95
bütün məhəlləyə cavab verməli oldum… Nələr keçirdiyimi təsəvvür edə bilməzsiniz, mənim
kimi adlı-sanlı… Valentin, sadəcə, dəhşətdir, böyük uşaqdır.
Oliveyra buxaqlı, qızıl zəncirli çalbaş cənabı yenə gördü. Birdən divarda sanki
,
yarıq
açıldı: çiyinlərini azca irəli verərək dayanırsan, içəri girib daşların, qalın divarın arasından
keçirsən və tamamilə başqa bir aləmə düşürsən. Görünməz əl mədəsini öyümə dərəcəsinə
gətirmişdi. Hiss etdi ki, son dərəcə xoşbəxtdir.
– Bəlkə, yuxarı qalxmazdan əvvəl bir qədəh fine a l’eau içim, – Bert Trepa qapının
kandarında dayanaraq Oliveyraya baxıb dedi. – Əla gəzintiydi, mən zərrə qədər də üşümədim,
hələ yağış…
– Böyük məmnuniyyətlə, – Oliveyra məyus-məyus dedi. – Bəlkə, qalxsanız yaxşı olar,
çəkmələrinizi çıxararsınız, ayaqlarınız da topuğadək islanıb.
– Kafedə istidir, ora qızdırılır, – Bert Trepa dedi. – Allah bilir, Valentin gəlib, ya
gəlməyib, bəlkə də, haradasa veyllənir, özünə dost axtarır. Belə gecələrdə o, yaman şorgözləşir,
küçə iti tək qabağına biri çıxan kimi ağlını itirir, öz canımçün.
– Bəlkə, artıq gəlib, sobanı da qalayıb, – Oliveyra bicliyə keçdi. – İsti şal, yun
corablar… Siz özünüzü qorumalısınız, madam.
– Ah, mən ot kimi qayğısızam. Mənim heç kafeyə girməyə pulum da yoxdur. Gərək
sabah cachet dalınca konsert zalına gedim… Bu tərəflərdə gecələr cibdə o qədər pulla gəzmək
təhlükəlidir, təəssüf…
– Sizi zövqünüzə uyğun istənilən şeyə qonaq etmək mənimçün böyük səadətdir, –
Oliveyra dedi. O artıq Bert Trepanı qapıdan içəri soxa bilmişdi; girişdən isti rütubət vurur, kif
iyi, bəlkə də, göbələk sousu qoxusu gəlirdi. Sevinc hissi yavaş-yavaş uçub gedirdi, sanki, yalnız
küçələri onunla birlikdə dolaşa bilər, evə girə bilməzdi. Bu sevinci tutub saxlamaq lazımdı, o
cəmisi bir neçə dəqiqə davam etmişdi və elə bir yeni duyğuydu ki, heç bir şeyə oxşamırdı: o,
vanna otağında oturub üzərindəki pişik nəcisini təmizləyən Valentin haqqında eşidəndə birdən
hiss etdi ki, irəliyə doğru addımlaya bilər, doğrudan, addımlaya bilər, ayaqlarının burada heç bir
rolu yoxdur, o, sadəcə, qalın daş divarın içinə girib bütün bunlardan xilas ola bilər: sifətini yuyan
yağışdan, çəkmələrinin içində şappıldayan sudan. Anlamaq həmişə olduğu kimi bu qədər gərəkli
olanda anlamaq mümkün deyil. Bu sevincin, dərinin altında mədəni oyan bu əlin nə demək
olduğunu, ümidin haradan doğduğunu (əlbəttə, əgər bu söz yerinə düşürsə, əgər, əlbəttə, ona
mücərrəd ümid anlayışını tətbiq etsək) anlamaq – bütün bunlar olduqca axmaq və qeyri-adi
dərəcədə gözəldir, amma indi bunlar hamısı uçub gedirdi, yağışın altında ondan uzaqlaşırdı,
çünki Bert Trepa onu evə dəvət etməkdənsə kafeyə göndərdi, Gündəlik Məsələlərə, gün ərzində
baş verənlərə qaytardı: Krevelə, Sena sahillərinə, başı hara ayağı da ora getmək niyyətinə,
xərəkdəki qocaya, pis çap olunmuş konsert proqramına, Roz Boba və çəkməsinin içində
96
lıqqıldayan suya. Oliveyra çiyinlərindən dağ endirirmiş kimi ağır əl hərəktiylə küçənin tinində
gecənin qaranlığını dağıdan iki kafeni göstərdi. Ancaq Bert Trepa
,
sanki
,
daha heç nə istəmirmiş
kimi Oliveyranın əlini buraxmadan və gizlicə dəhlizin qaranlığına baxa-baxa dodağının altında
nəsə mızıldandı.
– Qayıdıb, – o dedi və ağlamaqdan parıldayan gözləriylə Oliveyraya baxdı. – O, orada,
yuxarıdadır, mən hiss edirəm. Özü də tək deyil, əminəm: hər dəfə mən konsertdə çıxış edəndə o,
öz dostlarıyla tapışır.
Barmaqlar Oliveyranın əlinə yapışmışdı; o, ağır nəfəs alır və hey dönüb qaranlığa
baxırdı. Yuxarıdan boğuq miyovuldama səsi gəldi, yumşaq pəncələr dik pilləkənlə cəld yuxarı
dırmaşdı. Oliveyra nə deyəcəyini bilmədi və siqaret çıxarıb yandırdı.
– Məndə açar yoxdur, – Bert Trepa güclə eşidiləcək tərzdə pıçıltıyla dedi. – O belə işləri
olanda mənə açar vermir.
– Sizə dincəlmək lazımdır, madam.
– Onun nə vecinədir ki, məni dincəlirəm, ya yox. Yəqin
,
sobanı kömürlə qalayıblar,
mənim kiçicik ehtiyatımla, onu mənə doktor Lemuan vermişdi. Onlar orada lütdürlər, lüt. Mənim
yatağımda, belə də iyrənclik olar?! Sabahsa mən yığışdırmalıyam, Valentin, yəqin ki, bütün
döşəyi qusub-batırıb, o, həmişə… Sabahsa həmişəki kimi mən, mən yığışdırmalı olacağam.
– Dostlarınızdan yaxınlıqda yaşayan var, gecəni orada qalasınız? – Oliveyra soruşdu.
– Yox, – Bert Trepa dedi və çəpəki ona baxdı. – İnanın, cavan oğlan, mənim dostlarımın
çoxu Neyidə yaşayır. Burada isə səkkizdəkilər kimi qoca tör-töküntülər, aşağı səviyyəli adamlar
yaşayır.
– İstəyirsinizsə, mən yuxarı qalxıb Valentindən qapını açmağı xahiş edərəm, – Oliveyra
dedi. – Sizsə kafedə gözləyərsiniz, hər şey yoluna düşəcək.
– Necə yoluna düşəcək, – Bert Trepa, sanki, sərxoşluqdan dili dolaşa-dolaşa dedi. – O
açmayacaq, mən onu tanıyıram. Qaranlıqda oturub heç hay da verməyəcəklər. İşıq nəylərinə
lazımdır? İşığı sonra yandıracaqlar, Valentin mənim gecələməkçün mehmanxanaya və ya kafeyə
getdiyimə əmin olduqdan sonra.
– Mən qapını bərkdən döyərəm, onlar qorxarlar. Məncə, Valentin qalmaqal düşməsini
istəməz.
– Onunçün fərqi yoxdur, özünü müdafiə edəndə onunçün qətiyyən fərqi yoxdur.
Bununçün o, mənim donumu geyib «Marselyoza» oxuya-oxuya polis şöbəsinə də gedə bilər. Bir
dəfə az qala belə bir şey olacaqdı, qonşu dükançı Roberi sağ olsun, vaxtında onu tutub evə
gətirdi. Rober yaxşı adamdı, yəqin, vaxtilə onun da atkeçməz yolları olub, ona görə də
başqalarını başa düşür.