C. P. İSayev infeksion xəSTƏLİKLƏR
Yüklə 4,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
64
məlumatlara əsaslanır. Ümumi intoksikasiya əlamətləri ilə xəstəliyin kəskin başlaması, distal kolit əlamətləri - qarında tutma şəklində ağrılar, defelcasiya-nın tezləşməsi, kalın xarakterinin itməsi, selikli, qanlı olması, rektal tüpürcək, yalançı çağırışlar, tenezmlər, defekasiya aktuıın başa çatmaması hissi dizen-teriyanm əsas əlamətlərindəndir. Nəcisin makroskopik müayinəsinin də diaqnostik əhəmiyyətləri vardır. Belə ki, nəcisdə selik, qanın aşkar edilməsi buna əsas verir. Xəstəliyin inkişaf dövrü nəzərə alınmaqla epidemioloji anamnezin öyrənilməsi də rol oynayır. Xəstənin epidemioloji ocaqdan olması diaqnozu asanlaşdırır. Sporadik hallarda isə keyfiyyətsiz qida qəbulu, içməli su mənbəyi, şəxsi gigiyena qaydalarına əməl edilməsi, mənzil- məişət şəraiti nəzərə alınmalıdır. Anamnezdə xəstənin keçirmiş olduğu şigellyoz etiologiyalı bağırsaq xəstəlikləri aydınlaşdırılmalıdır. Labarator diaqnostikasında bakterioloji və seroloji müayinələr çox əhəmiyyətlidir. Bakterioloji müayinə 3 dəfə təkrarlanmalıdır. 40-60% hallarda bakterioloji müayinənin nəticələri müsbət olur. Bu məqsədlə patoloji material -nəcis xəstəliyin ilk günündən, müalicəyə başlamamışdan götürülüb əkilir. Tczləşdirilmiş müayinə üsulu kimi törədicinin antigenlərini və onların
üsullardan istifadə edilə bilər. Yüksək həssaslığa, spesifikliyə malik İFM, LAR, KAR, İFR, PZR kimi üsullar tətbiq edilir. Şigellalara qarşı antitelləri aşkar etmək üçün DoHAR və QFHAR istifadə olunur. Bu reaksiyalar xəstəliyin 5-6-cı günündən tez olmayaraq qoyulur və titr 1/400 olduqda müsbət hesablanır. Minimal diaqnostik titr 1/200. Bu halda təkrari - 1 həftədən sonra, yaxşı olar ki, xəstəliyin 4-5-ci həftəsində qan götürülərək müayinə edilir. Əgər titr 4 qat artarsa bu diaqnozu təsdiqləyir. Əgər xəstəlik kolitik və ya qastroenterokolitik formalarda keçirsə onda diaqnostik
şöbəsində kataral-hemorragik, eroziv-xoralı, fibri-noz dəyişikliklər qeyd edilir. Xroniki dizenteriyada selikli qişada atrofik dəyişikliklər aşkar edilir.
leykositlərin (15-dən çox) çoxlu miqdarda aşkar edilməsi selikli qişada iltihabın olmasını, hətta bir neçə ədəd eritrositlərin tapılması isə selikli qişa tamlığının pozulması və qansızmalar olmasını göstərir. Allerqoloji üsul - (Suverkalov dəri-allergik sınağı)
dizenteriyanın diaqnostikasında köməkçi rol oynayır. Diffevensial diaqnozu. Dizenteriyanın müasir dövrdə kifayət qədər mürəkkəb differensial diaqnostikası vardır. Bu bir tərəfdən dizente-riyalı xəstələri arasında qasteonterokolitik və qastroenteritik variantların tez-tez təsadüf edilməsi, digər tərəfdən klinik gedişi dizenteriyanı xatırladan digər mənşəli xəstəliklərin dizenteriya diaqnozu adı altında xəstəxanaya daxil olması ilə bağlıdır. Bakteriyaların, ibtidailərin törətdiyi xəstəliklər, qurd invaziyalan, bir sıra terapevtik və cərrahi xəstəliklər də bağırsaqlarda funksional pozğunluqlar verdiklərinə görə onları dizenteriya ilə differensasiya etmək lazım gəlir, ilk növbədə aşağıdakı xəstəliklər nəzərdə downloaded from KitabYurdu.org 65
tutulur: Salmonelloz, qida toksikoin-felcsiyası, votavirus qastroenteriti, amöbiaz, balantidiaz, trixiosefalioz, enterebi-oz, düz bağırsağın şişi, appendisit, bağırsaq keçməməzliyi, hemorroy, qeyri-spesifik xoralı kolit, divertikul, işemik kolit, Kron xəstəliyi, polipoz, ağır terapevtik xəstəliklərdə olan II-li kolitlər, radiasion zədələnmə, kimyəvi və bioloji maddələrlə zəhərlənmə. Aşağıda göstərilən cədvəllərdə dizenteriyanın bəzi xəstəliklərlə differensial diaqnozu verilmişdir. Cədvəl 2, 3, 4. M iialicəs i. Dizenteriyanın müalicəsinə kompleks yanaşılaraq, hər xəstə üçün fərdi aparılmalıdır. Nozoloji və klinik variantlar, ağırlığı, dövrləri, ağırlaşmalar və yanaşı gedən xəstəliklər, törədicinin bu və ya digər preparatlara həssaslığı nəzərə alınmalıdır.
Yüngül formalarda və rekonvalalessentlərə adi palata rejimi və müalicə bədən tərbiyəsi, əmək müalicəsi (qida müəssələri işçiləri istisna olunur) məsləhət görülür. Əsas müalicə tədbirlərindən biri pəhrizdir. Kəskin dövrdə 4 saylı pəhriz, vəziyyəti yaxşılaşdıqca - iştaha, bağırsaq poğunluğu düzəldikcə - 2, evə yazıldıqda isə adi pəhrizə - 15 saylı pəhrizə keçilir. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, müasir dövrdə əhalinin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşması, kifayət qədər effektli dərmanların olması müalicəni evdə aparmağa imkan verir. Ağır formalarda və epidemioloji göstəriş olarsa (epidemioloji təhlükəli xəstələr) müalicə stasionarda aparılımalıdır. Yaşlı adamlar və 2 yaşadək uşaqlar da xəstəxana şəraitində müalicə edilməlidirlər. Evdə müalicə olunan xəstələr haqqında epidemioloqa məlumat verilməlidir. Xəstələrin qidasından mexaniki, kimyəvi qıcıqlandırıcılar kənar edilməlidir. Kəskin dövrdə müxtəlif şorbalar, kəskin olmayan ət və ya toyuq bulyonu, çəkilmiş ətdən hazırlanmış qidalar, yağsız, suda bişmiş balıq, sıyıqlar, təzə kəsmik, bir qədər kərə yağı, ağ çörək, suxari və s. məsləhət görülür. Qida tez-tez, 3-4 saatdan bir, az miqdarda qəbul etməlidir. Pəhrizin davam etmə müddəti xəstəliyin gedişindən, ağırlığından, formalarından asılı olaraq müəyyən edilir. Xəstə adi qida rejiminə 3-4 həftə müddətində tədricən keçməlidir. Bu dövrdə müxtəlif kəskin ədviyyatlar, şirniyyat, qurudulmuş, hisə verilmiş, konservləşdirilmiş qidalar, pivə, spirtli içkilər olmaz. Kəskin dövrdə çiy süd verilməməlidir. Süd məhsulları isə xəstənin fərdi xüsusiyyətindən asılı olaraq, əgər xəstədə bu məhsulların qəbulu xəstələnməmişdən əvvəl ki, dövrlərdə bağırsaq pozğunluğu törətməmişsə onda məsləhət görülür. Rekonvalessentlərə süd içmək məsləhət görülmür. Çünki bəzən xəstəlikdən sonra laktoza fermenti çatmamazlığı uzun müddət saxlanılır. Dizenteriya zamanı etiotrop müalicənin prinsipləri müasir dövrdə müəyyən dəyişikliyə məruz qalmışdır. Belə ki, antibiotiklərin tətbiqi xeyli məhdudlaşdırılmışdır (disbakterioz verməsi, orqanizmə əlavə allergik təsiri, selikli qişada bərpa prosesinin ləngiməsi və s.). Antibakterial müalicə seçərkən xəstəliyin ağırlığı, forma və variantları, xəstəliyin dövrü və makroorqanizmin vəziyyəti nəzərə alınmalıdır. Orta ağır gcdişli xəstələrə furazolidon (0,1 x 4) və ya neviqrammon (0,5-1,0 x 4) təyin edilməsi ilə müalicəni başlamaq daha məqsədəüyğun hesab edilir. İntoksikasiya əlaməti itənə və defekasiya normalaşanadək verilməlidir. Sulfanilamid preparatlarından sulfadimetoksin (I gün 1,0 x 2, sonrakı günlər 0,5 x 2) və ftalozal verilə vilər. downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 4,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|