Dərs vəSAİTİ Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin
Yüklə 4,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
237 Qlobal terrorizm probleminə ümumbəşəri ranq və qlobal status verilmək məqsədi ilə siyasətçilər və kütləvi informasiya vasitələri tərəfindən “beynəlxalq terrorizm” və “alman faşizmi” arasında paralellər aparılır, qabaqlayıcı xarakter daşıyan qəti tədbirlərin görülməsinə çağırışlar ifadə edilir. Bu çağırışlar xüsusilə faşist Almaniyası üzərində qələbənin ildönümü münasibəti ilə keçirilən tədbirlərdə daha qabarıq səsləndirilir. 2002-ci il mayın 9-da Rusiya Federasiyasının prezidenti V.Putin Qələbə günü şərəfinə keçirilən paradda faşizmin yerinə yeni “şər qüvvənin” gəldiyini bəyan etmiş və bu qüvvənin özünü “beynəlxalq terrorizmdə” tapdığını demişdir. Buna oxşar ideyanı Fransa prezidenti J.Şirak 2002-ci il mayın 27-də ABŞ prezidenti C.Buşun iştirakı ilə Fransanın Normand qəsəbəsində bu qəsəbənin 1944-cü ildə amerika ordusu tərəfindən almanlardan azad olunmasının ildönümü münasibəti ilə keçirilən tədbirdə söyləmiş və “beynəlxalq terrorizm”lə alman faşizmi arasında paralellər aparmışdır. 105 Həqiqətən də “beynəlxalq terrorizm” getdikcə özünü elə bir siyasi təzahür kimi büruzə verir ki, bunun arxasında yeni dünya müharibəsinin – “Bəşəriyyətin beynəlxalq terrorizmə qarşı müharibəsi”nin başlaması təhlükəsi dayanır. Terrorizm dünyanın bir çox ölkələrini – İngiltərə, İrlandiya, İspaniya, İraq, Fələstin, İsrail, Əfqanıstan, Pakistan, Türkiyə, Rusiya, ABŞ və s. əhatə etmişdir. Azərbaycan terrorun nə olduğunu uzaq ölkələrdə baş vermiş qanlı hadisələr haqqında KIV-də yayılan informasiyalardan deyil, terroru dövlət siyasəti səviyyəsinə qaldırıb əksər region ölkələrinə ərazi iddiaları ilə çıxış edən Ermənistanın özünün məkrli məqsədlərinə nail olmaq 105 http://siava.ru/forum/topic824-301.html 238 vasitəsi kimi istifadə edərək ölkəmizdə törətdiyi terror aktlarının insanlara gətirdiyi faciələrdən bilir. Terror Azərbaycan üçün 1987-ci ilin dekabrında zəlzələnin qurbanlarına çevrilmiş ermənilərə köməyə gedən Azərbaycanlı könüllüləri aparan təyyarənin Spitak üzərində vurulması, Bakı-Tbilisi avtobus marşrutunda (16 noyabr 1989-cu il), Moskva-Bakı sərnişin qatarında (30 may 1991- ci il), Qarakənd üzərində içərisində Rusiya və Qazaxıstanın da dövlət adamlarının olduğu vertolyotun (20 noyabr 1991- ci il), 1994-cü ilin mart və iyun aylarında Bakı metropo- liteninin 20 yanvar stansiyasında, “28 may” və “Gənclik” stansiyaları arasında qatarların partladılmasından sonra insanların qəlbində yaranan torpaq, vətən ağrısı, gözlərində doğmaları üçün niskil damcılarıdır. Dağlıq Qarabağın və ətraf rayonların işğalı, Qərbi Azərbaycan ərazilərinin azərbaycanlılardan etnik təmizlənməsi nəticəsində tarixi torpaqlarını itirən bir xalqın XXI əsrdə üzləşdiyi haqsızlıq, yerindən-yurdundan didərgin salınmış 1 milyon insanın qaçqın-köçkün taleyi, 25 min adamın yarımçıq qalmış həyatının haraylarıdır. Problemin pradoksallığı ondadır ki, bütün bunlar qlobal problemlərin həllinə “məhkum olunmuş” nüfuzlu beynəlxalq təşkilatların, yeni dünya nizamını ölçüb-biçən, “bərqərar edən” hegemon dövlətlərin yaratdıqları “qlobal nizamsızlıq məkanı”nda baş verir. Terror aktları hansı ideya altında ört-basdır edilsə də, bu aktlar günahsız insanların qanının tökülməsi, ölüm, dağıntılar, minlərlə insanın şikəst olması və bu “bəla” ilə mübarizəyə xərclənən külli miqdarda maddi vəsait deməkdir. Bəşəriyyətin marağı “beynəlxalq terrorizm”in mahiyyətinin, onun daxili anatomiyasının və zahiri cəhdlərinin obyektiv təhlilini tələb edir. Bu işdə cəmiyyətdəki funksiyasına görə mühüm yer tutan KİV-in böyük rol oynaya biləcəyi heç kimdə şübhə doğurmur. 239 Bununla əlaqədar olaraq, media qarşısında olduqca mürəkkəb və bəlkə də cavabının tapılması həm sahə elminin, həm də KİV-in imkanları xaricində olan suallar meydana çıxır. Müşahidəçilərin fikrinə görə, ilk növbədə aşağıdakı əsas suala cavab tapılmalıdır - yeni dünya müharibəsini kim başlamaq istəyir? Abstrakt “beynəlxalq terrorizm”, yoxsa “antiterrorizm əməliyyatları” adı altında bütöv bir dövləti talan edən və onu yer üzündən silməyə çalışan siyasi hakimiyyət və ya mürtəce qüvvələr? Aparılan bahalı tədqiqat və təbliğat kampaniyalarına baxmayaraq, “beynəlxalq terrorizm” qlobal militarist qüvvə kimi mücərrəd olaraq qalır. Onu “ifşa edənlər” isə “konkret görüntülərə”, “nümunələrə” malikdirlər (2001-ci il sentyabrın 11-də Nyu-Yorkda Dünya Ticarət Mərkəzinin binalarına təyyarələrin çırpılması, 2004-cü il sentyabrın 1- də Beslanda 1 №-li məktəbin şagirdlərinin girov götürülməsi və s. hadisələr). Əlbəttə, bu hal vəziyyəti bir qədər də mürəkkəbləşdirir. “Beynəlxalq terrorizm”in mücərrədliyi, onun strukturu, hərəkətverici qüvvələri, həyata keçirilmə mexanizmləri, maliyyə mənbələri, informasiya təminatı və s. ilə bağlı çoxsaylı ziddiyyətli suallara cavabın axtarılması növbəti böyük problemin – “beynəlxalq terrorizmin” mahiyyətinin aydınlaşdırılmasını tələb edir. “Beynəlxalq terrorizm” müasir dünya inkişafının qloballaşmasının məhsullarından biridir. Onun spesifik yönümlülüyü və çaları öz başlanğıcını qlobal oliqarxiyanın “fövqəlmilli” siyasi, iqtisadi, sosial və informasiya strategiyasından götürür. Bütün cəhdlərə baxmayaraq, beynəlxalq terrorizm beynəlxalq münasibətlərlə bağlı kəskin qlobal problemə çevrilməkdədir. Təbii ki, bizi ilk növbədə beynəlxalq terrorizmin kütləvi informasiya vasitələri ilə əlaqəli tərəfləri maraqlandırır. Birmənalı şəkildə deyə bilərik ki, beynəlxalq terrorizm müasir dövrün 240 qlobal problemlərindən, çağdaş jurnalistikanın, daha dəqiq desək, siyasi jurnalistikanın mövzu istiqəmətlərindən biridir. 2001-ci ilin 11 sentyabr hadisələri qlobal problemlər cərgəsində və kütləvi informasiya vasitələrinin materiallarında “qlobal terrorizm problemi”nin yerini daha da möhkəmləndirdi. KİV-də “qlobal terrorizmə qarşı mübarizə”, “qlobal antiterrorizm koalisiyası” və s. oxşar yeni anlayışlar meydana gəldi. Bu yeni təhlükənin və bəşəriyyət üçün təhdidin mürəkkəbliyi həm də ondan ibarətdir ki, o, digər problemlərə - sivilizasiyaların və dinlərin mübarizəsinə, millətlərarası və dövlətlərarası münsibətlərə, mütəşəkkil cinayətkarlığa, korrupsiyaya və s. sirayət edir. Eyni zamanda, “qlobal antiterrorizm koalisiyası” barədə danışarkən, müxtəlif səbəb və amillərə əsaslanaraq öz hərəkətlərini “terrorizm” hesab etməyən ölkə və xalqların get-gedə daha açıq xarakter alan “müqavimətlərini” də yaddan çıxarmaq olmaz. Məsələn, çeçen münaqişəsində düşmən olan tərəflər bir-birini “terrorizmdə” günahlandırırlar. 11 sentyabr hadisələri bəşər tarixində görünməmiş terror aktı kimi təsnif edilmişdir. Qarşı tərəf amerika hərbçilərinin onlara qarşı hərəkətlərini “dövlət hegemonizmi” və “dövlət terrorizmi” hesab edir. Bu cür sivilizasiyalararası qlobal qarşıdurmanın ağır nəticələrinin əvvəlcədən təsəvvür edilməsi mümkün olmadığı üçün bu təzahür dünya ictimaiyyətinin ölçülüb- biçilmiş reaksiyasını tələb edir. Dünyanın sivil hissəsinin qlobal terrorizmə qarşı mübarizəsi mədəniyyətlərarası qarşı- durmaya çevrilməməlidir. Bu özü yeni bir qlobal problemin başlanğıcını qoya bilər. Ümumiyyətlə, “terrorizm” anlayışı – həm konfliktin tərəfləri, həm hökumət dairələri, həm də kütləvi informasiya vasitələri üçün olduqca “münasib” bir anlayışdır. 1998-ci ilin mart ayında Kopenhagendə „Beynəlxalq terrorizm, Yüklə 4,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|