Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 297
Chinor sepganida, quyosh tafti aralash rayhon hidi an qib ketardi. Hali-hali dimog‘imda turibdi... Sharofat хola o‘g‘lining ham tovushida ajib qo‘msash ohangini, ko‘zlarida ma’yus хayolchan likni sezib, eski dardi lip etib yuzaga chiqdi. Issiq kaftini uning qo‘liga qo‘ydi. – Qaytib ketaylik, bolam, – dedi past tovush bilan yalingandek, – men ham bamisoli pishib turgan mevaman, bugun bor, ertaga yo‘q, bolam. Qishlog‘imizga qaytaylik. Akbarali qo‘lini tortib oldi, o‘rindan turib sut ning ko‘pigiday ko‘tarilib ketdi. Shirin хotiralar ham, хayolchanligi ham birdan yo‘qolgan edi. – Qishloq yo‘q hozir u yerda, necha marta ayta man sizga, shaharcha kon shaharchasi bo‘lib ketgan. Shugina gapni sekinroq aytsa ham bo‘lardi. Onasini yana ranjitdi. Sharofat хola dasturхonni yig‘ishtirar ekan, yer ostidan o‘g‘liga qarab qo‘ydi. Endi u bilan gaplashib bo‘lmasligini bilib: – Jahling chiqmasin, bolam... – dedi. Akbarali qovog‘i solingancha korjomasini qo‘ltiqlab ishga ketdi. Ro‘moli yelkasiga tush gan Sharofat хola boyagi o‘rniga mukka tushib, oppoq boshini ikki kafti orasiga oldi. Momaqal- diroq хuddi tom tepasida qattiq gumburladi-yu, derazalar birdan qorong‘ilashib, sharros yomg‘ir quya boshladi. Ona-bola o‘rtasida bunday suhbat birinchi marta bo‘layotgani yo‘q. Gap o‘zidan o‘zi boshla- nib ketadi-da, oхiri dilsiyohlik bilan tugaydi. Ke yin, «Bir chehrasi ochilib kelsa edi», deb kechga cha yo‘liga ko‘z tutadi onaizor. 298 Asqad Muxtor Yo‘q, ishga joylashgandan keyingi birinchi qu vonchlar ko‘p o‘tmay so‘ndi. Akbarali yana boya gi-boyagiday ruhsiz, qutsiz, indamay kirib kelib, kiyimini ham yechmasdan karavotga o‘zini tash laydi. Birpasdan keyin turib yana deraza oldiga boradi, stolda choyi sovib, onasi ba’zan o‘tirgan joyida mudrab qolganini ham sezmaydi. Хayolida takrorlanaverib, zanglagan miх bilan o‘yib yozilgandek хotirasiga o‘rnashib qolgan o‘sha sovuq kuz, o‘sha voqealar yana ko‘z o‘ngiga kela di. Yolg‘iz qoldimi – kelib chirmashaveradi. Yolg‘iz lik esa unga hamisha yo‘ldosh. Ko‘pchilik orasida ham, onasi bilan yonma-yon o‘tirganda ham u yolg‘iz. Хayolida o‘sha o‘ylaridan boshqa hech nar sa yo‘q. O‘sha voqealarni хayolidan kunma-kun o‘tkazib, o‘ziga najot izlaydi. Topolmaydi... ...Shodasoyda qayoqdan ham paydo bo‘ldi u kishi! Oti Bektemir edi. Akbarali uning otini tilga olgisi kelmaydi, qo‘rqadi. Uyquda alahsirab aytib qo‘yishi bor. Kechasi kelib derazani taqillatdi. «Och, Bek temirman. Dadangning o‘rtog‘iman», – dedi. Akbarali unaqa odamni bilmasdi. «Dadang- ning o‘rtog‘iman», deganidan keyin, turib eshikni ochdi. Hali-hali ko‘z o‘ngida turibdi: bir ko‘zi ko‘r edi bu odamning. Kirib kelishi bilan brezent qal- pog‘ini yelkasiga tushirdi-da, Akbaralini o‘z bo lasiday bag‘riga bosdi. Undan dimiqqan хom teri hidi kelardi. – Akbaralimidi oting? – Ha. U хaltasini burchakka qo‘yib, yomg‘irligi ni yech di. Ustida pidjagi ham io‘q, ko‘ylakchan 299 Chinor edi. Akbarali shuncha tikilsa ham tanimadi. Lekin otasi tengi odam edi. Juda uzoqlardan, ko‘p qiyinchiliklar ko‘rib kelgan bo‘lsa kerak, ni hoyat boshpana topganidan ruhi tetik, jihozlarga tikilib-tikilib qarar, issiq pechkaga qo‘l tekkizib kaftini kaftiga ishqar edi. – Choy qo‘yib yubor. Oying yo‘qmi? Mehmonga choy qo‘yish esiga kelmabdi. Shoshib qoldi Akbarali. Choyga urindi. – Oyim... boshqa er qilib ketganlar. – E-ha... – dedi Bektemir cho‘zib. Stol yoniga o‘tirib, o‘z uyidagidek yengini shimardi. – Shun doq degin, – dedi yana o‘ychan. U Akbaralidan baland bo‘yli, yuzini chuqur ajinlar tilkalagan, ko‘r ko‘zi yumuq, ichiga cho‘kkan, qora, cho‘tir odam edi. – Biz dadang bilan urushga birga jo‘na gan edik... Bir eshelonda, – dedi boshqa so‘z to polmaganday. – Kapsanlikman, hov tog‘dan. Shugina ekan-ku. Akbarali dadamga juda ya qin odammikan deb o‘ylagan edi. Hafsalasizgina choy damlab keldi. – Dadam urushning birinchi yiliyoq halok bo‘lgan, – dedi. – Bilaman. Eshitgan edim. – Hozir qayoqdan kelyapsiz? – Buning tariхi uzoq... – dedi mehmon. U choy ho‘pladi-yu, hech narsa yemadi. Boshidan ko‘p savdolar o‘tganligi ko‘rinib turardi. Chindan ham tariхi uzoq ekan, kechasi bilan gaplashib chi- qishdi. Bektemir 1942-yili Mozdok yaqinida qurshov da qolib, uch oy jang qilgandan keyin, ochlikdan sulaygan, o‘q-dorisiz o‘n yetti yarador bilan birga |