58
Sonra dövlət başçıları jurnalistlərin suallarını cavablan-
dırdılar.
U ğ u r A l ı c ı (TRT): Birinci sualım hər iki прezidentədir.
İki ölkə arasında münasibətlər tarixi əlaqələrə bağlıdır. Bu
çərçivədə viza rejiminin aradan qaldırılması məsələsi səfər
zamanı müzakirə olundumu? Digər sualım isə Ermənistan ilə
Azərbaycan arasındakı Dağlıq Qarabağ probleminin həllin-
dəki son vəziyyətlə əlaqədardır. Ermənistanın nizamlanma
prosesi ilə bağlı göstərdiyi diplomatik yol çözümsüzlüyə
istiqamətlənibmi? Təşəkkür edirəm.
İ l h a m Ə l i y e v: Bu gün görüş zamanı gündəlikdə olan
bütün məsələlər müzakirə olundu və çox ciddi fikir müba-
diləsi aparıldı. Qeyd etdiyim kimi,
bütün məsələlər çox səmi-
mi və qardaşlıq şəraitində müzakirə olundu. Türkiyə ilə
Azərbaycan arasında çoxsaylı müqavilələrin olması aramız-
dakı əlaqələrin inkişafı üçün hüquqi zəmin yaradır. Deyə
bilərəm ki, bütün sahələrdə aramızdakı əlaqələri hüquqi
sənədlər tənzimləyir. Viza məsələsi də bu gün müzakirə olun-
du. Bu məsələnin həlli üçün Azərbaycanda daxili prose-
durlar keçирилməlidir. Bildiyiniz kimi, Türkiyə bütün türkdilli
ölkələrlə vizaların birtərəfli qaydada qaldırılması üçün
praktiki addımlar atmışdır. Biz bu addıma görə çox min-
nətdarıq. Ümid
edirəm ki, bütün daxili prosedurlar başa ça-
tandan sonra Azərbaycan tərəfindən də buna bənzər addım
atılacaqdır.
O ki qaldı Ermənistan–Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ mü-
naqişəsinin həlli məsələsinə, mən deyə bilərəm ki, biz artıq
həlledici mərhələdəyik. Çünki son 5-6 il ərzində aparılan
danışıqlar müəyyən təkliflərin hazırlanmasına gətirib çıxar-
mışdır. Bu təkliflər Minsk qrupu tərəfindən rəsmi şəkildə Er-
mənistana və Azərbaycana təqdim edilmişdir. Təkliflər ba-
lanslaşdırılmış mahiyyət daşıyır. Təkliflərin qəbul olunacağı
təqdirdə məsələnin dinc yollarla və Azərbaycanın ərazi bü-
tövlüyü çərçivəsində həlli mümkün olacaqdır.
Təkliflərin ma-
59
hiyyəti
ondan ibarətdir ki, Azərbaycanın işğala məruz
qalmış bölgələrindən Ermənistanın işğalçı qüvvələri çıxarılır
və Azərbaycan vətəndaşları öz doğma dədə-baba torpaq-
larına qayıdırlar. Bununla bərabər, təhlükəsizliyin təmin
olunması üçün bölgədə sülhməramlı qüvvələr yerləşdirilir.
Ermənistanla Dağlıq Qarabağ arasında dəhlizin fəaliyyət
göstərməsi və digər məsələlər nəzərdə tutulur. Məsələnin
mahiyyəti ondan ibarətdir ki, Azərbaycan torpaqları işğal
altından çıxır və beləliklə, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün
bərpası təmin olunur.
O ki qaldı Dağlıq Qarabağın son statusuna, bu, gələcəyin
işidir. Azərbaycan tərəfi dəfələrlə bəyan etmişdir ki, Dağlıq
Qarabağın Azərbaycandan kənarda heç bir statusuna heç
vaxt öz razılığını verməyəcək və beynəlxalq hüquq normaları
bu mövqeнi müdafiə edir. Əgər
Ermənistan tərəfi konstruk-
tivlik nümayiş etdirərsə və beynəlxalq normalara hörmətlə
yanaşarsa, beynəlxalq təşkilatların qətnamələrinə riayət
edərsə və başqa ölkənin torpaqlarından öz işğalçı qüvvələrini
çıxararsa, o zaman məsələ öz həllini tapacaqdır. O zaman
Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh yaranacaq, bütün
kommunikasiyalar açılacaq və bölgəyə geniş mənada əmək-
daşlıq gələcəkdir. Biz bunu arzulayırıq və Ermənistan tərə-
findən konstruktiv addımları gözləyirik.
A b d u l l a h G ü l: Bəli, hörmətli Prezident izah etdi,
onun dediklərinə mən də eynilə qatılıram. Viza ilə bağlı
məsələni,
təbii ki, müzakirə etdik. Hazırkı durumda Azər-
baycanın bəzi mülahizələri vardır ki, bu məsələləri aidiyyatи
qurumlarımız müzakirə edəcəklər və ümid edirəm ki, bu iş
yaxın zamanlarda başa çatacaqdır.
Ermənistan–Azərbaycan münasibətləri ilə bağlı şübhəsiz
ki, çox geniş müzakirələr apardıq, son vəziyyəti cənab Pre-
zident ətraflı şəkildə izah etdi. Əminik ki, biz Qafqazı sabit
əməkdaşlıq bölgəsinə çevirəcəyik. Bunun üçün də problem
həll edilməlidir. Bu münaqişə 18 ildir bu qaydada davam
etmişdir, bundan sonra belə davam etməməlidir. Mütləq gö-
60
rüşmək, müzakirə aparmaq, bəzən açıq,
bəzən gizli diplo-
matik fəaliyyət göstərmək lazımdır. Şübhəsiz ki, münaqişə
Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll olunmalıdır.
Bunu hər kəs bilməlidir. Çünki BMT-nin tanıdığı sərhədlərin
hər hansı şəkildə başqa bir ölkə tərəfindən işğalı nə bey-
nəlxalq hüquq tərəfindən qəbul edilə, nə də hər hansı şəkildə
müsbət qarşılana bilər.
S e v i n c İ s g ə n d ə r o v a (Space TV): Mənim sualım
Türkiyə prezidenti cənab Abdullah Gülədir. Hörmətli cənab
Prezident, bundan əvvəl mediada 2010-cu il sentyabrın 11–17-də
NATO çərçivəsində Ermənistanda keçiriləcək təlimlərlə bağlı
Türkiyə–Ermənistan sərhədinin açılması ehtimalı barədə mə-
lumatlar getmişdi. Bu məsələyə münasibətinizi bildirməyi xa-
hiş edirik. Təşəkkür edirəm.
A b d u l l a h G ü l: Bu mövzunu bir az əvvəl də müzakirə
etdik. Qafqazın sabitlik və əməkdaşlıq bölgəsinə çevrilməsi
üçün bütün problemləri müzakirə etməyimiz, bunları sülh
şəraitində həll etməyimiz vacibdir.
Bütün bunlar bölgədə
daha geniş əməkdaşlığa, bölgədə sərhədlərin açılmasına, ye-
ni yolların çəkilməsinə, daha böyük iqtisadi fəaliyyətə imkan
verəcəkdir. Bunun üçün hamımız birlikdə bu fəaliyyəti həya-
ta keçiririk. Bəzən siz görürsünüz, açıq müzakirə edirik. Bə-
zən də sizin görmədiyiniz, səssiz, amma qətiyyətli fəaliyyətlə
həll olunur.
Ümid edirəm ki, bölgədəki
bütün problemlər həll edilən-
dən sonra daha geniş əməkdaşlıq məkanı ortaya çıxacaqdır.
O zaman mövcud yollardan əlavə, yeni yollar, yeni dəmir
yolları çəkiləcəkdir. Bu bölgə inanılmaz şəkildə çox cəlbedici
əraziyə çevriləcəkdir və bölgədəki bütün xalqlar daha firavan
yaşayacaq, daha xoşbəxt olacaqлар.