Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar
Yüklə 7,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 642
_____________________________________________________ Ləzzət dolu intihar Qarnın cırılana kimi güləcəksən ______________________________________________________ Ruha çevrilmək istəyirsən? Şərq müdrikliyi _______________________________________________________ Ah, kaş min dənə dilim olaydı Yalnız kişilər üçün ______________________________________________________ Avropanın qürubu ________________________ Qiyməti ucuzlaşdırılıb. Seyrəklikdir ______________________________________________________ Sənətkarlıq mücəssəməsi Musiqinin köməyilə zamanın məkan çevrilməsi ______________________________________________________ Gülən göz yaşları Yumor kabineti ______________________________________________________ Guşənişinlik oyunları Hər cür ünsiyyətə dəyər ______________________________________________________ Lövhələr bir-birinin ardınca düzülmüşdü. Birində belə yazılmışdı: ______________________________________________________ Şəxsiyyət yaratmaq dərsi Müvəffəqiyyətinə bəri başdan zəmanət verilir ____________________________________________________ Bu lövhə diqqətimi cəlb elədi və həmin qapıdan girdim. Alaqaranlıq, sakit bir otaq idi. İçəridə bir kişi şərqlilər sayağı bardaş qurub döşəmənin üstündə oturmuşdu. Qarşısında iri şahmat taxtasına oxşayan bir şey vardı. İlk baxışda elə bildim dostum
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 643
Pablodur. Ən azı, əynində Pablonunkuna oxşayan əlvan ipək gödəkcə vardı. Gözləri də onunku kimi qara idi, parıldayırdı. – Pablosunuz? – deyə soruşdum. – Heç kiməm, – kişi mehribanlıqla cavab verdi. – Burada heç kəsin adı yoxdur, heç birimiz də şəxsiyyət deyilik. Mən şahmatçıyam. Şəxsiyyət yaratmaq dərsi almağa gəlibsiniz? – Bəli, buyurun. – Elə isə lütfən öz fiqurlarınızdan bir az mənə verin. – Hansı fiqurları? – Bayaq şəxsiyyətinizin parçalandığı fiqurları deyirəm. Axı fiqursuz oynaya bilmərəm. Mənə bir güzgü göstərdi və gördüm ki, vahid şəxsiyyətim çoxlu «mən»ə parçalandı, özü də bayaqkından artıq oldu. Ancaq bunlar lap balaca – təxminən şahmat fiqurları boyda idi və kişi inamla, sakitcə bir neçəsini götürüb şahmat taxtasının böyründə yerə düzdü. Tez-tez eşitdiyi nitqi və ya mühazirəni təkrar edirmiş kimi yeknəsəq bir səslə danışmağa başladı: – «İnsanın daimi vahidliyi» adlı yanlış, bədbəxtlik gətirən nəzəriyyə sizə məlumdur. Bir də o məlumdur ki, insan bir yığın qəlbdən, çoxlu «mən»lərdən ibarətdir. Şəxsiyyətin zahiri vahidliyinn bu cür müxtəlif fiqurlara parçalamaq səfehlik hesab olunur və elm də buna şizofreniya kimi ad qoyub. Elm bir tərəfdən haqlıdır, çünki ümumi rəhbərlik, necə deyərlər, nizamlama, qruplaşdırma olmasa, çoxluğun ağzını bir yerə yığmaq heç cür mümkün deyil. Eyni zamanda da haqsızdır, ona görə ki, bu cür saysızhesabsız «mən»lərin altında gizlənən mənaları bircə dəfə ömürlük nizamlamağın bəs edəcəyinə inanır. Elmin bu səhvi bəzi pis nəticələrə gətirib çıxarır. Ancaq onun bircə şeyə xeyri var ki, dövlətə qulluq edən müəllimlərin, tərbiyəçilərin işini yüngülləşdirir, onları fikirləşməkdən, təcrübə aparmaqdan azad edir. Həmin səhvin nəticəsidir ki, əlacsız dəlilərin çoxu «normal», hətta ictimai həyat üçün dəyərli adam hesab olunur, bəzi dahilərə də, əksinə, hamı dəli kimi baxır. Ona görə də biz elmi psixologiyadakı bu yarımçıqlığı yeni bir anlayışla doldurub, adını da yaratmaq sənəti qoymuşuq. Bununla öz «mən»inin parçalandığını görənlərə göstəririk ki, həmin hissləri müxtəlif düzümdə yenidən birləşdirmək olar və ona görə də həyat adlı oyunda hamı istədiyi şəkildə, istədiyi qədər iştirak edə bilər. Yazıçı bir yığın fiqurdan dram əsərini necə yaradırsa, biz də öz «mən»imizin parçalandığı fiqurlardan yeni-yeni qruplar yaradırıq. Hamısı da ayrı biçimdə, ayrı istəkdə, ayrı-ayrı vəziyyətlərdə… Bir baxın! Sakitcə, ehmalca mənim fiqurlarımı – bütün o qocaları, cavanları, uşaqları, qadınları, kədərliləri, xoşbəxtləri, güclüləri, zəifləri, diribaşları, acizləri götürüb cəld hərəkətlə qarşısındakı taxtanın üstünə düzdü, oynatmağa başladı. Müxtəlif qruplar, ailələr, münasibətlər, mübarizələr, dostluqlar, düşmənciliklər yarandı. Hamısı da özlüyündə kiçik bir dünya idi. Heyran-heyran tamaşa edən gözlərim önündə bu canlı, ancaq nizamlı balaca dünyanı hərəkət etdirməyə başladı: oyun, mübarizə qızışdı, müqavilə bağlandı, döyüşdülər, sevişdilər, evləndilər, doğub törədilər... Əslində, çoxpersonajlı, çılğın, gərgin bir dram əsəri idi... Sonra şən hərəkətlə əlini taxtanın üstünə çəkib, bütün fiqurları yerə tökdü, bir yerə yığdı, yaxşını yamandan seçən sənətkar kimi düşünə-düşünə həmin fiqurlardan tamamilə yeni, özu də başqa biçimdə, başqa münasibətlərdə, başqa əlaqələrdə bir oyun yaratdı. İkinci də birinciyə oxşayırdı: eyni dünya idi, eyni materialdan tikilmişdi, ancaq çaları, ritmi dəyişmiş, motivləri güclənmiş, vəziyyətləri təzələnmişdi. Beləliklə, bu ağıllı usta hərəsi bir hissəm olan fiqurlardan dalbadal müxtəlif oyunlar düzəltdi.
Yüklə 7,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|