstrakt modellər əsasında, qeyri-müəyyən şərait üçün hazırlanmalıdır, həmin qanunlar müasir bazar iqtisadiyyatının tələblərinə uyğun olmaqla yanaşı mövcud olan konkret ictimai münasibətlərdən və xüsusiyyətlərdən yan keçə bilməzlər» 16 . Azərbaycanda uzun müddət yüksək ixtisaslı iqtisadçı elmi kadrların sayı çox olmuşdur. Bu elmi kadrların əksəriyyəti iqtisad elminin ümumi nəzəri problemsləri üzrə 16 «Azərbaycan» qəzeti H.Ə.Əliyevin Milli Məclisə müraciəti. 18 aprel 1998-ci il. 91 ixtisaslaşdırılmış, qiymət, maliyyə, mühasibat uçotu, beynəlxalq iqtisadiyyat və sair diqqət yetirilmişdir. Hazırda isə bazar iqtisadiyyatının tələblərinə ehtiyac daha da artmışdır. İndiki şəraitdə bu xüsusi ixtisas tələb edən amillərin uzun müddət Azərbaycan Dövlət İqtisad İnstitutunda hazırlandığını burada müvafiq ənənənin mövcudluğunu nəzərə alaraq indiki şəraitdə də mühasibat, maliyyə, audit kadrların mühüm hissəsinin bu elm ocağında hazırlanmasına üstünlük verilməlidir.Mühasibat uçotunun adaptasiyasına Qərbin qabaqcıl təcrübəsinə əsaslanaraq Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün mümkün mühasibat, uçot prinsipləri qəbul olunmalıdır. Heç şübhəsiz ki, uçotunun təkmilləşdirilməsi prosesi iqtisadiyyatımızda sahibkarlığın, inkişafına biznes işinə kömək edəcək, istehsalın artmasının, dövlət büdcəsinin möhkəmləndirilməsini dövlətin iqtisadi siyasəti qüdrətini artmasını təmin edəcəkdir. Bütün bunlara nəzərən, respublikada müvafiq tədbirlərin həyata keçirilməsi, məqsədi ilə təkmilləşdirilmə, konkretləşdirmə proseslərinə daha ciddi təşəbbüslər edilməlidir. Mühasibat uçotu, audit işinin adaptasiyasına sürət verməklə təbii ki, vergi qanunvericiliyi məruz qalacaqdır vergi sistemində dəyişikliklərə uyğun mühasibat uçotunda hesatlandırma sistemində müvafiq işlərin görülməsi üçün operativlik təmin olunmalı, respublikada mühasiğbat uçotunun beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılmasının təşkilatı, texniki məsələləri bazar münasibətlərinin inkişaf səviyyəsi ilə əlaqələndirilməlidir. Biz dünya təcrübəsinə əsaslanaraq qed etməyi lazım bilirik ki, iqtisadi islahatların lokomotivi zəngin təcrübəyə və iqtisadi biliyə malik olan mütəxəssislər ordusu ola bilər. Akademik Z.Ə.Səmədzadənin qeyd etdiyi kimi, respublika sənayesində zəruri struktur dəyişiklikləri kadrların hazırkanması sistemində də ciddi dəyişikliklərin edilməsini 92 Yüklə 2,94 Kb. Dostları ilə paylaş:
|