Dərslik Mirzəli Rasim Abdurazaqov Rövşən Əliyev
3. Biz Yerin maqnit sahәsinin hansı tәsiri altındayıq?
Yüklə 4,3 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4. Cәrәyan mәnbәyi vә dörd düzxәtli üfüqi naqildәn ibarәt elektrik dövrәsi bircins maqnit sahәsindәdir. Sahәnin qüvvә xәt
- 5. Sabit maqnit ilk 3 san-dә qapalı kontura daxil edi- lir, sonrakı 3 saniyәdә konturda tәrpәnmәz saxla- nılır, növbәti 3 saniyәdә isә maqnit konturdan çı
- Araşdırma 1 İŞIQ HADİSƏLƏRİ 3 Aydın, günəşli gündə müşa- hidə edilən hadisələr
104 3. Biz Yerin maqnit sahәsinin hansı tәsiri altındayıq? • Lehinə – Cərəyanlı çərçivəyə maqnit sahəsinin göstərdiyi yönəldici təsirdən maq- nitoelektrik sistemli elektrik ölçü cihazlarında, elektrik mühərriklərində istifadə olunur. Maqnit sahəsinin hərəkətdə olan yüklü zərrəciyə təsirin- dən tsiklotron (yüklü zərrəcikləri sürətləndirmək üçün) və kütlə spektro- qrafında (yüklü zərrəciklərin kütləsini təyin etmək üçün) istifadə olunur. – Yerin maqnit sahəsi insanları kosmik radiasiyanın – Günəş radiasiyasının ölüm gətirən təhlükəli təsirindən qoruyur, səyyahlara yol göstərir, balıq- lara, quşlara istiqamət verir. Maqnit tomoqrafiyası xəstələrə dəqiq diaq- noz qoymaqda həkimlərə çox kömək edir. – Biz Yerin qravitasiya sahəsinin faydalı təsiri altındayıq. • Əleyhinə – Maqnit sahəsi əsəb sisteminə pis təsir göstərir, onu fəaliyyətdən qoyur. – Yerin maqnit sahəsinin qəflətən qısamüddətli dəyişməsi nəticəsində maqnit fırtınaları baş verir. Maqnit fırtınaları Günəşin fəallığı (aktivliyi) ilə əlaqədardır. Bu, insan səhhətinə mənfi təsir göstərir. – İnsanlar hündürmərtəbəli evlərdə yaşamaqla Yerin maqnit sahəsinin mənfi təsirinə daha çox məruz qalırlar. Ona görə də, həyət evlərində yaşayan insanlar hündürmərtəbəli evlərdə yaşayanlardan daha sağlam- dırlar. Digər tərəfdən daim Yerin maqnit sahəsinin güclü təsirində yaşa- maq insan beyninin normal fəaliyyətinə pis təsir edir. – Biz Yerin qravitasiya sahəsinin zərərli təsiri altındayıq. LAYİHƏ 2 105 • II fəsil • Maqnit sahəsi • 1. Şәkil müstәvisinә perpendi- kulyar olan ox әtrafında fırlana bilәn maqnit әqrәbinә sabit maqnit yaxınlaşdırıldı. Bu zaman әqrәb... A) vəziyyətini dəyişməyəcək B) 180 dönəcək C) saat əqrəbinin hərəkəti istiqamətində 90 dönəcək D) öz oxu ətrafında fasiləsiz fırlanacaq E) saat əqrəbi hərəkətinin əksi istiqamətində 90 dönə- cək 2. Hansı sxemdә şәkil müstәvisindәn bizә doğru perpendi- kulyar istiqamәtdә olan sabit cәrәyanın maqnit induksiya xәtlәri düzgün göstәrilmişdir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) sabit cərəyan maqnit sahəsi yaratmır 3. Şәkildә cәrәyanlı düz naqilin maqnit induksiya xәtlәrinin sxemi tәsvir edil- mişdir. Hansı nöqtәdә maqnit sahәsi daha zәifdir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) bütün nöqtələrdə eynidir 4. Cәrәyan mәnbәyi vә dörd düzxәtli üfüqi naqildәn ibarәt elektrik dövrәsi bircins maqnit sahәsindәdir. Sahәnin qüvvә xәt- lәri şәkil müstәvisinә perpendikulyardır. 4-3 naqilinә tәsir edәn Amper qüvvәsinin istiqamәtini tәyin edin. A) B) C) D) E) Amper qüvvəsi təsir etmir 5. Sabit maqnit ilk 3 san-dә qapalı kontura daxil edi- lir, sonrakı 3 saniyәdә konturda tәrpәnmәz saxla- nılır, növbәti 3 saniyәdә isә maqnit konturdan çı- xarılır. Hansı zaman fasilәsindә konturda induk- siya cәrәyanı yaranır? A) Yalnız 0–3 san B) Yalnız 3–6 san C) 0–3 san və 6–9 san D) Yalnız 6–9 san E) 0–9 san (1) (2) (3) (4) Ü m u m i l ә ş d i r i c i t a p ş ı r ı q l a r LAYİHƏ 106 İ ŞIQ MƏNBƏLƏRİ Fizikanın işıq hadisәlәrini öyrәnәn bölmәsi optika (yunanca “optos” –“görü- nәn”) adlanır. İşıq həyatımızda çox mühüm rol oynayır. Belə ki, biz ətraf aləm haqqında məlumatların təqribən 90%-ni işıq vasitəsilə alırıq. İşıq nәdir? Qədim yunanların təsəvvürlərinə əsasən, işıq – gözdәn çıxan xüsusi maddәdir. Göz hәmin maddәni ixtiyari cismә doğru yönәldir vә o, cismә toxunmaqla görmә hissi yaradır. Bəs nə üçün insan gecə heç nə görmür? Uzun illər bu suala 3.1 Hansı cisim işıq şüalandırır? Sinif otağınızda müşahidə olunan cisimlərin siyahısını tərtib edin və müəyyənləşdirin: hansı cisim işıq şüalandırır, hansı yox? Nəticəni müzakirə edin: Sizə hansı işıq mənbələri tanışdır? Qaranlıqda işıq şüalandıran cisimlərlə rastlaşmışsınızmı? Nümunələr göstərin. Araşdırma 1 İŞIQ HADİSƏLƏRİ 3 Aydın, günəşli gündə müşa- hidə edilən hadisələr: Bu müşahidə- ləriniz hansı hadisələrə əsaslanır? Nə üçün cisimləri gündüz görmək olur, qaranlıqda isə görmək mümkün deyil? LAYİHƏ Yüklə 4,3 Kb. Dostları ilə paylaş:
|