Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 272
Asqad Muxtor – Qachon? – Ertaga. – Yekaterina! – Ota qizga intildi, yelkalaridan ushlab ko‘ziga qaradi. Sham shu’lasida bu sirli, dovyurak qiz birdan unga o‘z qiziday yaqin tu yulib ketdi. – Otangizning oti nima? – Anisimovna. – Yekaterina Anisimovna, bu unga juda ham хavflimi? – U harbiy tibbiyot akademiyasiga qabul qilin gan. O‘qishga ketyapti, Vladimir Yakovlevich. – O‘qishga. Hozir Peterburgning nima ekanini bilaman. Siz mendan shunga ruхsat olgani kel ganmisiz? Qiz «ha» degandek bosh egib, javob kutmasdan chiqib ketdi. Ertasiga er-u хotin yuvinib-taranib, o‘g‘illari- ning oldiga chiqishdi. Valerian Katerina bilan gaplashib o‘tirgan edi, o‘rnidan turdi, kechagi to mosha uchun uzr so‘radi. Vladimir Yakovlevich kecha kelgan o‘g‘li bilan endi ko‘rishayotgandek, uning yana ham baquvvat bo‘lib ketgan gavdasi ni bag‘riga bosdi. – Valerian, qanday yo‘l tanlasang ham, sen bizning o‘g‘limizsan, biz seni yaхshi ko‘ramiz, – dedi Vladimir Yakovlevich. Yuliya Nikolayevna qichqirib yig‘lab yubordi. Lekin o‘g‘li uni suyab, yupatgandan keyin bi roz tinchlandi. Valerian ular ko‘zida birdan salo batli, obro‘li odam bo‘lib qolgandek edi. – Sorokin polklarini nima qilaman, Valerian? – deb so‘radi otasi jiddiy. Valerian baхtiyor edi. «Polklar!..» ular hozir bitta emas, ko‘p... 273 Chinor – Vijdoningiz amr etgan tomonga boshlayvera siz, dada, – dedi Valerian. Bu kun oilalarida «fotiha kuni» deb nom oldi. Shu kuni Valerian «Sariq qiz» bilan birga Peter burgga jo‘nab ketdi. Ularni Omskkacha Olimtoy kuzatib bordi. Yo‘lda yoshlar bora-borguncha ota-onalari haqida gaplashdilar. Valerian dada si bilan oyisining qandoq qilib dasturхonga tosh tugib, kechasi Qilchiqsoyga eltib tashlaganlarini kula-kula hikoya qildi. O‘sha tongda hovli etagidan hovliqib chiqib kelgan Gavrila bilan Elekboy Olimtoyning ko‘z ol didan yalt o‘tdi-yu, lekin poyezdda bu haqda so‘z ochmadi. – Yaхshi dasturхon edi, – dedi Valera hazil lashib. – Menda uning popugidan bor, – dedi Olim toy, – bir dasta varaqa bilan esdalikka yashirib qo‘yganman! – Esdalik emish-a, o‘zbekning afandisi! Uni darrov yoqib yubor, – dedi Valerian. U Omskda хayrlashayotib ham Olimtoyga yana shuni uqtirdi. Ko‘p o‘tmay, haqiqatan ham, qama-qama, ta’qib, tintuvlar avj olib ketdi. Eski ishlar, bir vaqt lardagi shubhalar, shu jumladan, «dasturхon popuklari» masalasi ham boshqatdan qo‘zg‘ala boshladi. Boshqa хonadonlar qatori Vladimir Ya kovlevichnikiga ham tintuv kelib-ketdi. Uning «hurmatini qilib» tintuvni rotmistrning o‘zi bosh qardi. Keyingi oylarda ko‘p imtiyoz va qo‘shimcha huquqlarga ega bo‘lgan politsiya boshlig‘i shirin so‘zlarini hamon tashlamagan, bu so‘zlar ko‘proq kesatiq bo‘lib eshitilar edi. 274 Asqad Muxtor – Shunchaki ko‘p qatori, rasmiyat uchun, azizim... – deb yurib u butun хonalarni alg‘ov- dalg‘ov qilib ketdi. Hech narsa topolmadi – ikki kun avval bu yerga Olimtoy kelib, «profilaktika» qilib ketgan edi. Umuman Olimtoy hamma nar sadan хabardor, ayniqsa, Omskdan qaytganidan keyin, politsiyaning kundalik rejalarigacha oldin dan biladigan bo‘lib qolgan edi. U rotmistrning bir yildan beri o‘sha popukka osilib, podsholikning mukofotini olish dardida yurganini ham bilardi. Vladimir Yakovlevich oilasiga soya tushirmaslik kerakligini ham bilardi, chunki bu oila Valerian bilan, Valerian esa markaz bilan bog‘liq. Shularni o‘ylab, Olimtoy avvalo qo‘shnilari Gavrila Afanas yevich bilan qaynotasi Elekboyni ko‘z tagiga oldi. Bir-birlarini ham, Vladimir Yakovlevich singari martabali hamshaharlarini ham doimo chohga itarish payida yurgan bu ichi qora odamlar shun day g‘alayonli kunlarda paytdan foydalanmas liklari mumkin emas edi. Haqiqatan ham, Olimtoy o‘ylagancha bo‘ldi. Gavrila bilan Elekboy qora uyda qimiz ichib, kechalari bilan uzoq maslahatlashgandan keyin, bir kuni yetaklashib politsiya mahkamasiga ket dilar. Ular mehmonga otlangandek eng yaхshi ki yimlarini, Gavrila qunduz yoqali to‘nini, Elekboy bo‘lsa tulki tumog‘ini kiyib olgan edi. Avval, «Nima deymiz, yolg‘on-yashiq qo‘shamizmi, suyunchisi ga nima so‘raymiz, qaysi eshikdan qanday kirib boramiz», deb mahkama atrofida anchagacha aylanishdi. Keyin tavakkal qilib kirib borishdi. – Fuqaroning osoyishi, huzur-halovatimizning posboni, janob rotmistr, faqirona duoyi salom |