C. P. İSayev infeksion xəSTƏLİKLƏR
Yüklə 4,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dizenteriyanın klinik formalarının təsnifatı
58
qiymətləndirilir. Bakte-riyagəzdirənlik də ayırd edilir. Kəskin dizeııteriyanın mədə-bağırsaq sisteminin bu və ya digər şöbələrinin zədolənməsindən asılı olaraq aşağıdakı kliniki variantları vardır: Kolitik, qastroenterokolitik, qastroenleritik. Ağırlığına görə koli-tik variant yüngül, orta ağır, ağır; qastroenterokolitik və qastroenteritik - yüngül, orta ağır I, II dərəcəli susuzlaşma ilə, ağır III, IV dərəcəli susuz/aşma ilə. Kəskin dizeııteriyanın üzün sürən və silinmiş formaları da ayırd edilir. Xəstəliyin klinikası törədicinin növü, makroorqanizmin vəziyyəti və aparılan müalicədən asılı olaraq özünü bürüzə verir. Dizeııteıüyanm ayrı-ayrı etioloji variantlarının törətdiyi xəstəliklərin klinikasında da özünəməxsusluq vardır. Belə ki, Zonne di-zenteriyası çox vaxt yüngül gedişli, subklinik və silinmiş formalarda, qastroenteritik variantlarda gedir. Davam etmə müddəti də qısa olub, selikli qişalarda elə bir destruktiv dəyişikliklər vermir. Dizenteriyanın klinik formalarının təsnifatı Forma
Klinik variant Ağırlıq
dərəcəsi Gediş
xüsusiyyətləri Etiologiya
Kolitik
Yüngül, orta ağır, ağır • Silinmiş, uzıın sürən
dizenteriya Qastroentero- kolitik Qastroenteritik Yüngül Orta ağır: I-II°- li susuzlaşma Ağır: IIMVMi susuzlaşma Yüngül Orta ağır: I-IP-li susuzlaşma Ağır: III-IVMi susuzlaşma Silinmiş, uzun sürən Silinmiş, uzun sürən Aşağıda göstərilən hər hansı bir şi-gella növü: Zonne, Fleks- ner, Qri-qoryev- Şiqa, Larc- Saks, Ştuser-Şmitt və d.
Xroniki dizenteriya
Yüngül, orta ağır, ağır Rcsidivləşən, fasiləsiz
Bakteriya gəzdironlik
Subklinik Rekonvalessenl
hemokolit əlamətləri və selikli qişanın daha çox zədələnməsi ilə xarakterizə olunur. Müasir Flexner dizenteriyası nisbətən yüksək letallığı, ağır formaların artması (52%-dək), ağırlaşmaların çox təsadüf edilməsi ilə fərqlənir. Bunun əsasında premorbid fonun pisləşməsi (qidalanma pozğunluqları, zülal və vitamin çatmamazlığı, alkoqolizm), törədicinin xüsusiyyətində olan dəyişikliklər durur.
üşütmə, temperaturun yüksək rəqəmlərə qalxması ilə kəskin başlayır. Xəstəliyin başlanğıcında defekasiya çox sulu, bəzən ət suyunu xatırladır. I günün axrında isə öz xarakterini itirir, selik, irin və qan qarışıq az miqdarda kütlədən ibarət olur. Tenezmlər erkən meydana çıxır, qeyri-iradi defekasiya ilə müşayiət olunur. Qarın əzələlərinin ağrılı, qıcolma şəklində yığılmaları qeyd edilir. Xəstənin ümumi vəziyyəti tezliklə pisləşir. Təkrari, çox sulu defekasiya və qusma-larm III-IV°-li susuzlaşma ilə nəticələnməsi mümkündür. Bəzən xəstəlik təkrari üşütmələr, dəridə downloaded from KitabYurdu.org 59
hemorragiyalar, hepatosplenomeqaliya ilə büruzə verir. Göstərilən septiki hal zamanı hemokultura müsbət olur. İTŞ inkişaf edə bilər. Peri-ferik qanda hiperleykositoz, neytrofıllərin artması ilə cavan formalı elementlərin meydana çıxması (mielosit, promielosit), EÇS-in sürətlənməsi qeyd edilir. Bunlarla bərabər etioloji variantların hamısında olduğu kimi Q-Şiqa dizente-riyası da yüngül, orta ağır, ağır formalarda keçə bilər. Dizenteriya üçün xarakterik olan simptomokompleks əsasən kəskin diz- cnleriyanın ko 1 i t i k variantında özünü göstərir. Kolitik variant daha çox Sh. dizenteria və flexner-lo yoluxma zamanı rast gəlinir. Kəskin başlayır. Əvvəlcə ümumi intoksikasiya sindromu inkişaf edir. Üşütmə ilə t° yüksəlir. Halsızlıq, əzginlik, iştahsızlıq, adinamiya, baş ağrısı, bradikardiya, hipotoniya qeyd edilir. Mədə-bağırsaq sisteminin zədələnməsi özünü qarında ağrılar şəklində büruzə verir. Əvvəlcə qarına yayılmış şəkildə, daimi xarakter daşıyan küt ağrılar olur. Sonra kəskin, tutma şəklində və daha çox qarının sol tərəfində qeyd edilir. Ağrılar adətən defekasiyadaıı öncə güclənir. Yalançı çağırışlar, tenezm-lər meydana çıxır. Palpasiyada gərginləşmiş, ağrılı yoğun bağırsaq, əsasən S-vari bağırsaq əllənir, dcfckasiya tezləşir, ifrazat əvvəlcə öz xarakterini saxlayır, sonra azalır, durulaşır və patoloji qarışıqlar - selik, qan meydana çıxır. Ağır hallarda defekasiya yalnız az miqdarda selikli, qanlı kütlədən ibarət olur (rek-tal tüpürcək). Yüngül gediş - qızdırma bir neçə saatdan, 1-2 günə kimi davam edir, t° subfebril və ya 38°C-dək yüksəlir, bəzən normal olur. Xəstəni əsasən defekasiya aktından əvvəl meydana çıxan yüngül ağrılar narahat edir və daha çox sol qalça çuxuru nahiyyəsində məhdudlaşır, bəzən bütün qarına yayılmış olur. Xəstələrin bir qismində yalançı çağrışlar, tenezmlər olur. Nəcis çox vaxt öz xarakterini saxlayır, styığa bənzər və ya yarı duru olur. Defekasiya aktlarının sayı 10 dəfəyədək çatır. Makroskopik olaraq selik və ya qan qarışığı çox vaxt aşkar edilmir. Yalnız mikroskopla müayinədə qeyd edilir. Xəstələr iş qabiliyyətlərini saxlayır və öz-özlərini müalicə edirlər. Orta ağır forma - bu zaman əlamətlərin büruzə verməsi daha ciddi, daha dərin olur. Xəstəlik əzginlik, ümumi zəiflik, halsızlıq, üşütmə, t°-un 38-39°C-dək yüksəlməsi ilə başlayır. Yüksək temperatur 3-5 gün davam edir. İştah-sızlıq, mədə bulanması, bəzən qusma, baş ağrısı, qarında tutma şəkilli ağrılar, tenezmlər olur. Defekasiya gün ərzində 10-20 dəfə, nəcis xarakterini tezliklə itirir, az miqdarıda selikli-qanlı kütlədən ibarət olur. Hemokolit əlamətləri 70- 75%-dək xəstədə qeyd edilir. Xəstələrdə adinamiya, əsəbilik, dəri örtüyünün avazıması müşahidə edilir. Nəbz tezləşir, dolğunluğu zəif olur. Ürək tonları karlaşır, A/T düşür. Dil quru, ağ, qalın ərplə örtülü olur. Palpasiyada kəskin ağrılı, gərginləşmiş S-vari bağırsaq əllənir. Rektoromonoskopiyada selikli qişada çoxlu qansızmalarla kataral-eroziv dəyişikliklər və bəzən xoralar qeyd edilir. Hemoqrammada neytrofilli leykositoz (8-10 x 10 9 /1), zəif sola meyillik ola bilər. İntoksikasiya və diareya 2-5 gün və bəzən daha çox davam edir. Lakin infıltrasiyalı, gərginləşmiş yoğun bağırsaqda ağrılar daha çox qalır. Tam mor-foloji və funksional bərpa 1-1,5 ay çəkir.
əlamətləri özünü çox kəskin büruzə verir, t° 38°C və daha yüksək rəqəmlərə qalxır. Mədə downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 4,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|