Beynəlxalq İqtisadi Münasibətlər Kitabın təşkil edilməsində göstərdiyi köməyə görə müəllimim Rəşad Fərhad oğlu

 

464

 

 

BMT üzvünün əleyhinə Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən preventiv və ya məcburiyyət 

tədbiri görülmüşsə, Baş Məclis, Təhlükəsizlik Şurasının təqdimatı əsasında onun Təşkilatın 

üzvü kimi malik olduğu öz hüquq və imtiyazlarını həyata keçirməsini müvəqqəti dayandıra 

bilər.  Bu  hüquq  və  imtiyazların  həyata  keçirilməsi  Təhlükəsizlik  Şurası  tərəfindən  bərpa 

oluna  bilər  (maddə  5).  Nizamnamədə  təsbit  olunmuş  prinsipləri  sistematik  qaydada  pozan 

BMT  üzvü  Təhlükəsizlik  Şurasının  təqdimatı  əsasında  Baş  Məclis  tərəfindən  Təşkilatdan 

çıxarıla bilər (maddə 6).  

BMT-nin  əsas  orqanları  Nizamnamənin  III  fəslində,  maddə  7-də  göstərildiyi  kimi, 

Baş  Məclis,  Təhlükəsizlik  Şurası,  İqtisadi  və  Sosial  Şura,  Qəyyumluq  Şurası,  Beynəlxalq 

Məhkəmə  və  Katiblikdir.  Beynəlxalq  Məhkəmədən  başqa  bütün  digər  oqranlar  BMT-nin 

Nyu-Yorkdakı  əsas  binalarında  yerləşirlər.  Beynəlxalq  Məhkəmə  isə  Haaqada  (Niderland) 

yerləşir. 

BMT Nizamnaməsinə uyğun olaraq, Baş Məclis BMT-nin fəaliyyətində əhəmiyyətli 

rol oynayır. O, əsas beynəlxalq sənədlərin hazırlanmasında və beynəlxalq hüququn prinsip 

və normalarının kodifikasiyasında yaxından iştirak edir. 

Nizamnamənin IV fəsli bütövlüklə Baş Məclisə həsr edilmişdir. Maddə 9-a görə, Baş 

Məclis  BMT-nin  bütün  üzvlərindən  ibarətdir  və  hər  bir  üzvün  Baş  Məclisdə  beş  nəfərdən 

artıq nümayəndəsi ola bilməz.  

Bu  orqanın  funksiya  və  səlahiyyətləri  Nizamnamənin  10-17-ci  maddələrində  öz 

əksini tapmışdır.  

Maddə  10-a  görə,  Baş  Məclis  Nizamnamənin  tətbiq  dairəsində  olan  və  yaxud 

Nizamnamə ilə nəzərdə tutulmuş orqanlardan hər hansı birinin səlahiyyət və funksiyalarına 

aid olan istənilən məsələ və ya işləri müzakirə edə bilər. 12-ci maddə ilə (bu maddəyə görə, 

Təhlükəsizlik Şurası, hər hansı bir mübahisə və ya situasiya ilə bağlı Nizamnamənin onun 

üçün nəzərdə tutduğu funksiyaları yerinə yetirdiyi zaman, Baş Məclis, Təhlükəsizlik Şurası 

ondan  bu  barədə  xahiş  etmədiyi  halda,  həmin  mübahisə  və  ya  situasiya  ilə  bağlı  heç  bir 

tövsiyə verə bilməz) nəzərdə tutulmuş hallardan başqa, BMT üzvlərinə və ya Təhlükəsizlik 

Şurasına və yaxud onların hər ikisinə hər hansı bu cür məsələ və ya işlər üzrə tövsiyələr edə 

bilər. 

BMT-nin strukturu Sxem 12.1.-də öz əksini tapmışdır. 

---

 

www.un.org  

B

 

M

 

T

 

–

 N I N   Ə S A S   O R Q A N L A R I

 

Beynəlxalq 

Məhkəmə 

Təhlükəsizlik 

Şurası 

Baş Məclis 

İqtisadi və 

Sosial Şura 

Himayəçilik 

Şurası 

Katiblik 

Baş Katibin Dəftərxanası 

 

Daxili Nəzarət Xidmətləri 

İdarəsi 

 

Hüquqi Məsələlər İdarəsi 

 

Siyasi Məsələlər 

Departamenti 

 

Tərki-silah Məsələləri 

Departamenti 

 

Sülhün Dəstəklənməsi  üzrə 

Əməliyyatlar Departamenti 

 

Humanitar Fəaliyyətin 

Koordinasiyası İdarəsi 

 

İqtisadi və Sosial Məsələlər 

Departamenti 

 

Baş Assambleyanın İşləri və 

Konferensiya İdarəetməsi 

Departamenti 

 

İctimai İnformasiya 

Departamenti 

 

İdarəetmə Məsələləri 

Departamenti 

 

İraq üzrə Proqram İdarəsi 

 

Təhlükəsizlik Məsələləri üzrə 

BMT Koordinatoru 

 

Narkotiklərə Nəzarət və 

Cinayətkarlıq İdarəsi 

 

BMT-nin Cenevrə Şöbəsi 

 

BMT-nin Vyana Şöbəsi 

 

BMT-nin Nayrobi Şöbəsi 

 

 

İXTİSASLAŞMIŞ QURUMLAR* 

 

Beynəlxalq Əmək Təşkilatı - BƏT 

 

BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı 

Təşkilatı - FAO 

 

BMT-nin Təhsil, Elm və Mədəniyyət 

Məsələləri Təşkilatı - YUNESKO 

 

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı - ÜST 

 

Dünya Bankı Qrupu 

 

Beynəlxalq Yenidənqurma və İnkişaf 

Bankı - BYİB 

 

Beynəlxalq İnkişaf Assosiasiyası - BİA 

 

Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası - 

BMK 

 

Çoxtərəfli İnvestisiyalar üzrə Zəmanət 

Agentliyi - MİGA 

 

İnvestisiya Mübahisələrinin 

Tənzimlənməsi üzrə Beynəlxalq 

Mərkəz 

 

Beynəlxalq Valyuta Fondu - BVF 

 

Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatı 

 

Beynəlxalq Dəniz Təşkilatı 

 

Beynəlxalq Elektrik Əlaqəsi İttifaqı 

 

Ümumdünya Poçt İttifaqı 

 

Ümumdünya Meteorologiya Təşkilatı 

 

Ümumdünya Əqli Mülkiyyəti Təşkilatı 

 

Beynəlxalq Kənd Təsərrüfatı İnkişafı 

Fondu 

 

Birləşmiş Millətlərin Sənaye İnkişafı 

Təşkilatı - YUNİDO 

Funksional Komissiyalar 

Xüsusi İnkişaf Komissiyası 

 

İnsan Haqları Komissiyası 

 

Narkotik Vasitələr Komissiyası 

 

Cinayıtkarlıq və Cəza Hüququ 

Komissiyası 

 

Elm və Texnika Komissiyası 

 

Dayanıqlı İnkişaf Komissiyası 

 

Qadınların Vəziyyəti Komissiyası 

 

Əhali Yerləşməsi və İnkişaf 

Komissiyası 

 

Statistika Komissiyası 

 

Regional Komissiyalar 

Afrika İqtisadi Komissiyası 

 

Avropa İqtisadi Komissiyası 

 

Latın Amerikası və Karib hövzəsi 

İqtisadi Komissiyası 

 

Asiya və Sakit Okean İqtisadi və 

Sosial Komissiyası 

 

Qərbi Asiya İqtisadi və Sosial 

Komissiyası 

 

Meşələr üzrə BMT Forumu 

 

Sessiya və daimi komitələr 

 

Konsultativ, xüsusi orqanlar 

BMT ilə əlaqəli orqanlar 

Kimyəvi Silahın Qadağan 

edilməsi üzrə Təşkilat 

MAQATE 

Atom Enerjisi üzrə Beynəlxalq 

Agentlik 

 

ÜTT (ticarət) 

Ümumdünya Ticarət Təşkilatı 

ÜTT (turizm) 

Ümumdünya Turizm Təşkilatı 

Nüvə Sınaqlarının Qadağan 

edilməsi üzrə BMT Komissiyası 

Hərbi Qərargah Komitəsi 

 

Daimi komitələr və xüsusi orqanlar 

 

Keçmiş Yuqoslaviya üzrə Beynəlxalq Tribunal 

 

Ruanda üzrə Beynəlxalq Tribunal 

 

Müşahidə, nəzarət və təftiş üzrə Komissiya (İraq) 

 

BMT-nin Kompensasiya Komissiyası 

 

Sülhün dəstəklənməsi üzrə BMT əməliyyatları və missiyalar 

Əsas komitələr 

 

Digər sessiya 

komitələri 

 

Daimi komitələr 

və xüsusi orqanlar 

 

Digər köməkçi 

orqanlar 

PROQRMLAR və FONDLAR 

 

YUNKTAD 

BMT-nin Ticarət və İnkişaf 

Konfransı 

BMTİP 

BMT-nin İnkişaf Proqramı 

BMT-nin qaçqınların işi üzrə Ali 

Komissarının İdarəsi 

 

 

 

BTM 

Beynəlxalq Ticarət Mərkəzi 

(YUNKTAD/ÜTT) 

YUNİFEM 

Qadınların inkişafı üzrə BMT 

Fondu 

YUNİSEF 

BMT-in Uşaq Fondu 

 

 

 

Narkotiklərə Beynəlxalq Nəzarət 

üzrə BMT Proqramı 

BMT könüllüləri 

Dünya Ərzaq Proqramı 

 

 

 

Ətraf mühit üzrə BMT Proqramı 

BMT-nin kapital inkişafı Fondu 

Fələstin qaçqınlara yardım üzrə 

BMT-nin Yaxın Şərq Agentliyi** 

 

 

Əhali məntəqələri üzrə BMT 

Proqramı (BMT-Habitat) 

Əhali yerləşməsi sahəsində BMT 

Fondu 

 

BMT-nin DİGƏR TƏŞKİLATLARI 

 

Insah Haqları üzrə Ali 

Komissarın İdarəsi 

Layihələrə xidmət üzrə 

BMT İdarəsi 

BMT Universiteti 

BMT Personalının 

Kolleci 

 

TƏHSİL və ELMİ-TƏDQİQAT İNSTİTUTLARI 

 

Qadınların vəziyyətinin 

yaxşılaşdırılması üzrə beynəlxalq 

təhsil və elmi-tədqiqat institutu 

BMT-nin təhsil və elmi-tədqiqat 

institutu 

Tərki-silah problemlərinin 

tədqiqatı üzrə BMT institutu 

 

 

 

Cinayətkarlıq və hüquqi 

məsələlər üzrə BMT-nin 

regionlararası elmi-tədqiqat 

institutu 

BMT nəzdində sosial inkişaf üzrə 

elmi-tədqiqat institutu 

 

 

---