Buxoro davlat universiteti turobova hulkar rustamovna agrobiznesni tashkil etish va boshqarish
Yüklə 2,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
| –
innovatsion faoliyatga yo’naltirilgan kichik va o’rta korxonalarni kreditlash; – atrof-muhit muhofazasi bilan bog’liq qulay ekologik vaziyatni saqlash va yaxshilashga qaratilgan loyihalarni kreditlash; – Germaniyaning qoloq iqtisodiy mintaqalarini rivojlantirishda qatnashadigan kichik biznesni kreditlash; – qurilish va turar joy muammolari bilan shug’ullanadigan korxonalarni kreditlash; – ishlab chiqarishni tubdan modernizatsiyalashga muhtoj ma’lum tarmoqlarda band korxonalarni loyihali moliyalashtirish. Quyidagilar Germaniyada kichik va o’rta biznesni rivojlantirishning asosiy dasturlari hisoblanadi: – «Kichik va o’rta biznes korxonalariga nisbatan ilmiy-texnika siyosatini rivojlantirish kontseptsiyasi»; – «O’z ishini ochish uchun jamg’armalarni rag’batlantirish» dasturi. 2 Стратегии модернизации и обеспечения долгосрочного устойчивого экономического роста. Форум экономистов Узбекистана. – Т.: «SMIASIA», 2011. 42 Birinchi dastur Germaniyada kichik biznesni moliyalashtirishni ta’minlaydi, ikkinchisi «start-up»3 loyihalari deb nomlanib, o’z biznesini ochishga ko’maklashadi. Ixtisos-lashgan davlat organi – bevosita federal hukumatga bo’ysunadigan tiklash bo’yicha Kredit kengashi yuqorida ko’rsatilgan dasturlarning amalga oshirilishini nazorat qiladi va ularning bajarilish mexanizmini ta’minlaydi. Federal dasturlarni amalga oshirish doirasida biznes uchun imtiyozli sharoitlarda kreditlar taqdim qilinadi. Mazkur shartlar past foiz stavkasi (5-8foiz) va kreditlashning uzoq muddatlarini (5-15 yil) ko’zda tutadi. Germaniyada kichik biznes o’ziga xoslikka va rivojlanish tarixiga ega ekanligini qayd etish lozim. Xususan, kapitalizm vujudga kelgan davrdayoq birinchi yirik tadbirkorlar guruhlari paydo bo’lishi bilan savdo-sanoat palatalari tuzishni boshladilar. Ular ishlab chiqarish va savdoni rivojlantirish sohasidagi hamkorlik bo’yicha birinchi birlashma va uyushmalar hisoblanadi. Hozirgi paytda savdo-sanoat palatalari davlat organlari darajasiga qadar rivojlandi va endilikda har bir tadbirkor palata tarkibiga kirishga majbur. Germaniyada kichik biznesga taalluqli birorta ham huquqiy hujjat savdo-sanoat palatasining ma’qullashi, roziligi va tasdig’isiz o’tmaydi. Germaniya savdo-sanoat palatalari Assotsiatsiyasi barcha palatalarni o’zida birlashtiradi va federal darajada tadbirkorlar manfaatlarini mujassamlashtiradi. Bu hamkorlik assotsiatsiyasining asosiy vazifasi Evropa ittifoqi mamlakatlari savdo-sanoat palatalari vakillari bilan uzviy ish olib borishdan iborat. Butun Assotsiatsiya birgalikda Evropa hamkorligi savdo-sanoat palatalari birlashmasini tuzadi. Hozirgi paytda Germaniya savdo-sanoat palatalari barcha darajalarda byudjetlarni shakllantirish, qurilish va sanoatni rivojlantirish, kichik korxonalar faoliyatini tartibga solishga tegishli qonun loyihalarini tayyorlashda qatnashadilar. Savdo-sanoat palatalari mahalliy o’zini o’zi boshqarish organlari yig’ilishlarida qatnashib, mamlakatni rivojlantirish sohasida muhim ijtimoiy-iqtisodiy qarorni qabul qilgan holda jamiyat hayotining barcha tomonlariga kata ta’sirga ega. Bu bir butun infratuzilma bo’lib, unda OAV vakillari ham, maslahatlar xizmati ham 43 qatnashadi. Palatalarning asosiy ustuvor vazifasi Germaniyaning kichik biznesiga har qanday qo’llab-quvvatlash va yordam ko’rsatishdan iborat. Ikkinchi jahon urushidan keyingi yillardagi kuchli texnik-iqtisodiy uzilish Yaponiyani dunyoning eng taraqqiy etgan uchta mamlakatidan biriga aylantirdi. Bunga kuchli davlat qo’llab-quvvatlashi yordamida kichik biznesni rivojlantirish tufayli erishilgan. Ko’pgina avtomobillar, texnika, innovatsion mahsulotlar fan sig’imli ishlab chiqarishi bo’yicha butun dunyoda mashhur kompaniya va kontsernlar aynan shu yerda joylashgan. Kichik biznes Yaponiya umumiy sanoati hajmida katta salmoqni (taxminan 40 foiz) tashkil qiladi. Biroq shuni ta’kidlash lozimki, Yaponiyada kichik biznes ko’p darajada quyidagi tarmoqlarda mujassamlashgan: qurilish, yengil sanoat, xizmat ko’rsatish sohasi. Fan sig’imli ishlab chiqarishlar asosan, yirik kompaniyalar tomonidangina olib boriladi. Bu Yaponiyani iqtisodiy rivojlantirishning asosiy vazifasi– kichik biznesda innovatsion yuqori texnologik ishlab chiqarishlarni rag’batlantirishning o’zidir. Yaponiyada kichik biznes korxonalariga nisbatan qo’llanilayotgan huquqiy hujjatlar kichik korxonalar maqomi va ular uchun imtiyozlarni belgilaydi. Imtiyozlar korxonalar faoliyat turlaridan kelib chiqib, maxsus soliqqa tortishni ko’zda tutadi. Qonun loyihasining katta qismi Yaponiyada antimonopol qonunchilikni tartibga solishga qaratilgan. Yaponiya qonunchiligi mahsulotlarga bozor qiymatini oshirish pasaytirish darajasini qattiq tartibga soladi va cheklaydi. Asossiz chegirmalar yoki chayqovchilik narxlari tufayli korxonalar va tadbirkorlar o’z faoliyatini amalga oshirish huquqidan mahrum bo’lishlari mumkin. Holbuki, bu shartlar kompaniyalar istisno qilinmagan holda barchasi uchun haqiqiydir. Rivojlangan bozor mexanizmlari tufayli yapon hukumati narxlarning asossiz o’zgarishlari va inflyatsiyani muvaffaqiyatli ushlab turishning uddasidan chiqmoqda. Shunday qilib, boshlang’ich sharoitlar va imkoniyatlar tufayli Yaponiyada kichik biznesni rivojlantirish uchun yaxshi sharoitlar yaratilgan. Yaponiya kichik biznes korxonalari faoliyatini amalga oshirishni tartibga solish davlat organi Tashqi savdo va sanoat vazirligiga 44 bo’ysunadigan Kichik korxonalar boshqarmasi hisoblanadi. Mazkur Boshqarma antimonopol qonunchilikka rioya qilinishini nazoratqiladi, Yaponiya kichik biznes manfaatlarining davlat tomonidan muhofazasini ta’minlaydi, mulkdorlar nazoratini cheklaydi, nobozor shartnoma munosabatlari uchun buyurtmachilar, ijrochilar va subpudratchilar javobgarligini belgilaydi. Kichik biznesni kreditlash va qarzlarni taqdim qilish mexanizmlarini ta’minlash uchun davlat kichik va o’rta biznesni sug’urtalash korporatsiyasi hamda Kreditlarni kafolatlash assotsiatsiyasini (Xitoy, AQSh va b. da kichik Biznesni qo’llab- quvvatlash va rivojlantirish uchun davlat fondlarini tuzish kabi) tuzishni ko’zda tutadi. Yaponiyada kichik biznesni rag’batlantirish markaziy hukumatlardan boshlab, kichik korxonalarning mustaqil uyushmalari va birlashmalari bilan yakunlangan holda olib boriladi. Markaziy hukumatlar va mahalliy o’zini o’zi boshqarish organlari bevosita fan sig’imli va yuqori texnologik ishlab chiqarishlarni yaratishda qatnashadigan kichik biznes korxonalarini hayotiy tsiklining barcha bosqichlarida subsidiyalaydi. Shunday korxonalar uchun davlat zaymlarini ajratadi, kafillik va kredit kafolatlarining boshqa turlarini taqdim qilish orqali kichik biznesni kreditlashni ta’minlaydi. Bundan tashqari, maxsus markazlar, notijorat tashkilotlarida davlat markaziy qo’llab-quvvatlashida xodimlarni o’qitish amalga oshirilmoqda, maslahataxborot qo’llab-quvvatlashi ko’rsatilmoqda. Biznes uchun imtiyozli sharoitlarda subsidiyalash, qarz berish, kreditlash quyidagi maqsadlarda ko’zda tutilgan: Yüklə 2,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|